سفر به گیلان بــهشـت خــانواده‌ها
میترا یزدچی
اگر می‌خواهید در ایام تعطیلات نوروز به جایی بروید که تمام اعضای خانواده لذت برده و سفری خوش داشته باشند توصیه ما را گوش کنید و به گیلان بروید!

گیلان، سرزمین جنگل و باران، سرزمین برنج و نوغان، بستر رودهای خروشان و پهنه رویش بنفشه‌ها، پامچال‌ها، نیلوفرهای آبی و زیستگاه قوها، مرغابی‌ها جایی که جلگه دریا و کوهستان روی در هم می‌سایند و شب و روز امواج خروشان دریا بر ساحل ماسه‌زارهای آن بوسه می‌زنند.
راه‌های مواصلاتی گیلان
برای رسیدن به استان گیلان، ۳راه اصلی زمینی وجود دارد که عبارتند از: محورهای رشت- قزوین، رشت- چابکسر- مازندران و رشت-اردبیل.
تنها فرودگاه استان گیلان در شهرستان رشت واقع شده و ترمینال بزرگ رشت در ابتدای ورودی شهرستان رشت از مسیر تهران قرار دارد.
اگر شما می‌خواهید سفر به گیلان را با خودروی شخصی تجربه کنید، می‌توانید خودرویتان را در مسیر آسفالته آستارا-اردبیل، به گردنه زیبای حیران که در امتداد مرز آذربایجان شرقی است بیندازید. این جاده شما را پس از عبور از تالش به شهرستان‌های صومعه‌سرا و فومن و سپس به انزلی و رشت می‌رساند.
مسیر رشت- قزوین هم از راه‌های پرتردد استان گیلان است که تهرانی‌ها و مسافرانی استان‌های غربی کشور از این طریق به گیلان می‌رسند.
اگر هم کسی بخواهد پس از مازندران به گیلان بیاید با عبور از شهرستان‌های لاهیجان، لنگرود و رودسر در امتداد ساحل مازندران از جاده کناره به گیلان می‌رسد.
در کنار راه‌های اصلی، شبکه وسیع و کارآمدی از راه‌های فرعی که عمدتا آسفالته هستند، شهرها و روستاهای موجود در داخل گیلان را به هم مربوط می‌سازند و بدین ترتیب دسترسی به هر نقطه‌ای را در گیلان به راحتی فراهم می‌کنند.
جالب است بدانید، ضریب نسبت راه در گیلان به مراتب از استان‌های دیگر بالاتر است به صورتی که در گیلان به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر مربع، بیش از ۳۱ کیلومتر راه وجود دارد و این در حالی است که میانگین کل کشور در این مورد حدود ۵/۸کیلومتر در هر ۱۰۰کیلومتر مربع است.
جاذبه‌های طبیعی گیلان
جاذبه‌های جهانگردی در گیلان فراوانند و تقریبا جایی نیست که برای یک مسافر خالی از لطف و جذابیت باشد. این جاذبه‌ها برخی فصلی و برخی بدون محدودیت فصلی و قابل استفاده در تمام ایام سال هستند.
یکی از جاذبه‌های دیر آشنای گیلان، سواحل دریای آن هستند که در این استان به 220کیلومتر می‌رسند و در این مسیر شهرهای آستارا،بندر انزلی و کیاشهر مستقیما در کنار دریا قرار دارند و شهرهای دیگر با فاصله اندکی از دریا قرار گرفته‌اند.
یکی از مشخصات و امتیازات سواحل گیلان، ماسه‌ای بودن بخش عمده و نزدیکی آن به جنگل است به ویژه در نواحی تالش جنگل با فاصله اندکی از ساحل قرار دارد که این خود زیبایی طبیعی ساحل را دو چندان می‌کند.
اگر شما به این مناطق بروید، چون جریان آب، سنگ‌های رودخانه‌ای را فقط تا فاصله محدودی از سطح دریا جابه‌جا می کند، بنابراین وسعت سواحل سنگلاخی چندان زیاد نیست.
