چالش‌های شرکت‌‌های نفتی چین در خارج

مترجم: رفیعه هراتی

بخش نخست

شرکت ملی نفت چین که یک شرکت دولتی است، شرکت مادر پترو چاینا است. شرکت پترو چاینا به عنوان شعبه ثبت‌شده شرکت ملی نفت چین، در ماه نوامبر با سرمایه بازار بیش از یک تریلیون دلار گران‌قیمت‌ترین شرکت جهان شد. این اولین و تنها شرکت جهان است که این عنوان را کسب کرده است.

اما به تازگی شرکت پترو چاینا به زمین خورده است، ارزش سهام این شرکت بیش از ۴۰درصد سقوط کرده است. این شرکت با چالش‌های جدیدی روبه‌رو است از جمله کاهش تولید در میدان‌های نفتی سرزمین اصلی‌اش، وضع مالیات‌های جدید از طرف پکن که در سود تاثیرگذار هستند و بدنامی فزاینده به علت نقشش به عنوان سرمایه‌گذار اصلی در سودان، کشوری که به دلیل تجاوز به حقوق بشر مورد هدف فعالان سیاسی بین‌المللی قرار گرفته است.

ژوژیائوجی پس از ۲۵سال کار در بزرگ‌ترین تشکیلات نفت و گاز چین اکنون مسوول انجمن سرمایه‌گذاری خارجی در آکادمی تحقیق اقتصادی و تکنولوژی شرکت ملی نفت چین است. او همچنین عضو شریک در جینوای بپکر، انجمن سیاست انرژی همگانی در دانشگاه رایس در هوستن و نویسنده کتاب سر برافراشتن اژدها‌‌های نفتی: برای چین و جهان چه معنایی می‌دهد، است.

آقای ژو که ۴۸سال دارد به تازگی در هتل وستین در پکن در مصاحبه با دکتر روبرتس رییس‌ دفتر بیزینس‌ویک در چین شرکت کرد و در مورد توسعه خارجی شرکت ملی نفت چین، چالش‌های جدیدی که این شرکت و شرکت پتروچاینا با آن روبه‌رو هستند، و چرا شرکتش به تجارت با سودان ادامه می‌دهد بحث کرد.

در زیر گزیده‌ای از این مصاحبه آورده می‌شود.

سرمایه‌گذاری شما در سودان به شدت بحث‌برانگیز است. چگونه به کسانی که از حضور شرکت شما و چین در سودان انتقاد می‌کنند پاسخ می‌دهید؟

در مورد شرکت ملی نفت چین، بسیار با دقت با مسائل سیاسی در سودان برخورد می‌کنیم از جمله مسائل دارفور، هدف ما این است که کاری مناسب برای این کشور و مردمش انجام دهیم. اما کارهای بسیاری برای اقتصاد سودان انجام داده‌ایم و به این کشور کمک‌کردیم از وارد‌کننده نفت به یک صادرکننده بزرگ تبدیل شود. ما می‌دانیم اگر پروژه‌های خود را در سودان کاهش دهیم به نفع هیچ‌کس نیست، از جمله مردم سودان، منطقه آفریقا و همچنین چین.

ما کسب و کار خود را به عنوان یک شرکت نفتی ادامه خواهیم داد. اما البته با دولت سودان و همچنین با جامعه بین‌المللی همکاری خواهیم کرد. اما ما اصولی داریم. ما نمی‌خواهیم آنها را مجبور به تغییر کنیم. ما پیام‌های جامعه بین‌المللی را به آ‌نها خواهیم رساند و ما می‌توانیم با آژانس‌های بین‌المللی همکاری کنیم تا آنها را تشویق کنیم رفتار خود را بهبود بخشند.

ما واقعا تلاش‌های بسیاری در آنجا کرده‌ایم. اما سرانجام این یک مساله سیاسی است و شرکت ملی نفت چین نمی‌خواهد به عنوان یک نماینده سیاسی عمل کند. شرکت ملی نفت چین یک شرکت نفتی است.

زمانی که در خارج در حال توسعه بودید برخی چالش‌هایی که با آنها روبه‌رو بودید چه بودند؟

کشورهایی مثل ونزوئلا، اکوادور، روسیه و قزاقستان، در حال تجدیدنظر در مورد آزاد کردن سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی هستند زیرا قیمت نفت بیشتر می‌شود. بسیاری از شرکت‌های خارجی بیشتر در عملیات‌های بالادستی سرمایه‌گذاری کرده‌اند و کمتر در پروژه‌های پایین‌دستی این موقعیت چندان خوبی برای کشوری که می‌خواهد همه صنعت خود را توسعه دهد نیست.

