شکست دیوار جدایی در قبرس، آرزو یا واقعیت
پس از گذشت نزدیک به ۵۰ سال از ایجاد دیوار حائل بین دو بخش یونانی و ترک‌نشین قبرس و جدایی مردم قبرس از یکدیگر، سمبل این واقعه تاریخی و تلخ (واقع در خیابان فرعی لوکماجی در انتهای خیابان لدرای نیکوزیا ) برچیده شد و کارگران یونانی و ترک با نظارت مقامات محلی از هر دو سو، دیوار ۳ متری که از سال ۱۹۶۴ ساخته شده بود را تخریب کرده و با سرعت مسیر میان دو بخش را آسفالت کردند. هنگامی‌که کار آنان به اتمام رسید مقامات بلند پایه دو بخش یونانی و ترک و جمعیت انبوهی که در دو سوی خط حائل نظاره گر موضوع بودند به امید آینده ای توام با صلح و آرامش جشن باشکوهی را برگزار کردند. این دیوار ششمین گذرگاهی است که از سال ۲۰۰۳ به این طرف، بر اساس مذاکرات کمیسیون‌های کارشناسی دو طرف، بین دو بخش گشوده شد، اما اهمیت زیاد آن این است که این نقطه به‌عنوان سمبل جدایی دو بخش مطرح بود.
پیشینه تاریخی
در زمان استقلال قبرس در سال ۱۹۶۰ و بر اساس قانون اساسی این کشور، توازن مشخصی بین دو جامعه یونانی و ترک‌نشین قبرس مشخص (۷۰درصد یونانی‌ها و ۳۰درصد ترک‌های ساکن قبرس) شد و سه کشور انگلیس، ترکیه و یونان نیز به‌عنوان کشورهای حافظ صلح قبرس مطرح شدند. این مرزبندی و تقسیم قدرت از ابتدا موجب اعتراض یونانی های افراطی شد که به سهم ۳۰درصدی ترک‌ها در تقسیم قدرت معترض بودند و آن را تبانی بین انگلیس و ترکیه قلمداد می‌کردند. این اعتراض‌ها کم و بیش شدت گرفت و منجر به قتل عام مردم ترک در دسامبر ۱۹۶۳ از سوی افراطیون یونانی قبرس شد.
در آن زمان ترکیه، مقامات یونانی قبرس را متهم به نادیده گرفته شدن حقوق مسلم ترک‌های قبرس کرد. در ۱۵ فوریه سال ۱۹۶۴ نمایندگان انگلیس و قبرس از شورای امنیت خواستند تا به بحران داخلی قبرس رسیدگی کند.
در آن زمان تلاش‌های زیادی برای حل و فصل منازعات داخلی قبرس صورت گرفت اما کلیه تلاش‌ها با شکست و عدم موفقیت همراه بود، بنابر این شورای امنیت در تاریخ ۴ مارس سال ۱۹۶۴ میلادی با صدور قطعنامه ۱۸۶ خواستار تشکیل و استقرار نیروهای حافظ صلح این سازمان در خطوط مرزی بین دو جامعه یونانی و ترک‌نشین قبرس شد تا از توسعه درگیری‌ها جلوگیری کند.
این نیروها با هدف تلاش برای حل و فصل منازعات داخلی قبرس و اعاده نظم و آرامش در قبرس مستقر شدند و دیوار حائل یا خط سبز میان دو بخش ایجاد شد و دو بخش یونانی و ترک‌نشین قبرس به صورت عینی از یکدیگر جدا شدند. این خط حائل به طول تقریبی ۱۸۰ کیلومتر کل جزیره قبرس را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم کرده است و شامل۳درصد از کل مساحت این جزیره است. این خط حائل در کمترین عرض خود در حدود ۲۰ متر و در بیشترین عرض به ۷ کیلومتر می‌رسد. پست‌های دیده بانی و کنترل نیروهای حافظ صلح در کل این خط حائل بالغ بر ۱۵۱ پایگاه است و گشت‌های هوایی و زمینی نیز علاوه بر این پایگاه‌ها دائما در حال اجرا و انجام است.
