سیاست‌های پولی اتخاذ شده به سرمایه‌گذاری نامناسب دامن می‌زند

نویسنده: داگ فرنچ

مترجمان: پریسا آقاکثیری، محمد مظفری نژاد

منبع: سایت موسسه میزس

تصور اینکه مباحث مربوط به سیاست پولی می‌تواند رنگ بهتری به خود بگیرد بسیار سخت است، اما باور اینکه در حال حاضر به اشتباهاتی که در این زمینه صورت گرفته دامن زده می‌شود اصلا آسان نیست. با وجود آن که ترازنامه فدرال رزرو ۱۴۰‌درصد رشد کرده و نرخ‌های بهره نیز به صفر رسیده‌اند، موج ورشکستگی‌ها همچنان ادامه‌دار است. با این حال، واین آنجل عضو سابق فدرال رزرو معتقد است که «سیاست پولی همیشه جواب می‌دهد». البته آنجل تصریح کرده که برای اینکه سیاست پولی بتواند بذر موفقیت را در اقتصاد بپاشاند باید کمی صبر کرد.

فدرال رزرو در سپتامبر ۲۰۰۷ با کاهش نرخ وجوه فدرال از ۲۵/۵‌درصد به ۷۵/۴درصد نرخ بهره را کاهش داد و این کاهش تا جایی ادامه یافت که در دسامبر سال پیش، نرخ هدف بین ۰ تا ۲۵/۰‌درصد هدف‌گذاری شد. در همین فاصله، یک تریلیون دلار نیز به عرضه پول M-۲ اضافه شد.

با وجود اینکه خلق پول با چنین شدتی صورت گرفت کرایسلر، جنرال موتورز، مبلمان لویتز و بسیاری دیگر از کسب‌وکارها برای تشکیل پرونده ورشکستگی اقدام کردند. تشکیل پرونده ورشکستگی به صورت شخصی نیز در همه ایالات‌ها افزایش یافته و در نوادا، جرجیا، آلاباما، تنسی، ایندیانا و میشیگان به اوج خود رسیده است.

به‌علاوه در ماه مه، تعداد بیکاران در ۴۸ ایالت نسبت به ماه یا سال پیش از آن بیشتر بود و نرخ بیکاری ملی نیز از ۹/۸ به ۴/۹‌درصد افزایش یافت. نرخ بیکاری در کالیفرنیا، نوادا، کارولینای شمالی، ارگون، رد آیلند و کارولینای جنوبی نیز به رکورد تاریخی خود رسید. شاید زمانی که آقای آنجل را تعدیل کنند وی هم تغییر عقیده دهد. آخر ما تا کی باید صبر کنیم که جادوی سیاست پولی جواب دهد؟

با این وجود، حالا هم بسیار شنیده می‌شود که سطح نرخ‌های بهره (که در صفر تعیین شده) هنوز خیلی بالا است. ادعا می‌شود که به همین دلیل نتوانسته‌ایم رکود را پشت سر بگذاریم. در گزارشی که در فایننشیال تایمز به چاپ رسید آمده است که یکی از کارکنان فدرال رزرو پیشنهاد داده که نرخ وجوه فدرال به منهای پنج درصد کاهش یابد. در همین حال، مقامات ژاپنی خودشان را با ایده منسوخ کردن پول نقد سرگرم کرده‌اند. با وجود اینکه در این کشور هر گونه حقه مالی در مقررات و استانداردها به کار رفته و نرخ‌های بهره یک دهه است که در سطح صفر نگهداشته شده‌اند، این اقتصاد از زمان ترکیدن حباب رکودی در باتلاق دست و پا می‌زند.

در مقاله‌ای که در تایمز آنلاین منتشر شد آمد: «نرخ‌های بهره اسمی که در حال حاضر برابر با منفی چهار‌درصد هستند احتمالا می‌توانند اقتصاد را از یک چرخه ضدتورمی دیگر نجات دهند». برخی از مغز متفکرهای سیاست‌گذاری می‌خواهند به ما بقبولانند که به اندازه کافی وام نمی‌گیریم و به همین دلیل هم هست که دچار رکود شده‌ایم و دوباره به همین دلیل است که اقتصاد ژاپن بیش از یک دهه است که گرفتار رکود است.