برخی کشورها در حال ایجاد شرایط اجباری برای سرمایه‌گذاری هستند. بنابراین اگر بخواهید در بخش بالادستی سرمایه‌گذاری کنید، مجبور می‌شوید متعهد شوید در پروژه‌های پایین دستی نیز سرمایه‌گذاری کنید. اینها تغییرات جدید هستند. نیجریه کشوری است که به این روش عمل می‌کند. اکنون الجزایر و لیبی هم بر منافع ملی بیشتر تاکید می‌کنند و در حال تجدیدنظر در مورد خصوصی‌سازی این صنایع هستند. این امر بدین معنا است که کشورها بر شرکت‌های خارجی قیمت‌های بالاتری وضع خواهند کرد و درصد مالکیت شرکت‌های ملی خود را افزایش خواهند داد و اکنون ما در سودان نیز نگرانی‌هایی داریم. آنها به دنبال تغییر در برخی شرایط سرمایه‌گذاری هستند، از جمله افزایش مالیات‌ها و اتخاذ سیاست‌های دشوارتر هنگام همکاری با شرکت‌های خارجی و این کشور یک چالش ویژه است زیرا در چند سال آینده با رفراندوم بر سر استقلال شمال و جنوب مواجه خواهند بود. پرسش این است که آیا جنوب خود را به عنوان بخشی از شمال حفظ می‌کند یا خیر. پروژه‌های ما در سودان در هر دو منطقه جایی که پتانسیل جنگ وجود دارد، قرار دارند. بنابراین این امر تاثیر اساسی بر شرکت ما دارد. اکنون ما در حال بررسی این موقعیت هستیم.

ناظران تا چه اندازه باید به شرکت ملی نفت چین و شرکت پترو چاینا به عنوان نمایندگان دولت چین نگاه کنند؟

کاملا با این دیدگاه مخالف هستم. در حقیقت، قبل از سال ۱۹۹۷ همه پروژه‌هایی که شرکت ملی نفت چین در خارج توسعه داد اصلا توسط دولت تصویب نشدند. در آن زمان بحث دولت مرکزی این بود که چین یک کشور در حال توسعه است. بنابراین هر گونه سرمایه اضافه باید در داخل استفاده شود. بنابراین مدیران ارشد شرکت ملی نفت چین خطر بزرگی کردند. اگر در خارج پول از دست می‌دادند مدیران شغل خود را از دست می‌دادند. خوشبختانه همه پروژه‌ها، بزرگ و کوچک، موفق بودند. چین سود برد و این امر به دولت نشان داد که ما با رفتن به خارج کار درستی انجام دادیم. این امر کمک کرد رهبران در مورد مناسب بودن استراتژی رفتن به خارج تصمیم بگیرند. دولت متوجه می‌شود نیاز فزاینده برای منابع از خارج نه فقط برای نفت و گاز بلکه برای همه انواع منابع وجود دارد. همچنین ما متوجه این منطق شده‌ایم که نباید فقط سرمایه‌گذاری خارجی به چین ارائه کنیم بلکه باید از چین خارج شویم تا با دیگران در سراسر جهان کار کنیم.

آیا پکن از گسترش شرکت شما در خارج حمایت مالی می‌کند؟

البته دولت مالیات و سیاست‌های ارزی را برای کمک به شرکت‌هایی که به خارج می‌روند به کار می‌برد، اما کار دیگر انجام نمی‌دهد. بانک‌ها به ما وام می‌دهند، اما این بانک‌ها تجاری هستند. آنها به دلایل کاملا تجاری دوست دارند با ما کار کنند. رفتن به خارج یک سیاست ملی است و فقط برای شرکت‌های نفتی نیست. اما دولت نمی‌تواند به شرکت‌ها دستور دهد که چه بکنند زیرا در حال حاضر ما اقتصاد بازاری داریم. در عوض، دولت به سادگی شرکت‌ها را تشویق می‌کند به خارج بروند تا از مزیت تولیدات و عملیات کم هزینه سود ببرند. اما خارج از چین، شرکت‌های ما به طور جدی و بدون هیچ گونه حمایت از طرف دولت با همتایان خود رقابت می‌کنند.