مذاکرات رهبران دو بخش
با گذشت نزدیک به ۱۰ سال از جدایی دو بخش از یکدیگر، رئوف دنکتاش، رهبر ترک‌های قبرس در سال ۱۹۸۳ دولت بخش ترک‌نشین را در شمال قبرس تاسیس کرد و از آن تاریخ تا سال ۲۰۰۲ با وساطت سازمان ملل متحد مذاکرات متعددی بین رهبران دو بخش انجام شد تا زمینه اتحاد و یکپارچگی مجدد قبرس فراهم شود.
آقای دنکتاش به‌عنوان مسوول مذاکره کننده با مقامات یونانی قبرس بود اما پس از آنکه کوفی عنان، دبیر کل سازمان ملل طرح صلح قبرس (که در واقع پنجمین طرح صلح وی بود) را ارائه کرد و درخواست برگزاری رفراندوم در دو بخش قبرس را در ارتباط با طرح صلح نمود،
آقای دنکتاش با مخالفت با طرح صلح مذکور از ادامه مذاکره اجتناب کرد و محمد علی طلعت، رییس‌جمهوری فعلی بخش ترک‌نشین که در آن زمان نخست وزیری این بخش را بر عهده داشت به عنوان مسوول مذاکره کننده با مقامات یونانی قبرس انتخاب شد. بنابر این پس از گذشت نزدیک به ۲۸ سال آقای دنکتاش از صحنه قدرت کناره‌گیری کرد و آقای طلعت به‌عنوان رهبر بخش ترک‌نشین قدرت را به دست گرفت.
رفراندوم سراسری در تاریخ ۲۴ آوریل سال ۲۰۰۴ برگزار شد و نزدیک به ۷۶درصد مردم یونانی قبرس با این طرح مخالفت کردند و ۶۵درصد مردم ترک‌نشین قبرس با طرح دبیر کل اعلام موافقت کردند. با توجه به عدم اجماع، دبیر کل طرح خود را شکست خورده اعلام کرد و تصریح نمود تا زمانی‌که در پست دبیر کلی سازمان ملل فعالیت می‌کند دیگر مذاکرات قبرس را پیگیری نخواهد کرد. پس از آنکه بان کی مون به عنوان دبیر کل جدید سازمان ملل منصوب شد، تلاش‌های مجددی برای اعاده مذاکرات رهبران دو جامعه یونانی و ترک‌نشین قبرس انجام گرفت و این تلاش‌ها با توجه به سرسختی آقای پاپادوپولس رییس‌جمهوری قبلی دولت قبرس به نتایج مطلوب نرسید. متعاقب برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در بخش یونانی نشین و انتخاب دیمیتریس کریستوفیاس به‌عنوان رییس‌جمهوری جدید قبرس امیدهای تازه‌ای برای انجام مذاکرات بین رهبران دو جامعه قبرسی پدید آمد.
اهمیت مذاکرات کنونی دیمیتریس و طلعت، رهبران دو بخش یونانی و ترک‌نشین قبرس بیشتر از آن جهت است که هر دو (و طرف‌های ذینفع) سال ۲۰۰۸ را سال نهایی و مهمی برای کسب نتیجه پیرامون حل و فصل بحران کهنه قبرس اعلام کرده اند و خاطر نشان کرده اند که چنانچه در سال جاری مذاکرات فی‌مابین به نتیجه‌ای نرسد امکان تکرار تجربه کوزوو در قبرس وجود دارد.
هر چند دیمیتریس و طلعت در اوایل فروردین ماه برای اولین بار با یکدیگر ملاقات کردند و بر استمرار مذاکرات و حل و فصل بحران قبرس تاکید نمودند و بازگشایی خیابان لدرا را نیز به‌عنوان نتیجه مذاکرات به مردم ارائه نمودند؛ اما باید اذعان کرد که از آغاز بحران قبرس این طرف‌های ذینفع مساله قبرس بودند که تحولات و وقایع این کشور را بر اساس منافع خود شکل دادند و تا زمانی‌که این کشورها منافع مورد نظر خود را از قبل قبرس کسب ننمایند توافق و حل مساله قبرس زیاد در دسترس جلوه نمی‌نماید.
منبع: irdipolmacy.ir
ارسال نظر