نمایندگان تهران و واشنگتن در پکن

دنیای اقتصاد- دبیر شورای‌عالی امنیت ملی در حالی روز پنج‌شنبه برای مذاکره با مقام‌های چینی به این کشور سفر کرد که پیش از او معاون وزیر خارجه آمریکا عازم چین شده بود.

دو هیات بلندپایه از جمهوری اسلامی و آمریکا همزمان به چین سفر کرده‌اند تا حمایت آن کشور را از مواضع متفاوت خود در قبال بحران هسته‌ای ایران کسب کنند. سعید جلیلی که در این سفر توسط مهدی صفری، معاون وزیر امورخارجه کشورمان همراهی می‌شد، هدف از این سفر دو روزه را مشورت و تبادل نظر در مورد مسائل بین‌المللی، روابط دو جانبه و پرونده هسته‌ای ایران عنوان کرد.

سفر جلیلی به پکن در حالی انجام شد که قرار است وزیران خارجه کشورهای عضو گروه ۱+۵ روز سه‌شنبه آینده در برلین تشکیل جلسه بدهند.

گروه ۱+۵ شامل اعضای دایم شورای امنیت- آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه- آلمان است و هماهنگی واکنش بین‌المللی به مساله فعالیت‌های اتمی ایران را برعهده گرفته است.

جلیلی بیش از عزیمت خود در مورد اجلاس ۱+۵ در روز سه‌شنبه و فشار کشورهای غربی برای تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران گفت که در این مورد نیز با مقام‌های چین گفت‌وگو خواهد کرد.

وی با اشاره به ادامه همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کاربرد تحریم‌های بین‌المللی برای وادار کردن جمهوری اسلامی به تغییر سیاست هسته‌ای خود را بی‌اثر خواند و گفت: نگاهی به روندی که تاکنون بوده به خوبی نشان می‌دهد که کسانی که می‌خواهند از ابزارهای مختلف مثل تحریم یا فشار علیه ایران استفاده کنند، موفق نبوده‌اند.

وی افزود: امروزه تحولات جهانی و رفتارهای منطقی ایران چنین اجازه‌ای را به کسی نمی‌دهد.

به گزارش ایرنا، مدیرکل وزارت خارجه چین نیز در مراسم استقبال از هیات ایرانی در فرودگاه پکن گفت: گرچه آمریکا و کشورهای غربی برای تحریم و فشار بر ایران تلاش می‌کنند، چین معتقد است که این پرونده باید از مسیر تحریم و فشار خارج شود.

سفر سرپرست مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی به پکن در حالی انجام شد که جان نگروپونته، معاون وزیر خارجه آمریکا نیز در چین به سر می‌برد. سفر دو روزه جان نگروپونته به منظور شرکت در اجلاسی با حضور مقام‌های ارشد چین برای تبادل نظر در مورد روابط دوجانبه از جمله مساله تایوان و مبادلات تجاری دو کشور صورت می‌گیرد.

نگروپونته گفته بود که در مذاکرات خود با مقام‌های ارشد جمهوری خلق چین موضوع برنامه‌های هسته‌ای ایران را نیز مطرح خواهد کرد و افزود: به نظر ما لازم است که شورای امنیت قطعنامه دیگری را علیه ایران صادر کند؛ زیرا این کشور از اجرای قطعنامه‌های مصوب قبلی سر باز زده است.

چین که اکنون با پاپس کشیدن آلمان، بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران محسوب می‌شود، مخالف تشدید تحریم‌ها و محدودیت‌های مالی علیه تهران است.

گرچه چین که عضو دائم شورای امنیت است، با دو قطعنامه پیشین شورای امنیت درباره ایران همراهی کرده است، ولی در چند ماه اخیر از جمله عوامل تعویق تصویب تحریم‌های تازه بوده است. گرچه چین هرگز نگفته است تا اندازه‌ای با تشدید فشارها بر ایران مخالف است که بخواهد قطعنامه تحریم را وتو کند؛ اما از آنجا که آمریکا مایل است قطعنامه با اجماع کامل به تصویب برسد، تا پیش از آنکه واشنگتن نسبت به نظر مثبت پکن مطمئن نشود، تمایل ندارد قطعنامه درباره ایران را در دستور کار شورای امنیت قرار دهد. در این مسیر بعید نیست که نگروپونته در سفر خود به چین، حامل پیشنهاد معامله‌ای میان واشنگتن و پکن باشد. ایالات متحده و جمهوری خلق چین در چند مورد درگیر تعارض منافع هستند. علاوه بر بازرگانی رو به گسترش چین، موضوع تایوان نیز یکی از موارد مورد اختلاف است.

از این روی چین اعمال فشار بیشتر آمریکا بر تایوان را خواستار شد. جمهوری خلق چین همچنین از آمریکا درخواست کرد که تایوان را از رفراندوم در نظر گرفته شده از سوی این کشور برای عضویت در سازمان ملل منصرف کند. یانگ جیه چی، وزیر امور خارجه چین در دیدار با جان نگروپونته، از وی خواست که فشارهایش را بر تایوان تشدید کند.