عمق نسبتا خوب دریا از امتیازات دیگر سواحل دریایی گیلان است. در بسیاری از قسمت‌های ساحلی، خشکی با شیب بسیار ملایمی در دریا ادامه می‌یابد. این شیب ملایم، گاهی آنچنان ناچیز است که می‌توان ده‌ها متر در دریا پیش رفت بدون اینکه عمق آب از نیم متر بیشتر شود و چنانچه شما همراه با نوجوانان به ساحل آن بروید، بدون دغدغه می‌توانند فرزندانتان آب تنی و شنا کنند. تپه‌های ماسه‌ای سواحل گیلان به همین دلیل به بهشت خانواده معروف است که به یمن تمهیداتی از آلود‌گی‌های زیست محیطی پاک شده‌اند. اما متاسفانه به دلیل عدم شناخت برخی مسافران و خانواده‌ها از ساحل این منطقه حوادث ناگواری هم رخ داده است به این ترتیب که برخی از مسافران که شناخت کافی از این سواحل ندارند، فکر می‌کنند که سطح دریا در نزدیکی ساحل همیشه کم‌عمق‌تر است در حالی که عملا این طور نیست، چرا که سواحل کف دریا ادامه همان ناهمواری‌های ساحلی است و هر جا که زمین با شیب ملایمی به دریا ختم شود، به همان ترتیب شیب در کف دریا نیز ادامه می‌یابد و هنگامی که شیب تند شود، چه بسا که ادامه شیب تند به کف دریا نیز کشیده شود، در این صورت عمق دریا در همان چند متر اول زیاد می‌شود و برخی بدون آگاهی از این وضع و عدم آشنایی به فن شنا به سرعت وارد آب شده، خود را در معرض خطر غرق شدن قرار می‌دهند.
همچنین در تمام قسمت‌های ساحل امکانات و تاسیسات گردشگری یکسان نیستند به این ترتیب که در سواحل نزدیک شهرها یا در داخل شهرهای ساحلی امکانات فراغتی و اقامتی بیشتری وجود دارد، اما در سواحلی که با راه‌های اصلی فاصله دارند، به دلیل عدم آشنایی همگان با این سواحل برای مسافران نیز تاسیساتی وجود ندارد.
در فاصله رودخانه شفارود تا آستارا که جاده سراسری از ساحل دور می‌شود و طول آن در ساحل غربی دریای خزر به بیش از ۱۲۰ کیلومتر می‌رسد، تقریبا هیچ‌گونه تاسیسات و تجهیزات عمومی وجود ندارد. تنها به طور پراکنده دکه‌هایی در بعضی از سواحل احداث شده‌اند که به طور سنتی برخی خدمات اولیه را ارائه می‌دهند، اما سواحل مزبور به دلیل خلوتی برای کسانی که به دنبال آرامش و دوری از هیاهو هستند مناسب‌ است. تقریبا تمامی سواحل شهرستان‌های تالش و آستارا برای این افراد مناسب است و برعکس سواحل بندر انزلی کیاشهر، زیباکنار، رودسر و شرق گیلان پرتردد، شلوغ و دارای تاسیسات گردشگری فراوان است. این شلوغی به دو علت است یکی این که سواحل این منطقه با مازندران هم مرز بوده و دیگر این که به رشت، مرکز استان نزدیک‌تر هستند.
از ساحل که بگذریم، 5 تالاب زیبا در استان گیلان وجود دارد که مهم‌ترین آنها تالاب انزلی و در جنوب بندرانزلی قرار گرفته است.
این تالاب به وسیله پنج آبراه یا «روگا» با اسکله بندر انزلی و از آنجا با دریای خزر مربوط می‌شود.
