ایرانیان و سراب مهاجرتگزارشی از پدیده مهاجرت در ایران
فریب‌خورده و رها شده
«با یه پرواز قانونی رفت دبی. یه آدم پرون اومد دنبالش ۱۰میلیون گرفت، بایه ویزای شینگن قلابی یکراست بردش ناف لندن.»
«با یه پرواز قانونی رفت دبی. یه آدم پرون اومد دنبالش ۱۰میلیون گرفت، بایه ویزای شینگن قلابی یکراست بردش ناف لندن.»
چقدر راحت می‌توان از پناهندگی و مهاجرت گفت، حتی ساده‌تر از سر کشیدن یک لیوان آب؛ در شرایطی که حتی با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت دسترسی به صدها سایت فارسی زبان فعال در امر مهاجرت و اقامت- که در داخل مرزها نفس می‌کشند- میسر می‌شود چه لزومی دارد برای یافتن آدم‌پران‌های حرفه‌ای خود را به زحمت بیندازیم؟
ثبت‌نام گرین کارت آمریکا، ویزا و تحصیل در انگلستان، بهترین راه مهاجرت به کانادا، اقامت در دبی و ... کافی است به هر کدام از این مراکز به وسیله ایمیل (پست الکترونیکی) درخواست خود را به همراه مشخصات ارسال کنید. خواهید دید در عرض کمتر از یک ساعت به شما پاسخ داده خواهد شد.
با یک حساب سرانگشتی به شما خواهند گفت برای اقامت در کشوری مانند استرالیا 7 تا 10میلیون سرمایه نیاز دارید.
جالب است که فعالان این حوزه میان فعالیت خود و خارج کردن غیرقانونی افراد تفاوت قائلند؛ چرا که معتقدند به این نوع فعالیت‌ها خروج غیرمعمول گفته می‌شود.
طبق قانون، افرادی که قصد سفر به کشورهای خارجی را دارند ملزم هستند مدارک را در دست بگیرند و به صورت حضوری به سفارتخانه‌ها مراجعه کنند، اما وقتی این روند توسط اشخاص دیگری انجام شود به آن خروج غیرمعمول اطلاق می‌شود.
خروج غیرقانونی زمانی رخ می‌دهد که مهاجران با جعل اسنادی مانند پاسپورت و شناسنامه اقدام به خروج از کشور می‌کنند که زحمت این کار نیز به دوش شخصی است که در اصطلاح عامیانه آدم پران نامیده می‌شود، می‌افتد.
با این همه بحث «اعتماد کردن» در این حیطه بسیار پراهمیت است. خروج غیرقانونی به مثابه راه رفتن بر روی لبه دیوار است که شانسی برابر 50درصد برای عبور موفقیت‌آمیز باقی می‌گذارد و 50درصد باقیمانده مساوی با مرگ خواهد بود.
البته در یک - دو سال اخیر مقوله مهاجرت از سوی محافل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با موضوعیت فرار مغزها مورد توجه قرار گرفته است.
این در حالی است که بسیاری برگزیدگان علمی یک رقمی و دورقمی به بهانه‌های المپیادهای علمی خارجی از کشور خارج می‌شوند و از این افراد تنها تعدادی انگشت شمار به کشور بازمی‌گردند، اما به نظر می‌رسد هیچ یک از این افراد به مشکلات پناهنده‌شدن واقف نیستند چرا که روز به روز به تعداد متقاضیانی که در آرزوی شغلی پردرآمد به کشورهای توسعه یافته سفر می‌کنند در حال فزونی است. قاچاقچیان در برخی از این گونه سفرها به اروپا به مسافران قول مساعد می‌دهند که در ازای دریافت 7 تا 8هزار دلار آنها را از مسیرهای یونان و یا ترکیه به انگلستان برسانند. این در حالی است که صدور ویزای انگلستان به صورت قانونی با پرداخت 6هزار دلار مقدور است. قاچاقچیان، مسافران خود را با کانتینر حمل می‌کنند که از میان هر 10نفر تنها دو نفر موفق به ورود به کشورهای مورد نظر می‌شوند و این دو نفر نیز گرفتار مشکلات دیگری می‌شوند.
از آنجایی که قاچاقچیان فاقد هر گونه شخصیت حقیقی و حقوقی هستند، همواره از سوی پلیس کشورهای مختلف نیز تحت تعقیب‌اند و در صورتی که پناهندگان مورد سوء استفاده قرار بگیرند به هیچ ریسمانی برای احقاق حقوق خود نمی‌توانند چنگ بزنند.
