عمو زنجیرباف بازنشسته شد
ندا گنجی
هیاهوی مفرح کودکانه، در کوچه پس کوچه‌های ایران که یک صدا و دست در دست هم، نغمه عمو زنجیرباف سر می‌دادند به سوسو افتاده و رو به خاموشی می‌رود.

حالا دیگر اگر بخواهی، رد این زمزمه‌ها را بگیری و به اتحادهای کودکانه برسی، مهیا باش که راه درازی در پیش داری، در این جست‌وجو یا می‌رسی به کوچه‌های تنگ جنوب پایتخت یا باید دور شوی از این شهر.
اقتضای قرن بیست و یک همین است؛ زمانه این را می‌خواهد.
همه چیز تحول را تجربه می‌کنند. بازی‌های کودکان نیز تاب مقاومت در مقابل این توفان را نیاورد. رنگ و لعاب سنتی خود را به دنیای مدرن فرو رفته است.
توفانی که هر چه بر سر راه خود می‌بیند از بنیان می‌کند و با خود می‌برد. حال اگر در این میان، ارزش‌ها نیز به قعر نابودی سقوط کرد، باید چشم پوشید و سکوت کرد.
بنابراین توقع بی‌جایی است که تا وقتی رایانه و بازی‌های رایانه‌ای به راحتی قابل دسترسی هستند، کودکان را در بازی‌های دسته جمعی که هر کدام درس زندگی به آنها می‌آموخت، جست‌وجو کنیم.
بازی یکی از نیازهای اساسی کودکان به شمار می‌رود و به نوعی مهم‌ترین و اساسی‌ترین فعالیت کودک تلقی
می‌شود که در حین سرگرم کردن کودک، کارکردهای مهم دیگری را به او می‌آموزد و همچنین کودک را برای ورود به زندگی بزرگسالی آماده می‌کند. از این رو است که شرایط بازی، آزادی کودک در بازی، اسباب‌بازی‌های مورد استفاده کودک و مدت زمانی که به بازی کودک اختصاص داده می‌شود اهمیت فراوانی دارد. از سوی دیگر ایجاد آمادگی جسمی و روحی برای مقابله با مشکلات، بخشی از فلسفه بازی کودکان است. وقتی کودک اشیایی را برای بازی بر می‌گزیند، واکنش او نسبت به کودکان دیگر هم تغییر می‌کند؛ به طوری که گفته می‌شود، رشد هوشی کودک به وسیله بازی افزایش می‌یابد و کودکانی که از اسباب‌بازی بی‌بهره بوده‌اند از لحاظ برخی ویژگی‌های روحی از همسالان خود عقب‌ترند. بدین ترتیب اهمیت اسباب‌بازی در رشد روحی کودک نمایان می‌شود.
از آنجایی که توجه به کیفیت اسباب‌بازی‌ها نیز نباید نادیده انگاشته شود، متاسفانه این موضوع در کشور بی‌اهمیت می‌نمایاند. به طوری که بخش گسترده‌ای از اسباب‌بازی‌های موجود در بازار، ساخت کشور چین است که از کیفیتی در حد درجات ۳ و ۴ برخوردار است که همین امر می‌تواند سلامتی کودکان را تهدید کند.
این در حالی است که طبق گزارش ایرنا، میلیون‌ها عدد اسباب‌بازی و عروسک آلوده به مواد شیمیایی سمی از چین به کشورهای غربی مانند آمریکا، استرالیا، کانادا و انگلیس صادر می‌شود که چندی پیش بخش گسترده‌ای از این اسباب‌بازی‌ها از آمریکا بازگردانده شد. از سوی دیگر اتحادیه اروپا نیز معتقد است استاندارد جهانی در ساخت بسیاری از کالاهای صادراتی چین از جمله اسباب‌بازی رعایت نمی‌شود و لازم است که چنین اجناسی از سطح بازارهای بین‌المللی جمع‌آوری شود.
در شرایطی که ۶۰درصد عروسک‌های جهان ساخت چین است، گزارش‌ها حاکی از آن است که این کشورسال
گذشته 22میلیارد عروسک به کشورهای مختلف صادر کرده است.