چهار «روگا» در شرق شبه‌جزیره «میان پشته» و یک روگا در غرب آن که روگای «تازه بکنده» نامیده می‌شود، ارتباط تالاب را با دریا برقرار می‌سازند، شبه‌جزیره میان پشته که در محل اتصال روگاها با دریا به وجود آمده است، در فاصله میان انزلی و غازیان قرار گرفته و از زیباترین مناظر طبیعی و ساختمانی برخوردار است.
اگر گذرتان به تالاب انزلی افتاد، می‌توانید با گشت‌های تفریحی تمام این تالاب را زیرپای خود ببینید اگرچه این گشت‌ها، آرامش پرندگان این منطقه را تحت‌تاثیر قرار داده و محیط تالاب را بر هم زده است.
علاوه بر تالاب انزلی که بزرگ‌ترین اکوسیستم آبی ساحلی در استان گیلان است، تعداد زیادی از دریاچه‌ها در گیلان وجود دارند که دارای اهمیت گردشگری هستند.
یکی از این دریاچه‌ها در جنوب شهر زیبای آستارا قرار دارد. این دریاچه که سطح آن در فصول مختلف به شدت نوسان می‌یابد، اندکی قبل از ورود به شهر آستارا در نزدیکی روستای عباس‌آباد واقع شده و جزو مناطق حفاظت شده است.
روستای جوک‌ندان نیز در 13 کیلومتری شمال شهر تالش است. در این روستا بر روی رودخانه‌های کوچک پای کوه که از دره‌ها خارج می‌شوند یک آب‌بند برای مصارف کشاورزی ساخته‌اند که با حدود 3متر پشت آن دریاچه‌ای به وجود آمده است و به دنبال رویش گیاهان خودرو و مهاجرت پرندگان به آن جنبه گردشگری هم داده است. این مکان حدود 3 کیلومتر با جاده اصلی فاصله دارد.
دریاچه‌هایی که در پشت سدهای ساخته شده بر روی سفید رود به وجود آمده به سهم خود از مناظر زیبای گیلان به شمار می‌روند. دریاچه اصلی سدسفیدرود که در دره‌های جنوبی و غربی شهر منجیل تشکیل شده است، نخستین منظره آبی برای کسانی است که از جاده قزوین وارد گیلان می‌شوند. حرکت امواج برروی این دریاچه که در نتیجه وزش باد معروف منجیل به وجود می‌آید، نخستین نشانه امواج دریایی است که در سواحل خزر چشم‌ها را به خود خیره می‌کند.
بیش از نیمی از مساحت استان گیلان را نواحی کوهستانی و ییلاقی تشکیل می‌دهند. نواحی ییلاقی از نظر چشم‌انداز طبیعی به 3 قسمت تقسیم می‌شوند. ییلاق‌های جنگلی که با توجه به مرز ارتفاعی جنگل تا حدود 2800متر ارتفاع نیز کشیده می‌شوند. مناطق ییلاقی واقع در مرز جنگل و مراتع کوهستانی و ییلاق‌های موجود در نواحی ارتفاعات و خط‌الراس کوه‌ها، ییلاق‌های جنگلی که بیشتر مورد استفاده دامداران کوچ‌نشین قرار می‌گیرند و به همراه آنان در فصل تابستان گروه‌هایی از کشاورزان جلگه‌نشین مورد استفاده موقت قرار می‌دهند.
ییلاقات گیلان، نه فقط از نظر طبیعت بسیار زیبا است، بلکه از نظر آرامش محیط و برخورداری از آب‌های طبیعی و معدنی نیز قابل توجه است.
غذاهای محلی و بومی
غذاهای محلی و بومی گیلان، یکی از جاذبه‌های قابل توجه توریستی گیلان است و در تمام شهرهای استان به وفور یافت می‌شوند، کبات‌خوتکا، پلاکباب، ترش تره، کباب مرغابی یا اردک وحشی، کباب اوزون برون، میرزا قاسمی و ... تنها نمونه‌ای از غذاهای متنوع گیلان است. همچنین انواع ترشی، مربا، کلوچه در گیلان تهیه می‌شوند که سوغات این خطه به شمار می‌روند.