وزیر امور خارجه چین در دیدار با نماینده دولت آمریکا با انتقاد از واشنگتن گفت: آمریکا فشار کافی بر چن شویی بیان، رییس‌جمهوری تایوان وارد نکرده است.

از سوی دیگر در مذاکرات مقام‌های چینی با نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده، چین از ایران و قدرت‌های بین‌المللی خواسته است تا در اسرع وقت مذاکرات خود را در خصوص برنامه اتمی تهران، از سر بگیرند.

یانگ جیه چی، وزیر امور خارجه چین، گفته است که موضوع هسته‌ای ایران به مرحله حساسی رسیده است و اکنون زمان آن است که این موضوع به نتیجه جامع و مناسبی برسد.

جلیلی نیز پس از گفت‌وگو با مقام‌های چینی در جمع خبرنگاران گفت: ایران و چین هر دو مخالف تحریم‌ها هستند.

به گفته جلیلی تحریم‌های یکجانبه آمریکا تنها علیه خود آنها و شرکت‌هایشان است. وی افزود: لفاظی‌های آمریکا علیه این کشور تاکتیک انتخاباتی است.

دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران تاکید کرد: این پیشنهادها، طرح‌ها و نمایش‌ها همگی برای انتخابات داخلی آمریکا است و برخی کشورها به این اقدامات یکجانبه اشتباه آمریکا توجهی نمی‌کنند.

وی از اعلام اینکه موضع چین در گفت‌وگوهای روز سه‌شنبه پنج عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان در برلین درباره مساله هسته‌ای ایران چه خواهد بود، خودداری کرد.

جلیلی تاکید کرد چین و ایران هر دو با تحریم‌ها و اشاعه تسلیحات هسته‌ای مخالفند و از استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای حمایت می‌کنند.

مشکلات بانکی

این در حالی است که همزمان گزارش شده است که مشکلاتی در مبادلات بانکی ایران با چین بروز کرده است.

گفته می‌شود که یکی از عوامل اصلی محدودیت‌های بین‌المللی بانکی علیه ایران، فشارهای آمریکا بر بانک‌ها و موسسات مالی است که هدف آن وادار کردن دولت ایران به کنار گذاشتن بخشی از برنامه هسته‌ای این کشور است و برخی از بانک‌های بزرگ خارجی نیز از بیم آسیب دیدن روابط خود با آمریکا به خواست این کشور تن داده‌اند.

در نشست سالانه اتاق مشترک ایران و چین در تهران که با حضور سفیر چین برگزار شده است، مهدی میرابوطالبی، سرپرست معاونت اقتصادی وزارت خارجه ایران گفته است: متاسفانه سیستم بانکی ایران و چین دچار مسائل سیاسی شده و تحت‌تاثیر آمریکا قرار گرفته است. این موضوع در روابط بانکی دو کشور خدشه وارد می‌کنند و باید از طرف چینی‌ها حل شود.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که موسسات مالی چین از همکاری با ایران شانه خالی می‌کنند و این محدودیت‌های مالی که از چند ماه پیش آغاز شده، بازرگانان ایرانی را با دردسرهای تازه‌ای مواجه کرده است.

برخی بانک‌ها و موسسات مالی غربی نیز از ادامه همکاری با ایران صرف‌نظر کرده یا روابط خود را به تعلیق درآورده‌اند و به عقیده کارشناسان، اگر کشورهایی نظیر چین که ایران سعی کرده آنها را جانشین کشورهای غربی کند، محدودیت‌های بانکی را گسترش دهند،‌ وضعیت دشوارخواهد شد.

منابع رسمی چین در مورد محدودیت‌هایی که بانک‌های آن کشور علیه تجار ایرانی اعمال کرده‌اند، اظهارنظری نکرده‌اند.

میر ابوطالبی همچنین گفته است: ما با کشتی به چین نفت می‌فروشیم؛ ولی به دلیل مناقشات بانکی پول آن را نمی‌توانیم بگیریم، پول نفت را نیز با کشتی نمی توانیم وارد کنیم.

روابط ایران و چین در چند سال اخیر به سرعت توسعه پیدا کرده و مبادلات تجاری دو کشور از حدود یک‌میلیارد دلار در پنج سال پیش به حدود ۲۰میلیارد دلار در سال‌جاری رسیده است.

پیش از این، سهم کشورهای آسیایی در مبادلات بازرگانی ایران چندان زیاد نبوده و شرکای عمده اقتصادی ایران را کشورهای غربی تشکیل می‌دادند؛ اما در سال‌های اخیر تهران سعی کرده است تا روابط خود را با کشورهای آسیایی گسترش دهد.

ایران در دو سال گذشته دومین شریک تجاری چین در خاورمیانه بوده و علاوه بر مبادلات بازرگانی، چینی‌ها در پروژه‌های عمرانی بزرگ ایران نیز فعالیت دارند.

سرپرست معاونت اقتصادی وزارت خارجه ایران همکاری با چین را لطف ایران به چین تعبیر کرده و گفته است: چین باید بداند که ایران سال‌ها با غرب مراوده داشته است و زیر ساخت‌های تجاری ما غربی است؛ ولی اکنون برای چین فرصت مناسبی فراهم شده تا با ایران مراوده داشته باشد و چین باید از این فرصت استفاده کند.