با این همه؛ اسباب‌بازی‌های، ساخت چین برای اولین بار نیست که از بازارهای کشورهای اروپایی و آمریکایی برچیده می‌شود، چند ماه قبل نیز دولت‌های این کشورها از چین خواسته بودند وضعیت تولید اسباب‌بازی را در آن کشور بهبود ببخشد. این در حالی است که ایران فعلا تدابیری برای محدود کردن واردات این کالاها نیاندیشیده است؛ به طوری که می‌توان تخمین زد بیش از ۸۰درصد بازار اسباب‌بازی کشور از کالاهای چینی اشباع شده است.
بازی‌های رایانه‌ای
از سوی دیگر ورود بازی‌های مدرن به دنیای کودکان آنها را از تحرک باز داشته و آنها را یکجانشین کرده است. این بازی‌ها تا جایی برای کودکان جذاب است که اگر ساعت‌ها وقت خود را برای نشستن مقابل مانیتور رایانه صرف کنند، به هیچ وجه دچار خستگی نمی‌شوند و همین بی‌تحرکی عارضه چاقی را در میان کودکان افزوده است.
از آنجایی که هر روز نوع جدیدی از این بازی‌ها با نام‌های Playstation، sony به بازار ارائه می‌شود و معمولا خانواده‌ها با صرف هزینه‌ای بالغ بر 50هزار تومان، به چشم و هم‌چشمی‌های فرزندانشان پاسخ می‌گویند و البته گاهی نیز هزینه یک عدد CD بازی ناقابل را با دیده منت تقبل می‌کنند.
دکتر فربد فدایی، روان‌پزشک، درخصوص تفاوت بازی‌های رایانه‌ای و بازی‌های سنتی می‌گوید: «در هر دوره‌ای سرگرمی کودکان با دوره‌ای دیگر متفاوت است و چه بخواهیم و چه نخواهیم آنها به این بازی‌ها علاقه‌مندند. البته بازی‌ها در فرآیند رشد جسمی و روانی کودک نقش موثری دارند.
اما در میان بازی‌هایی که زندگی اجتماعی را به کودکان می‌آموزد، بازی‌هایی نیز شکل گرفته که بیشتر جنبه انفرادی دارد و موجب انزوا و گوشه‌گیری کودک می‌شود. این نوع بازی‌ها که به بازی‌های رایانه‌ای موسوم است، محتوایی با محوریت مسائل جنگ، تعقیب و گریز دارد که رفتارهای پرخاشگرانه را به کودک می‌آموزد وهمین دلیل نمی‌تواند کاملا مورد تایید قرار بگیرد و به جای آنکه زمینه تحرک جسمی و جست و خیز کودک را افزایش دهد و روحیه اجتماعی او را تقویت کند، کودک را گوشه‌گیر می‌کند.»
او در ادامه توصیه می‌کند: «پدر و مادرها باید مدت این بازی‌ها را برای کودکان محدود کرده و آنها را به بازی‌های سنتی تشویق کنند.»
عروسک ملی
از آنجایی که عروسک می‌تواند هویت فرهنگی یک کشور را به نمایش بگذارد، مسوولان فرهنگی کشور نیز بر آن شدند که عروسک‌هایی را تولید کنند که ویژگی‌های فرهنگی کشور را به نمایش بگذارد، از همین رو بود که در سال ۱۳۸۰ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مقدمات تولید این عروسک‌ها را با نام دارا و سارا فراهم کرد، اما قیمت این عروسک‌ها در مقابل اسباب‌بازی‌های ارزان چینی به حدی بالا است که به نظر می‌رسد خرید آنها از توان مالی بسیاری از خانواده‌ها خارج است؛ به طوری که نوع معمولی عروسک‌های دارا و سارا ۱۲هزار تومان و نوع محلی آن ۱۷هزار تومان باشد؛ البته این قیمت‌ها نرخی است که در کانون پرورش فکری مرسوم است.
