شرکت اروپایی سازنده ایرباس برنده مناقصه پنتاگون

شرکت اروپایی سازنده ایرباس با برنده‌شدن در مناقصه نیروی هوایی آمریکا، به بازار ساخت تجهیزات نظامی این کشور راه یافت. به این ترتیب انحصار ۵۰ ساله شرکت بوئینگ در ساخت هواپیماهای پنتاگون به پایان رسید. شرکت اروپایی سازنده ایرباس، ای اِی دی اس و شریک آمریکایی آن، نورتروپ گرامان، در مناقصه نیروی هوایی آمریکا برای ساخت هواپیماهای سوخت‌رسانی برنده شدند. با این «پیروزی افسانه‌ای» که روز جمعه، (۲۹ فوریه) اعلام شد، انحصار ۵۰ ساله شرکت بوئینگ در ساخت هواپیماهای نیروی هوایی آمریکا به پایان رسید. این هواپیماها قرار است در ایالت آلاباما ساخته شوند. بخشی از قطعات آن‌ها ولی در اروپا تولید می‌شوند. انتظار می‌رفت که شرکت آمریکایی هواپیما سازی بوئینگ در این مناقصه‌ برنده شود. ارزش این قرارداد که موافق آن شرکت‌های ای اِی دی اس و نورتروپ گرامان، برای نیروی هوایی آمریکا در این مرحله، ۱۷۹ هواپیمای تازه سوخت‌رسانی می‌سازند، معادل ۳۵‌میلیارد دلار (۲۳‌میلیارد یورو) است.

راه‌یابی به بازار ساخت تجهیزات نظامی آمریکا

شرکت اروپایی سازنده ایرباس با برنده‌شدن در این مناقصه، به بازار ساخت تجهیزات نظامی آمریکا راه یافت. این شرکت برای برآوردن شرایط شرکت در مناقصه پنتاگون، مجبور به شراکت با شرکت نورتروپ گرامان شد. نیروی هوایی آمریکا تنها با شرکت‌هایی قرارداد می‌بندد که هواپیماهای مورد نیاز را در آمریکا بسازند. بر اساس مفاد قرارداد، ساخت هواپیماها در سه مرحله انجام خواهد شد که در نهایت، روی هم‌رفته ۶۰۰ هواپیما به ارزش ۱۰۰‌میلیارد دلار به پنتاگون تحویل داده خواهد شد.

دلایل اتخاذ تصمیم

نیروی هوایی آمریکا هیچ دلیل خاصی برای اتخاذ تصمیم خود مبنی بر ارجحیت دادن به شرکت‌های برنده مناقصه، ارائه نکرد. ژنرال آرتور لیشت، در این راستا گفت که در طرح‌های مطرح‌شده از سوی ای اِی دی اس و نورتروپ گرامان، «مسافران بیشتر، میزان بیشتر حمل محمولات و سوخت موتوری بیشتر» گنجانده شده بود. کارشناسان امور تجهیزات نظامی از این که بوئینگ نتوانسته است این مناقصه را در رقابت با رقیب اروپایی ـ آمریکایی خود ببرد، شگفت‌زده‌اند. چون هزینه تخمینی‌ بوئینگ برای ساخت هر هواپیما، حدود ۳۵‌میلیون دلار کمتر از هزینه ارزیابی شده از سوی ای اِی دی اس و نورتروپ گرامان بوده است. تروی لار، کارشناس شرکت «اشتیفل ـ نیکلاس و همکاران»، در این رابطه می‌نویسد: «این‌طور به‌نظر می‌رسد که برای پنتاگون توانایی بازدهی نسبت به عامل هزینه ارجحیت داشته است.»

اعتراض به تصمیم پنتاگون

سخنگوی شرکت هواپیما سازی بوئینگ، ویلیام باسدال، ضمن ابراز این که مدیران شرکتش از شنیدن این خبر غیرمنتظره حیران مانده اند، گفت که بوئینگ در آینده نزدیک با مقامات وزارت دفاع آمریکا در این‌باره گفت‌وگو خواهد کرد. هر چند باسدال واژه «اعتراض» را بر زبان نیاورد، ولی گمان می‌رود که این شرکت بدون مقاومت، به تصمیم پنتاگون تن در ندهد.

بحث در پارلمان آمریکا

پیروزی ای اِی دی اس و نورتروپ گرامان در مناقصه پنتاگون در پارلمان آمریکا نیز بحث‌های جنجال‌برانگیز شدیدی را سبب شده است. نمایندگان و سناتورهای ایالت‌هایی که شرکت بوئینگ در آن‌ها فعال است، مثل واشنگتن و کانزاس، با شگفتی و نگرانی به این خبر واکنش نشان دادند. نماینده حزب جمهوری‌خواه ایالت کانزاس، تاد تیارت، اعلام کرد که تصمیم پنتاگون را با «دقت تمام» مورد بررسی قرار خواهد داد. او گفت: «ما می‌بایست هواپیمای سوخت‌رسانی آمریکایی داشته باشیم که یک شرکت آمریکایی با نیروی کار کارگران آمریکایی آن را ساخته باشد.»