شب‌تاب‌ها جایگزین لامپ می‌شوند
امروزه روشنایی اماکن و معابر عمومی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
فرهود رشیدی
امروزه روشنایی اماکن و معابر عمومی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. اگرچه با تامین نیروی برق و کابل‌کشی، این موضوع تامین شده ولی در جاده‌های میان‌شهری و اماکن خاص همچون مترو، مشکلات همچنان پابرجا است.
از طرفی دیگر معضل نیروی برق و تامین آن توسط نیروگاه‌ها و توزیع بنیه آن در سراسر کشور، یکی از دغدغه‌های فکری دولت است. بدون شک، یکی از راهکارهای حل این مشکل، پرداختن به مواد شب‌تاب است. موادی که خاصیت
فسفر سانس داشته و بر اثر قرارگیری در نور آفتاب شارژ می‌شوند.
خاصیت فسفر سانس به خاصیتی از مواد اطلاق می‌شود که در اثر تماس با نور آفتاب و جذب اشعه ماوراءبنفش، به ماده نوردهنده تبدیل شود. علت بروز این پدیده آن است که مولکول‌های مواد بر اثر جذب این اشعه برانگیخته شده و از ترازی به تراز دیگری منتقل می‌شوند. این انتقال در ترازهای اتمی منجر به تابش نور شده و عمل شب‌تاب شدن صورت می‌گیرد، طبیعتا هر ماده در حالت عادی، خاصیت فسفر سانس نداشته و باید توسط ترکیب با سایر عناصر، این خاصیت القا شود، یکی از راه‌های این ترکیب، استفاده از موادی است که عملیات انتقال اتم‌ها را از ترازی به تراز بالاتر انجام می‌دهند. براساس جنس و نوع ماده، این عناصر انتخاب شده و طی مراحل تحقیقاتی و آزمایشگاهی، ترکیب صورت می‌گیرد. کل عملیات ترکیب در ۳مرحله انتخاب عناصر، پوششدهی، پخت و تثبیت انجام می‌شود.
در مرحله پوششدهی، ماده موردنظر توسط عناصر انتخاب‌شده، کوتینگ (پوششدهی) شده تا به کوره ارسال شود.
در کوره‌ها براساس درجه حرارت و فشار مناسب، عملیات پخت در زمان مشخصی صورت گرفته تا در نهایت عناصر تزریق شده تثبیت شود. آنچه در این مرحله حایز اهمیت است، میزان درجه حرارت و میزان فشار و در نهایت انتخاب کوره مناسب است.
محصول تولیدشده براساس ماده ورودی، اشکال مختلفی خواهد داشت. به طور مثال اگر سرامیکی وارد کوره شده و عملیات پوششدهی و پخت انجام شود محصول خروجی سرامیکی با پوشش شب‌تاب خواهد بود.
آنچه جالب است، تنوع محصولات تولیدی در گریدهای مختلف است. امروزه زرین‌های اپوکسی، پلیمرهای PVC و UPOC، الیاف سنستیک، سرامیک و حتی پلاستیک با این تکنیک خاصیت فسفرسانس پیدا می‌کنند.
مهم‌ترین کاربردهای این مواد به شرح زیر است:
۱ - تولید تابلوهای راهنما در مترو و جاده‌های بین شهری
۲ - تولید لباس‌های شب‌رنگ جهت استفاده مامورین شهرداری و راه‌و‌ترابری
۳ - تولید خطوط شب‌رنگ در ساختمان و معابر عمومی
۴ - تولید خطوط شب‌رنگ و راهنما در معادن
۵ - تولید و جایگزینی مواد شب‌تاب در اماکن ویژه با نوردهی پایین
۶ - تولید آسفالت‌های خود شب‌تاب جهت هدایت صحیح خودروها در معابر صعب‌العبور
با توجه به موارد فوق‌الذکر، یکی از کاربردهای مهم مواد شب‌تاب، تولید علائم و خطوط راهنما است. این موضوع در راه‌پله‌های ساختمان و مسیرهای مترو و جاده‌های صعب‌العبور اهمیت پیدا می‌کند. جالب است بدانید، در یکی از ایالت‌های آمریکا، عملیات شب‌تاب کردن آسفالت‌ها انجام‌شده که مورد استقبال زیادی قرار گرفته است، چراکه میزان تصادفات در آن معابر به حداقل رسیده است. این مساله می‌تواند در کف‌پوش‌های صنعتی و ساختمانی نمودار شود. با شب تاب کردن هپوکسی‌ها، سرامیک‌ها و حتی فرش‌و‌قالی، کفپوش‌ها به منبع نوری جالب‌توجهی تبدیل می‌شوند.
قطعا شدت نوردهی توسط مواد شب‌تاب به میزان شارژ شدن، مدت زمان آن و همچنین نوع منبع تغذیه بستگی دارد. با قرارگیری این مواد در زیر نور آفتاب، مدت زمان کوتاه‌تری برای شارژ شدن نیاز خواهد بود.
بدون شک با حصول تحقیقات و پژوهش‌های بیشتری بر روی این مواد، ترکیب‌ها و محصول‌های متنوعی با قابلیت‌های ویژه به بازار عرضه خواهد شد. موادی که می‌توانند جایگزین لامپ‌های الکتریسیته در تامین روشنایی اماکن باشند، البته میزان نوردهی آن کمتر از لامپ‌های معمولی است. ولی با انجام تحقیقات بیشتر، قطعا در آینده‌ای نزدیک شاهد تولید محصولاتی با قابلیت‌های بیشتر از مواد شب‌تاب خواهیم بود.
شب‌تاب کردن مواد
در انحصار ایران است
انصاری، مخترع شب‌تاب کردن مواد، درخصوص تولید و مراحل پژوهشی آن به خبرنگار ما گفت: «پس از هفت سال پژوهش و تحقیق توسط تیم زبده، این محصولات اسفندماه ۸۵ به تولید انبوه رسید که رسما در خردادماه ۸۶ معرفی شد.
هدف ما از تولید این مواد ویژه، نشان دادن قوه ابتکار ایرانیان و دانش کم‌نظیر پژوهشگران این سرزمین است.»
وی با بیان این مطلب که تولید مواد شب‌تاب در انحصار ایران است، خاطرنشان کرد: «این را نیز بدانید که به غیر از آمریکا، هیچ کشوری تاکنون موفق به تولید این مواد نشدند.
البته آمریکایی‌ها با تکنولوژی و با تکنیک دیگری موفق به تولید مواد شب‌تاب شدند که قطعا به لحاظ تنوع و کیفیت با شب‌تاب‌های ایرانی متفاوت هستند.»
انصاری ضمن اشاره به کاربردهای وسیع مواد شب‌تاب اظهار داشت: «مترو و شهرداری تهران از این طرح استقبال کرده‌اند. همچنین قرار است، پوشاک کارکنان این سازمان‌ها شب‌تاب شده تا هنگام کار در شب مشکلی نداشته باشد.»
وی اظهار امیدواری کرد که این مواد در آینده‌ای نزدیک به کشورهای خاورمیانه و حتی اروپا صادر شود.
ارسال نظر