اما دلیل اصلی آن که ما گرفتار رکود شده‌ایم، این است که کسب‌وکارها و مردم بیش از حد وام گرفتند و مبالغ وام گرفته شده را در جای نامناسب سرمایه‌گذاری کردند. موری روتبارد، اقتصاددان شهیر در جایی گفته بود رکود صحنه بهبود است: «نابود شدن کسب‌وکارهای ناسالم، سرمایه به درد نخوری که در بنگاه نامناسب سرمایه‌گذاری شده و بیکاری اصطکاکی عوامل اصلی تولید که همگی باید آنی به یک مرحله پایین‌تر تولید منتقل شوند مشخصه‌های اصلی صحنه رکود به شمار می‌روند».

به همین دلیل هم هست که سیاست پولی کار نمی‌کند و در آینده هم کار نخواهد کرد. مردم باید پس‌انداز کنند و بدهی‌هایشان را بپردازند. سرمایه‌گذاری نامناسبی که در جریان رونق صورت گرفته باید از بین بروند. نقدینگی جدید و تعیین نرخ بهره در سطح صفر تنها باعث می‌شود که مجددا سرمایه‌گذاری در جای نامناسبی صورت بگیرد و بنابراین به بهبود اقتصاد منجر نمی‌شود.

اما شما این حرف‌ها را در تلویزیون نمی‌شنوید و در نیویورک تایمز نمی‌خوانید. پل کروگمن، اقتصاددان، برنده جایزه نوبل و ستون نویس سطحی نیویورک تایمز اکنون نگران «پارادوکس خِسَت» است. در این تئوری ادعا می‌شود که زمانی که مصرف‌کنندگان جملگی بیش از حد پس‌انداز می‌کنند، وضع اقتصاد بدتر می‌شود، زیرا مصرف‌کنندگان نمی‌توانند به اندازه کافی خرج کنند.

اما فرانک شوستاک به خوبی توضیح می‌دهد که این پس‌انداز است که افزایش تولید کالاها و خدمات را امکان‌پذیر می‌کند و نه تقاضا. به بیان وی «در کوتاه‌مدت، بدون اینکه قبلا تولیدی صورت گرفته باشد هیچ تقاضای موثری نمی‌تواند به وجود بیاید. اگر چنین امری امکان‌پذیر بود، مدت‌ها پیش فقر به کلی از بین رفته بود.» به عبارت دیگر، بر خلاف نظر کنونی فدرال رزرو و تلاش‌های بن برنانکه نمی‌توان تولید و ثروت را چاپ کرد.

برای کسانی که با پیشنهادهای سیاستی کروگمن آشنایی ندارند باید بگویم که او در آگوست ۲۰۰۲ نوشته بود: «برای مقابله با رکود فعلی، به چیزی بیش از یک بهبود موقتی نیاز داریم. فدرال رزرو باید مخارج خانوارها را به شدت افزایش دهد تا کاهش سرمایه‌گذاری تجاری جبران شود. به این منظور، همانطور که پاول مک کولی و پیمکو گفته‌اند آلن گرین‌اسپن باید یک حباب مسکن ایجاد کند تا جایگزین حباب نزدک (Nasdaq) شود».

آلن گرین‌اسپن در واقع توصیه کروگمن را به اجرا گذاشت و حال ما به اینجا رسیده‌ایم. اگر بازهم بخواهیم همین راه را ادامه دهیم باید منتظر مشکلات بیشتری در بخش مالی باشیم.

*داگ فرنچ، رییس موسسه لودویگ فون میزس است و با نشریه Liberty Watch نیز همکاری دارد. کتاب حباب‌های زود هنگام، سفته‌بازی و افزایش در عرضه پول از وی به چاپ رسیده است. وی همچنین جایزه موری روتبارد را از مرکز مطالعات لیبرتارین دریافت کرده است.