کانادا در میان کشورهای آمریکای شمالی با اقبال بسیاری از سوی مهاجرین روبه‌رو است. در عین حال قاچاقچیان نیز برای وارد کردن این پناهندگان به کانادا از کانال فنلاند استفاده می‌کنند و آنها را به فنلاند می‌رسانند، در فنلاند، وکیلی با هزینه‌ای بالغ بر 5 تا 10میلیون تومان مشکلات حقوقی این افراد را برطرف کرده و درخواست ویزای کانادا را برای موکل خود به این کشور ارسال می‌کند. اغلب این پناه‌جویان در همان فنلاند مورد سوءاستفاده قاچاقچیان قرار می‌گیرند و به نوعی در این کشور رها می‌شوند از همین رو است که مشکلات بعدی از قبیل ندانستن زبان، درگیری با پلیس و اینکه دیگر پولی برای بازگشتن در بساط نخواهند داشت، خود را نشان می‌دهند.
اما مهاجرین به دلیل قوانین نفس‌گیر ایالات‌متحده به راحتی نمی‌توانند وارد آمریکا شوند و از هر هزار نفر تنها ۴ تا ۵نفر می‌توانند وارد این کشور شوند و این در شرایطی است که اغلب آنها با قصد فعالیت‌های اقتصادی درخواست ویزای تجاری می‌کنند و در ازای پرداخت هزینه‌ای بالغ بر ۱۲۰هزار دلار ویزای خود را دریافت می‌کنند.
تا جایی که اگر پناه‌جویان با سه‌هزار دلار موفق به ورود به اروپا شوند با 20برابر این مبلغ نیز مجوز ورود به ایالات متحده را نمی‌توانند کسب کنند. در میان کشورهای اروپایی نیز قوانین انگلستان تعداد پناهندگان به این کشور را محدود می‌کند به طوری که ویزای شنگن (ویزایی است که به وسیله آن ورود به تمام کشورهای اروپایی میسر می‌شود) تنها در این کشور موضوعیت ندارد.
اما اغلب مهاجرین در ابتدا با پرداخت ۵ تا ۱۰میلیون تومان مهاجرت خود را به اروپا آغاز می‌کنند. از سویی دیگر کشورهایی مانند روسیه و اوکراین که اغلب مهاجرین به قصد ادامه تحصیل وارد آنها می‌شود؛ معمولا هزینه‌های تحصیلی کمتری را نسبت به کشورهای اروپایی، برای این نوع پناهندگان در بر دارد. اما از آنجایی که بی‌بندوباری در این کشورها بیداد می‌کند، شیوع بیماری‌های ناشی از بی‌بندوباری در میان مهاجرین نیز اجتناب‌ناپذیر است.
مهاجرت به کشورهای عربی
کسانی که کشورهای عربی را برای مهاجرت برمی‌گزینند با ورود به این کشورها دو راه بیشتر پیش روی خود نخواهند داشت به طوری که یا باید سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی را به خورد اقتصاد این کشورها دهند و یا اینکه به مسیر مشاغل غیراخلاقی و یا قاچاق کشیده شوند.
اما به طور کلی وضعیت مهاجران که اغلب آنها در دامنه سنی 20 تا 31سال هستند - که افرادی با سنین 24 تا 26سال درصد بالایی از این گروه را به خود اختصاص داده‌اند - در هیچ کشوری قابل‌قبول نیست تا جایی که حتی شرایطی که پناهندگان در کمپین‌ها می‌گذرانند بسیار نابسامان است که البته این شرایط برای زنان و مردان نیز یکسان می‌نمایاند.از آنجایی که بسیاری از ایرانی‌های مهاجر، پس از گذشت چند سال هنوز مجوز اقامت خود را دریافت نکرده‌اند ازهمین رو برای رعایت قانون کشور مقصد مجبورند هر 6ماه یک بار شهر محل اقامت خود را تغییر دهند و همین عامل زمینه‌ساز بروز ناراحتی‌های روحی در میان این افراد می‌شود.
مرزهای پررفت‌و‌آمد
مرزهای بسیاری برای خروج غیرقانونی در شمال و جنوب و شرق و غرب کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که بالغ‌بر 60کیلومتر مرز مشترک میان ایران و ترکیه وجود دارد و به نوعی کوتاه‌ترین راه برای رسیدن به اروپا تلقی می‌شود معمولا از سوی کشور ترکیه، کنترل دقیق بر این مرزها اعمال نمی‌شود. به گونه‌ای که تردد قاچاقچیان از این راه قابل تامل است.