غذاهای گیلانی در کنار محصولات چوبی، گلیم، جاجیم، پارچه‌های دستباف، سبدهای چوبی در بازارهای روزانه این استان به وفور یافت می‌شوند، که عبارتند از: شنبه بازار در ماسال، لولمان، انزلی، لشت نشاء، دهشال و لنگرود. یکشنبه بازار در صومعه سرا، گشت رودخان، خمام، پیربست لولمان، کوچصفهان و رودسر.
دوشنبه بازار در کپورچال، ضیابر، شفت، هند خال، سنگر، خشکبیجار، آستانه، سیاهکل و رحیم آباد. سه‌شنبه بازار در پره‌سر، فومن، لشت نشا و املش. چهارشنبه بازار در رضوانشهر، کسما، زیده، چوکام، پیربست اولمان، کوچصفهان و لنگرود.
پنج‌شنبه بازار در سید شرفشاه، طاهر گوراب، نوخاله، شاقاجی، خشکبیجار، آستانه، سیاهکل و کلاچای. جمعه بازار در شاندرمن، گوراب، زرمیخ و جمعه بازار.
علاوه بر این رشت، رودبار، لاهیجان، تالش و آستارا دارای بازارهای دائمی برای خرید مسافران هستند.
بیشتر فروشندگان بازارهای هفتگی خانم‌ها هستند و شما می‌توانید کلیه سوغات گیلان را با قیمتی ارزان در این اماکن تهیه کنید. اغلب این بازارها در مراکز شهرها مستقر هستند.
جاذبه‌‌های شهری گیلان
رشت، مرکز استان گیلان است و به دلیل اسلوب معماری ویژه‌اش بسیار دیدنی است. تبلور این معماری در میدان اصلی شهر، ساختمان‌های شهرداری، پست، تلگراف و هتل ایران مشهود است.
بازار رشت و بازار روز که در مجاورت بازار اصلی شهر هستند. از دیدنی‌ها و مراکز مهم خرید و فروش کالا در رشت هستند به استثنای منجیل و رودبار که شهرهای بین راهی گیلان هستند رشت مهم‌ترین شهری است که در دروازه ورود استان گیلان قرار دارد.
لاهیجان، شهر دیگری در گیلان است که جزو زیباترین شهرهای کشور است که در 45 کیلومتری رشت واقع شده است.
این شهر مرکز چای مرغوب گیلان و ایران است. همچنین کلوچه لاهیجان سابقه‌ای طولانی داشته و مشهور است.
لاهیجان 7 محله، 15 مسجد، 25 امامزاده، 6 کاروانسرا، 2 زورخانه، 300 دکان و حمام‌های زیادی دارد که شما می‌توانید از آنها بازدید کنید.
بندرانزلی، یکی از شهرهای بندری غرب گیلان است که ۱/۳۰۸کیلومتر مربع وسعت دارد و تا رشت ۴۰کیلومتر فاصله دارد. بندر انزلی از دو قسمت غازیان و انزلی تشکیل شده که سابقا به وسیله یک پل متحرک از یکدیگر جدا می‌شدند. انزلی مهم‌ترین بندر تجاری ایران در دریای خزر است و به علت داشتن سواحل ماسه‌ای می‌تواند برای استراحت و دریاگردی شما هم مناسب باشد.
انزلی، بعد از رشت بیشترین مراکز اقامتی استان را دارا است، علاوه بر آن بسیاری از ساکنان شهر خانه‌های اضافی خود را به مسافران اجاره می‌دهند.
