گفت‌وگو با مدیرعامل موسسه سینما شهر
سینما بسازید؛ حمایت می‌کنیم
در روزهای رکود گیشه سینماها، بالارفتن فروش سینما فرهنگ پس از بازسازی تا رسیدن به یک هشتم فروش سینماهای تهران در سال گذشته، مساله‌ای نیست که به سادگی از کنارش بگذریم.
لی‌لی اسلامی
در روزهای رکود گیشه سینماها، بالارفتن فروش سینما فرهنگ پس از بازسازی تا رسیدن به یک هشتم فروش سینماهای تهران در سال گذشته، مساله‌ای نیست که به سادگی از کنارش بگذریم. سالن سینما بهمن شهرکرد قبل و بعد از بازسازی
تندشدن روند بازسازی سینماها در دو سال اخیر ما را به دفتر مهندس مجید مسچی، مدیرعامل موسسه سینمایی شهر می‌کشاند تا با او در خصوص وضعیت سالن‌های سینما و اقتصاد روبه ورشکستگی سینماداری گفت‌وگو کنیم.
مسچی که نقش موثری در بازسازی پرفروش‌ترین و مجهزترین سینمای ایران؛ یعنی سینما فرهنگ ایفا کرده است، این روزها توجه‌اش را بر بازسازی سینماهای کشور معطوف کرده‌است. او می‌گوید: فروش سینماها پس از بازسازی قابل مقایسه با سینماهای بازسازی نشده نیست. فروش برخی از این سینماها پس از بازسازی از روزی ۵هزار تومان به یک‌میلیون تومان در روز رسیده است و این رونق اقتصادی پاسخ بسیار خوبی برای ما است.
یکی از عوامل تاثیرگذار در جذب مخاطبان، ساخت مجتمع‌های سینمایی است که سال‌ها است در کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته است؛ اما در ایران چندان توجهی به این مساله نمی‌شود. آیا در شرایط فعلی، نیازی به حضور مجتمع‌های سینمایی نداریم؟
مجتمع‌های سینمایی بیش از ۳۰سال است که در دنیا ساخته می‌شود و دیگر ساخت سینما با یک سالن شیوه‌ای منسوخ شده است. در دنیا سینماهای جدید با چند سالن ساخته می‌شوند و در سینماهای قدیمی که سالن‌های بزرگ داشته‌اند، تبدیل به چند سالنه می‌شوند.
الگویی که در ایران به واقعیت نزدیک‌تر است، ساخت مجموعه‌هایی است که بخشی از آن کاربری تجاری دارد و بخشی‌اش سینمایی. مواردی هم اتفاق افتاده که البته از لحاظ درآمد اقتصادی، مبالغ قابل توجهی داشته‌اند.
اگر اشتباه نکنم فعالیت‌های شما بیشتر در حوزه بازسازی و تبدیل یک سالن به چند سالن بوده است.
بله اما سینماهای جدیدی هم ساخته شده. اریکه ایرانیان که با ۴سالن از بهمن سال گذشته افتتاح شد، جزو سینماهای پرفروش ما بوده است و سینما آزادی هم که شهرداری ساختش را بر عهده گرفته به زودی با ۵سالن افتتاح می‌شود.
در تهران چند پروژه دیگر هم هست مثل مجتمع سینمایی بیژن که مجموعه تجاری سینمایی است و تا دو سال دیگر با ۶سالن در خیابان آفریقا به بهره‌برداری می‌رسد. در کرج هم مجموعه سپنتا با ۵سالن را داریم که مراحل ساختن را طی میکند.
البته بیشتر در حوزه بازسازی سینماها و تبدیل آنها به سینماهای چندسالنه فعالیت داشته‌ایم؛ چون ساخت سالن به آن مفهوم که مثل مجتمع‌های تجاری، سریع درباره‌اش تصمیم گرفته شود، نیست و باید میزان سرمایه و امکان بازگشت آن به دقت محاسبه شود.
از مزیت‌های ساخت مجتمع‌های سینمایی، برآورده کردن نیازهای مختلف در یک مکان و آسانی دسترسی به آنها است. اما در ایران چندان توجهی به این راه موثر برای جذب تماشاگر نمی‌شود . این نکته‌ای است که به تازگی در ایران هم مورد توجه قرار گرفته است. ما باید توجه داشته باشیم که سینما علاوه بر آنکه یک فعالیت فرهنگی است، بخشی از اوقات فراغت مردم هم هست.
فضای سینما باید پاسخگوی نیازهای اوقات فراغت مردم باشد و درآمدهای حاشیه‌ای که سینما دارد، در بهبود وضعیت آن بسیار موثر خواهد بود.
مثلا در آمریکا به ازای هر یک دلار بلیت، یک دلار خوراکی فروخته می‌شود یا در اروپا رقم خرید خوراکی در سینما شش‌دهم قیمت بلیت است. در ایران و در سینمایی مثل فرهنگ حدود سه‌دهم بوده است. گرچه در برخی سینماهای ما این رقم تقریبا صفر است.
توجه کنید وقتی فروش سینماهای آمریکا در سال گذشته ده‌میلیارد دلار بوده است. فروش ده‌میلیارد دلاری خوراکی، چه سودی به سینماها رسانده است.
به همین دلیل ما سعی کردهایم در سینماهایی که بازسازی می‌شود، به همه این ابعاد جانبی توجه کنیم. سینمایی که در همه ابعاد مطابق ذائقه تماشاگر باشد، فروشش بالا می‌رود و می‌تواند درآمدهای حاشیه‌ای چون جذب آگهی و... را هم داشته باشد.