قاچاق انسان
چندی پیش امیدوار رضایی، رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به خبرگزاری فارس گفته بود: هیچ گزارش رسمی و دقیقی از میزان قاچاق انسان از ایران وجود ندارد، اما برنامه‌های حساب‌شده‌ای توسط دشمنان نظام در این زمینه وجود دارد و نباید بگذاریم این خطر، چراغ خاموش وارد کشور شود.رضایی به نکته‌ای اشاره کرده که در حیطه وظایف او و همکارانش خلاصه می‌شود: «موضوع قاچاق انسان تاکنون در جلسات رسمی مجلس مورد بحث قرار نگرفته است، اما در جلسات غیررسمی و حاشیه‌ای مجلس، هم درباره قاچاق آگاهانه انسان و هم قاچاق اجباری وغیرآگاهانه انسان بحث شده است.»این نماینده مجلس گفته است: قاچاق انسان به خصوص به منظور سوءاستفاده جنسی در خیلی از کشورها وجود دارد و در ایران هم گزارش‌هایی هرچند کم، در این زمینه داشته‌ایم اما آمار رسمی و دقیقی در این باره در دست نیست که به چه میزان است.او یادآور شده: قاچاق انسان یکی از عوامل موثر در گسترش ایدز در کشور است که در ورود این بیماری از کشورهای دیگر نقش دارد.
ضعف آماری
داریوش قنبری، عضو کمیسیون امنیت ملی در مجلس شورای اسلامی میان قاچاق انسان و پناهندگی تفاوت قائل می‌شود و می‌گوید: «پناهنده کسی است که به صورت اختیاری وطن را ترک می‌کند و در کشور دیگری اقامت می‌گزیند که اهداف پناهندگی در دو بخش سیاسی و اجتماعی شکل می‌گیرد. پناهندگی اجتماعی در کشورهایی رخ می‌دهد که بحران بیکاری و فقر در آن وجود داشته باشد و پناهنده با مهاجرت شرایط مطلوب‌تری را دنبال می‌کند؛ اما در پناهندگی سیاسی هدف، دستیابی به شرایط باز سیاسی است؛ چراکه ممکن است در کشور خود تحت تعقیب بوده باشد وبا مهاجرت می‌خواهد از تعقیب در امان بماند. در حالی که در مقوله «قاچاق» مولفه اختیار حذف می‌شود و فرد قاچاق شده در کشور میزبان در تعریف جدید به بردگی گمارده می‌شود و یا مورد سوء استفاده جنسی قرار می‌گیرد.»
او در ادامه تاکید می‌کند: «از میزان پناهندگی آمار دقیقی در دست نیست اما می‌توان گفت با توجه به شرایط مناسب سیاسی در داخل کشور، پناهنده سیاسی وجود نداشته باشد.»
البته اخبار ناگواری درخصوص قاچاق دختران از ایران به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس شنیده می‌شود اما از تعداد این افراد هم آماری در دسترس نیست. ضعف آمار از مشکلات موجود در ایران است که متاسفانه همواره به جای جمع‌آوری اطلاعات دقیق، منکر این‌گونه اتفاقات می‌شویم.»
با از بین رفتن نظارت و کنترل بر بسیاری از مرزهای اروپای شرقی، قاچاق انسان به تجارت راحت و پرسودی در اوکراین تبدیل می‌شود.در 21دسامبر گذشته، کنترل مرزها در بسیاری از مرزهای اروپای شرقی در حالی از بین رفت که 9عضو جدید اتحادیه اروپا با معاهده «شینگن» موافقت کردند.هم‌اکنون مرزی 1800مایلی بین لهستان در شمال تا اسلواکی و مجارستان و تا بلغارستان در جنوب همجوار با اوکراین مرز نهایی مهاجران غیرقانونی است.
برای یک قاچاقچی که ادعا می‌کند صدها مهاجر غیرقانونی را به اسلواکی فرستاده، برداشته شدن کنترل بر مرزهای اتحادیه اروپا، ثروتی بادآورده است.مهاجران معمولا ۵ تا ۱۰هزار پوند را برای رد شدن از مرزهای اتحادیه اروپا به قاچاقچیان می‌دهند و در آینده نیز آنان در حالی این کار را می‌کنند که می‌دانند بدون بازرسی رسمی می‌توانند به فرانسه برسند.انگلیس نیز که به «شینگن» پیوسته، نگران این چالش است که آنهایی که به شمال فرانسه می‌رسد، معمولا در تلاشند خود را به انگلیس برسانند.
(به نقل از تایمز)
ارسال نظر