تاسیسات اسکله و گمرک شهر، شیلات، بلوار ساحلی، تالاب فومن، با وسعتی حدود ۱۵۸۳ کیلومتر مربع در ۲۷ کیلومتری جنوب غربی رشت واقع شده است. ساکنان فومن را گیلک‌ها و تالش‌ها تشکیل می‌دهند و روستاهای کوهپایه‌ای واقع در غرب فومن عموما تالش زبان هستند. فومن در سه راه ماسوله است، پس حتما در آن توقف کرده، در میدان اصلی شهر به پارک معروف آن که مجسمه‌های زیبایی دارد، بروید و اگر فرصت کردید از قلعه‌رودخان هم بازدید کنید.
قلعه رودخان در 20کیلومتری جنوب شرقی فومن و در دهکده‌ای به همین نام قرار دارد. برای دیدن قلعه باید بعد از عبور از شهر فومن و گذشتن از روستاهای گشت، کردمحله، گشت رودخان، سیاه‌کش، گوراب پس، مولسکام و سعیدآباد (سیدآباد) به دهکده قلعه‌رودخان می‌رسید و پس از گذشتن از حیدرآلات و طی سه کیلومتر جاده خاکی وارد اراضی پارک جنگلی قلعه‌رودخان شده و با طی 5/1کیلومتر به محل قلعه می‌رسید.
رودبار، از شهرهای کوهپایه‌ای گیلان و در دامنه البرز است. این شهر در کناره سفید رود و در امتداد آن میان انبوهی از باغ‌های زیتون قرار دارد. رودبار ۲۵۷۴کیلومتر مربع مساحت داشته و دومین شهرستان بزرگ گیلان است. رودبار از رشت ۹۰کیلومتر فاصله دارد و در شمال آن واقع شده است. اگر خواستید از گیلان فرآورده‌های زیتون و صابون رودبار را بخرید به جنوب این شهر بروید، چون در ۵کیلومتری جنوب رودبار، کارخانه روغن‌کشی زیتون در محل گنجه واقع شده است و فروشگاه‌هایی برای خرید مسافران دارد. صومعه‌سرا، با وسعتی حدود ۶۱۸کیلومتر مربع در غرب رشت و شمال غربی فومن واقع شده است. بهترین چیز‌هایی که می‌توانید از صومعه‌سرا خریداری کنید، برنج و چای است.
ماسوله، با 160کیلومتر وسعت در غربی‌ترین ناحیه گیلان، جنوب غربی رشت و 25کیلومتری غرب فومن قرار دارد. رفتن به گیلان بدون دیدن ماسوله فایده‌ای ندارد. مردم این روستا از شما در خانه‌های طبقاتی زیبای خود که نمای زرد دارند و گل کاری شده‌اند به گرمی پذیرایی می‌کنند. عروسک‌های دست‌باف ماسوله را حتی اگر بچه کوچکی در خانه ندارید به عنوان سوغات این منطقه بخرید. این عروسک‌ها شهرتی جهانی دارند. علاوه بر این می‌توانید جوراب، دستکش، گیوه و شال‌های گرم را که محصول دست زنان ماسوله‌ای و بسیار زیبا هستند، از این روستا خریداری کنید. تالش، در شمال غرب گیلان قرار دارد و با حدود 2373 کیلومتر مربع وسعت خاک استان را تشکیل می‌دهد. تالش در 6کیلومتری دریا است و از طریق راه‌هایی که دارد، شما می‌توانید به ساحل بروید. در راه بندر انزلی به آستارا هم تالش تنها شهر مسیر شما است. اگر وقت داشتید در فاصله 15کیلومتری شمال تالش قلعه لیساررا که از قلاع باستانی است، بروید و ببینید.
آستارا، شمالی‌ترین شهر گیلان است و در مرز جمهوری آذربایجان قرار دارد. این شهر حدود ۳۳۴کیلومتر مربع وسعت دارد و به دلیل مرزهای بین‌المللی آن طی سال‌های اخیر خیلی پرتردد بوده است. هتل اسپیتاس این شهر معروف است و در آن شما می‌توانید اقامتی خوش داشته باشید.

نمایی از ماسوله