مرکز پژوهش‌های مجلس استراتژی‌های مختلف کشور چین را برای نفوذ در نظام تک قطبی جهان بررسی کرد. دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی استراتژی نفوذ چین در نظام تک قطبی خاطرنشان ساخت که چین از ابزارهای متعددی جهت حضور و نفوذ در مناطق مختلف جهان بهره می‌برد که مهم‌ترین آنها استفاده از شیوه‌های دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی - امنیتی هستند.

مرکز پژوهش‌ها با اشاره به پایان جنگ سرد و رقابت جهان سرمایه داری و کمونیستی افزود: پس از جنگ سرد، قدرت جدیدی در حال ظهور است که بیشتر صبغه اقتصادی دارد و تمام شواهد نیز از ایجاد بلوک اقتصادی جدیدی در دنیا حکایت می‌کند و خود چینی‌ها نیز از این امر به خوبی آگاهند.

از سوی دیگر کشورهای غربی از این نکته نگرانند که چین به عنوان یک ابرقدرت حوزه اقتصادی به ناگاه به سمت نظامی شدن گام برداشته و از طریق ارتباط نظامی با ۱۵۰کشور دنیا، تهدید امنیتی جدی برای آنان به وجود آورده است. چین نیز جهت احتراز از این امر همواره سعی دارد وجهه بین‌المللی خود را ارتقا بخشیده و به شکلی خزنده به مولفه‌های یک ابرقدرت دست یابد؛ ضمن اینکه کم‌ترین حساسیت را در بین قدرت‌های حاضر به وجود آورد. در این گزارش اضافه شده است: چینی‌ها معتقدند که می‌توانند به سطح قدرت و نفوذ ایالات متحده در جهان دست یابند و مسلم است که چین جهت رسیدن به این امر، بر استراتژی بهبود اوضاع اقتصادی خود و حفظ پیشرفت خیره‌کننده اش بسیار تاکید دارد و سعی می‌کند در پرتو آن مشکلات داخلی ناشی از حاکمیت نظام کمونیستی را پوشش دهد و از سوی دیگر این کشور را تبدیل به یک الگوی مناسب برای کشورهای در حال توسعه کند.

در بخش دیگری از این بررسی آمده است: چینی‌ها از رویارویی مستقیم با قدرت های جهانی از جمله ایالات متحده پرهیز و در عوض سعی می‌کنند به شکل غیرمستقیم با آنها به رقابت برخیزند و از طریق ائتلاف‌سازی با دوستان و دشمنان آمریکا به تعامل با این کشور بپردازند و آنچه در درجه اول اهمیت قرار دارد پرهیز از تقابل آشکار و مدیریت روابط با آمریکا است.

این گزارش می‌افزاید: به‌طور مسلم چین خواهان درگیری مستقیم با آمریکا و تخریب روابط دو کشور نیست و از این رو تلاش دارد به شکل پنهانی و دست به عصا گام بردارد تا با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا مقابله کند.

در این گزارش همچنین آمده است‌: در چنین فضایی به نظر می‌رسد ایران می‌تواند به لحاظ سیاسی از نزدیکی با چین بهره مند شود، چرا که ایران نیز همانند چین به دنبال نفی یک‌جانبه‌گرایی آمریکا بوده و چند جانبه‌گرایی را تبلیغ می‌کند.

از نظر مرکز پژوهش‌های مجلس‌، برقراری روابط نزدیک و مستحکم با چین از این زاویه می‌تواند مفید فایده تلقی شود. چنان که در سال‌های اخیر سیاست نگاه به شرق کشور بر این اساس استوار شده و در چارچوب پیمان‌های دو جانبه و منطقه‌ای نظیر شانگهای تجلی یافته است.

این مرکز در عین حال معتقد است که نباید از نظر دور داشت که چین به هیچ وجه روابط خود با آمریکا را فدای منافع دولت‌های دیگر نخواهد کرد. هر چند چین به منابع انرژی ایران نیاز و وابستگی شدید دارد، ولی حجم بالای مناسبات تجاری و اقتصادی این کشور با آمریکا سبب خواهد شد در مواردی بر اساس مصالح خود امتیازاتی به آمریکا داده و کشورمان را وجه‌المصالحه قرار دهد.

در گزارش مرکز پژوهش‌ها همچنین تاکید شده که اتکای صرف به چین نیز چندان مطلوب نخواهد بود، بلکه باید با دست زدن به نوعی موازنه استراتژیک، ابزارهای لازم را جهت تقلیل آسیب پذیری کشور در چنین مواردی به وجود آورد و با افزایش هزینه و فشار نامطلوب از جانب چین‌، فواید بیشتر یا حداقل ضرر کمتری را نصیب کشور ساخت.