موضوع جالبی که در این زمینه به وجود آمده و قابل تامل است این است که عروسک‌های ملی ایرانی نیز ساخت چین است. به نحوی که طراحی لباس و قالب این عروسک‌ها از سوی مسوولان فرهنگی کشور صورت گرفته، اما به دلیل آنکه هیچ‌یک از کارخانه‌های داخلی قادر به تولید این کالا باکیفیت موردنظر نبوده‌اند، تولید این کالا نیز به چین سپرده شده است.
بنابراین عروسک ملی کشور نیز چینی است که به جای دارا و سارا باید بگوییم چینگ و چونگ. اما مسوولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان وقتی مقابل این سوال قرار می‌گیرند که چرا این کالا تا این حد گران است، می‌گویند: «اگرچه این کالا به هیچ‌وجه قابل مقایسه با عروسک‌های مشابه خارجی نیست، اما کانون هیچ اصراری برای فروش این عروسک‌ها ندارد. البته گفته می‌شود کانون، عروسک‌های دیگری از نوع دارا و سارا در ابعاد کوچک و با قیمت ارزان‌تر در دست تولید دارد.
اسباب‌بازی‌های زنده ژنتیکی
در حالی‌که ایران تولید عروسک‌های خود را به چین می‌سپارد، کشورهای توسعه‌یافته عروسک‌های زنده ژنتیکی تولید می‌کنند؛ به طوری‌که یک عروسک پستاندار عقیم‌شده که به کمک مهندسین ژنتیک ساخته شده، ترکیبی از ژن‌های خرگوش، شامپانزه وخوک است که در یک جعبه نگهداری می‌شود. جعبه‌ای که ضربان قلب و میزان تازگی آن را نشان می‌دهد و با دو مدل، یکی با طول عمر یک‌سال و دیگری با طول عمر سه‌سال ساخته شده است.
این موجود زنده طوری ساخته شده که علاوه براینکه حرکات محدودی مانند نوزادان دارد، غذای کمی نیز مصرف می‌کند.
درد را حس می‌کند؛ ولی نمی‌‌تواند اصوات بلند تولید کند. دارای خون عضله و استخوان است که بعد از خروج از جعبه بیدار می‌شود. البته هنوز قیمتی برای آن تعیین نشده است.
عروسک‌ بازی و روانشناسی
کودک در ارتباط با عروسک دوست دارد موقعیت خود را بیان کند و دنیای اطراف خود را تعریف کند. تعریف او از این تصویرهایی است که از پدر و مادر یا خانواده خود دارد. اگر پدر و مادر در برخورد با او بی‌میلی کنند یا برعکس رفتار مناسبی با او داشته باشند، کودک این رفتارها را برای عروسکش بازگو می‌کند.
به طوری‌که در روان‌شناسی بالینی کودک متخصص بالینی قادر است با استفاده از عروسک‌ها اطلاعات مفیدی جهت تشخیص مسائل روانی کودک به دست آورد و پس از تشخیص بالینی طرح مناسبی را به منظور درمان از طریق بازی تهیه و در جلسات درمانی اجرا کند.
تا جایی که رفتار کودک با عروسک، در پیشرفت و تکامل کلامی کودک موثر می‌افتد. به شرط آنکه، ما رفتار و گفتار کودک را به هنگام گفت‌و گو با عروسک جدی بگیریم.
بورس اسباب‌بازی فروشی‌ها
اگر قصد دارید در آینده‌ای نزدیک اسباب‌بازی خریداری کنید می‌توانید به بورس این کالا در خیابان میرزای شیرازی، خیابان جمهوری، پاساژ تجاری گلستان، پاساژ اسکان و یا پاساژ قائم در میدان تجریش مراجعه کنید که البته باید بدانید اسباب‌بازی باید متناسب با سن و جنس کودک باشد و قیمت آن به حدی باشد
که او بتواند آن را دستکاری کند و از همه مهم‌تر اسباب‌بازی باید بی‌خطر باشد.بنابر این اسباب‌بازی را از مراکزی تهیه کنید که جنسی مرغوب ارائه می‌کنند.


عروسک‌های زنده که با استفاده در روش‌های ژنتیکی تولید می‌شود