نگاهحزب‌ا... لبنان؛ تصویرى فراتر از کلیشه‌ها
حزب‌ا... لبنان؛ یک تاریخچه کوتاه
ریچارد نورتون، افسر سابق ارتش آمریکا و استاد روابط بین‌الملل دانشگاه بوستون که در دهه ۱۹۸۰ به عنوان عضوى از نیروهاى ناظر سازمان ملل در لبنان حضور داشته و اکنون بیش از سه دهه است که ...
نوشته اگوستوس ریچارد نورتون
ریچارد نورتون، افسر سابق ارتش آمریکا و استاد روابط بین‌الملل دانشگاه بوستون که در دهه ۱۹۸۰ به عنوان عضوى از نیروهاى ناظر سازمان ملل در لبنان حضور داشته و اکنون بیش از سه دهه است که ... تحولات لبنان را به دقت دنبال مى‌کند، در کتاب «حزب‌ا...: یک تاریخچه کوتاه» موفق مى‌شود براى نخستین بار و به دور از پیش‌داورى‌هاى مرسوم در رسانه‌هاى غربى، تصویرى نسبتا واقع‌بینانه از حزب‌ا... لبنان ارائه دهد.
نورتون در این کتاب تلاش مى‌کند با غلبه بر کلیشه رایجى که از حزب‌ا... به مثابه گروهى تروریستى در رسانه‌هاى غربى مطرح شده است، روند شکل‌گیرى این گروه و چگونگى تحول آن از یک گروه شبه‌نظامى کوچک به یکى از تاثیرگذارترین احزاب سیاسى حال حاضر لبنان را پیگیرى کند.
کتاب نورتون همچنین یکى از نخستین کتاب‌هایى محسوب مى‌شود که با بررسى دقیق جنگ اسرائیل و حزب‌ا... در تابستان سال ۲۰۰۶، پیامدهاى این واقعه را به دقت بررسى مى‌کند. نورتون با نگاهى واقع‌بینانه، به رد اتهاماتى مى‌پردازد که از سوى دولت آمریکا و اسرائیل به حزب‌ا... وارد شده است و در عین حال تلاش مى‌کند با حفظ فاصله‌اى انتقادى، عملکرد حزب‌ا... و نقاط ضعف و قوت آن را بررسى کند.
نورتون در کتاب خود نشان مى‌دهد که حزب‌ا... در پایان جنگ ۳۳ روزه تابستان سال ۲۰۰۶، به جایگاهى افسانه‌اى در میان مردم لبنان و همچنین اعراب منطقه دست یافت. آتش‌بس ۱۴ اوت هم که با پادرمیانى سازمان ملل به اجرا در آمد، در نهایت منجر به بازگردانى سربازان اسرائیلى به اسارت درآمده از سوى حزب‌ا... (یعنى همان واقعه‌اى که جرقه آغاز جنگ را بین حزب‌ا... و اسرائیل زد) نشد و همین مساله باعث شد تا این نبرد نظامى از سوى کشورهاى عرب منطقه نوعى پیروزى براى حزب‌ا... قلمداد شود.
به این ترتیب افسانه پیروزى حزب‌ا... بر ارتش اسرائیل همچنان پابرجاى باقى ماند. با این حال نورتون با نقل‌قول از یکى از کارشناسان مسائل سیاسى لبنان، این پیروزى را با توجه به ابعاد تخریب زیرساخت‌هاى عمرانى لبنان از سوى ارتش اسرائیل، بسیار پرهزینه قلمداد مى‌کند و مى‌گوید جامعه لبنان قادر به تحمل هزینه‌هاى یک درگیرى نظامى دیگر در چنین ابعادى نخواهد بود.
نورتون همچنین هر چند بر نفوذ و حمایت بعضى از کشورهاى منطقه از حزب‌ا... صحه مى‌گذارد، اما بر دیدگاه ساده‌انگارانه‌اى که حزب‌ا... لبنان را آلت دست این کشورها مى‌داند خط بطلان مى‌کشد و مى‌نویسد: «میزان قدرت و محبوبیت گروه‌هایى مانند حزب‌ا... را تنها با درک ریشه‌هاى اجتماعى این جریان که طى چندین دهه در تار و پود جامعه شیعیان لبنان تنیده شده است، مى‌توان درک کرد.»
نورتون همچنین با توجه به نقش حزب‌ا... در بازسازى مناطق آسیب‌دیده بر اثر بمباران ارتش اسرائیل طى جنگ ۳۳ روزه، به تحسین تلاش‌هایى مى‌پردازد که با سازماندهى و مدیریت نیروهاى حزب‌ا... براى تسکین آلام مردم آسیب‌دیده از جنگ صورت گرفت و در مقایسه‌اى جالب، تلاش‌هاى امدادى صورت گرفته از سوى حزب‌ا... را بسیار موفق‌تر از تلاش‌هاى نیروهاى امدادى آمریکا در پى توفان کاترینا ارزیابى مى‌کند.
نویسنده کتاب «حزب‌ا...: یک تاریخچه کوتاه» همچنین تفاوت حزب‌ا... لبنان با گروه‌هایى مانند حماس و جنبش جهاد اسلامى را که همگى از سوى کشورهاى غربى و آمریکا تحت عنوان گرو‌هایى تروریستى برچسب خورده‌اند، تمایلات پراگماتیستى رهبران حزب‌ا... ذکر مى‌کند که باعث شده است این گروه «با تن دادن به قواعد بازى» بتواند به نقش قابل توجهى در صحنه سیاسى لبنان دست پیدا کند و نمایندگان خود را به کابینه و پارلمان این کشور بفرستد تا فراتر از گروهى شبه‌نظامى، در قامت یک حزب سیاسى ظاهر شود.
به این ترتیب نورتون حزب‌ا... لبنان را گروهى با دو چهره ذکر مى‌کند که یک چهره از آن را مى‌توان در جنگ ۳۳روزه این گروه با ارتش اسرائیل در جنوب لبنان مشاهده کرد و چهره دیگر آن را در صحنه سیاسى داخلى لبنان که به مثابه یک گروه سیاسى متعارف، به چانه‌زنى با رقباى خود در زمینه‌هاى مختلف مى‌پردازد.
کتاب «حزب‌ا...: یک تاریخچه کوتاه» در نهایت موفق مى‌شود تا با ارائه تصویرى فراتر از کلیشه‌هاى رسانه‌اى و برچسب‌هایى که از سوى سیاستمداران غربى به نیروهایى چون حزب‌ا... زده مى‌شود، با ارائه تصویرى واقعى خوانندگان خود را با پیچیدگى‌هاى صحنه سیاسى لبنان به طور اخص و صحنه سیاسى خاورمیانه به طور اعم آشنا کند.
منبع: irdiplomacy.ir
ارسال نظر