تجارت خارجی ایران در 10ماه اخیر
دنیای اقتصاد - علی میرزاخانی: گمرک ایران دیروز تازه‌ترین گزارش از وضعیت تجارت خارجی ایران را در ۱۰ماه اخیر منتشر کرد که بنابراین گزارش، صادرات غیرنفتی کشور در همین مدت نسبت به مدت مشابه سال گذشته از رشدی ۱۸درصدی برخوردار بوده است؛ در این گزارش، صادرات غیرنفتی کشور در ۱۰ماه اول سال ۸۶ معادل ۶/۱۷میلیارد دلار ذکر شده است که بنابراعلام گمرک، حدود ۱۳/۵میلیارد دلار از این رقم به صادرات میعانات گازی اختصاص یافته است.

روند صادرات غیرنفتی طی چند سال اخیر به عنوان یک شاخص امیدوارکننده از وضعیت اقتصادی کشور مورد تاکید و استناد بوده است، اما چنانچه در این زمینه نگاه واقع‌بینانه‌ای وجود نداشته باشد و بدون تحلیل آمارها و داده‌های موجود نسبت به وضعیت فعلی قضاوت شود، ممکن است سیاست‌گذاری اقتصادی با اشتباهات غافلگیر‌کننده‌ای همراه شود و به همین دلیل تحلیل آمارهای موجود ضرورتی انکارناپذیر است.
اولین سوال اساسی این است که بر پایه آمار فعلی، صادرات میعانات گازی تا ۳ماه پیش، حجم عمده صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص می‌داده است؛ اما دقیقا از همین زمان وضعیت معکوس شده است. آیا چنین تغییر عمده‌ای نمی‌تواند ناشی از اشتباه آماری باشد؟ به عبارت دیگر، آیا می‌توان گفت که صادرات میعانات گازی در هفت ماه اول سال معادل پنج‌میلیارد دلار بوده است که از میانگین ماهانه ۷۰۰میلیون دلاری حکایت می‌کند؛ اما در ماه‌های هشتم، نهم و دهم این میانگین ۷۰۰میلیون دلاری به ماهانه ۲۰میلیون دلار تقلیل یافته است و همین مساله باعث ثابت ماندن صادرات میعانات گازی در همان سطح پنج‌میلیارد دلار شده است؟
سوال مهم دیگر اینکه سایت گمرک، صادرات غیرنفتی برای هفت ماه اول سال را با احتساب میعانات گازی 5/8میلیارد دلار ذکر کرده و حدود پنج‌میلیارد دلار آن را میعانات گازی دانسته است. این معادله به مفهوم آن است که صادرات غیرنفتی منهای میعانات گازی در همین مدت، معادل 5/3میلیارد دلار بوده است. حال اگر این رقم را در کنار رقم 10 ماه اول سال برای صادرات غیرنفتی منهای میعانات گازی بگذاریم که بنابر اعلام گمرک 5/12میلیارد دلار بوده است، آیا افزایش بیش از 3 برابری صادرات غیرنفتی منهای میعانات گازی در طول 3ماه می‌تواند منطقی باشد؟ چنانچه پاسخ این سوال مثبت باشد، مفهوم آن این خواهد بود که صادرات 3ماه اخیر 9میلیارد دلار؛ ولی صادرات 7 ماه اول سال 5/3میلیارد دلار بوده است. پاسخ گمرک به این ابهام برای سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی صحیح برای اقتصاد با تکیه بر پشتوانه آماری محکم ضروری است.