بازسازی سینماها را از چه زمانی آغاز کردید و وضعیت بازسازی در تهران و شهرستان‌ها به چه صورت بوده است؟
ما در شهرستان‌ها نگاه جدی‌تری به این مساله داریم و پاسخ‌های خیلی بهتری هم چه از جهت رونق اقتصادی و چه مقرون به صرفه بودن هزینه‌های بازسازی دریافت کردهایم.
ما از دو سال قبل که بازسازی‌ها را شروع کردیم، حدود ۵۰سینما را بازسازی کامل کردیم که مجموعا ۶۵سالن بوده است. این اقدام بسیار تاثیرگذار بوده. افزایش فروش بعضی سینماها به خوبی بوده است. مثلا بازسازی سینما بهمن شهرکرد از حدود اردیبهشت ماه آغاز شد و تا آبان‌ماه ادامه داشت. قبل از بازسازی این سینما بیش از یک‌سال و نیم تعطیل بود و قبل از تعطیلی، به طور متوسط روزی ۵هزار تومان فروش داشته است یعنی در واقع فروشی نداشته است. اما بعد از بازسازی، فروش بالای یک‌میلیون تومان در روز را برای این سینما شاهد بودیم.
یا موردی مثل سینما جهان نمای چالوس که فروش متوسط‌اش ۶۰هزار تومان در روز بوده است، بعد از بازسازی روزی حدود ۷۰۰هزار تومان فروش دارد که در روزهای تعطیل به ۲میلیون تومان هم می‌رسد و تفاوت فروش‌ها در سینماهای بازسازی شده با قبل قابل مقایسه نیست. این نشان می‌دهد که تنها رکود فروش سینماها وابسته به فیلم‌هایی نیست که اکران می‌شود.
مردم اگر خدمات مناسب دریافت کنند، به این حوزه علاقه‌مند هستند حتی با همین فیلم‌ها.
در شرایط فعلی، سرمایه‌گذاری در عرصه سینما را چطور می‌بینید؟
به شکل خالص اگر به این موضوع نگاه کنید که سرمایه‌دار فقط سالن سینما بسازد، پاسخگو نیست. سالن سینما برخلاف مجتمع‌های مسکونی، هر نقطه از شهر نمی‌تواند باشد. باید حتما در نقاط اصلی شهر و مناطق پررفت‌و‌آمد واقع شود که البته قیمت زمین در آن مناطق بالاترین قیمت مسکن است. ضمن اینکه بخش فرهنگ رقبای دیگری هم دارد. مثلا صاحب سرمایه می‌تواند یک مجتمع تجاری بسازد و سود بیشتری به دست آورد.
اگر فکرکنیم شکل خالص سرمایه‌گذاری جاذبه‌ای برای ورود صاحبان سرمایه به این حوزه دارد، اشتباه کردهایم، اما ما یک سری قوانین تشویقی داریم که کمک میکند سرمایه‌داران، به ورود به این حوزه فکر کنند. فعالیت‌های فرهنگی در همه جای دنیا قابل‌رقابت با فعالیت‌های اقتصادی دیگر نیست.
فعالیت‌های فرهنگی جمعی مثل سینما، تئاتر، سالن‌های موسیقی و ... یا باید توسط نهادهای عمومی مثل شهرداری‌ها انجام شود یا اگر توسط بخش خصوصی انجام می‌شود، باید امتیازاتی به این بخش بدهیم تا فعالیت در این عرصه برایشان جذاب باشد.
در ماده ۱۶۱ قانون توسعه سوم که در قانون برنامه چهارم توسعه ماده ۱۰۴ هست، شهرداری‌ها موظف‌اند به کسانی که مجتمع‌های سینمایی می‌سازند، به ازای هر متر مفید سالن سینما، تایک متر کاربری تجاری بدون اخذ عوارض بدهند.
در مجموعه‌هایی مثل اریکه ایرانیان که مجموعه تجاری و تفریحی و سینما در یک مکان واحد است، سازنده‌ها می‌توانند از این تخفیف استفاده کنند و البته تجربه نشان داده وقتی مجموعه‌های تفریحی و تجاری در کنار هم و در یک مکان باشند، آن مجموعه مقصد سفر بسیاری از مردم می‌شود و سودآوری بالایی هم خواهد داشت.
چه تعداد از سینماهای ما در سال‌های اخیر کاربری‌شان را از دست داده‌اند؟
سینماهایی که در جای مناسب قرار نداشته‌اند و بافت شهری در آن منطقه، عملا امکان مراجعه مردم به سینما را فراهم نمی‌آورد، با آیین‌نامه‌ای که وزارت ارشاد تدوین کرد، با انحلالشان موافقت شد.
البته انحلال و تغییر کاربری دو بحث متفاوت است. صاحبان آن سینماها می‌توانستند با موافقت شهرداری و با پرداخت عوارض، تغییر کاربری دهند و کسب‌‌و‌کار تازه‌ای راه بیندازند.
مثلا ما تعداد زیادی سینما در لاله‌زار داشتیم و لاله‌زار با تغییراتی که در آن اتفاق افتاده، در حال حاضر یک محدوده کاملا تجاری است و عملا محل رجوع مردم به سینما نیست. محل قرارگیری مناسب سینما، باید فضایی پررفت و آمد باشد و نزدیک به مناطق مسکونی و به دلیل اینکه زمانی که مردم به سینما می‌روند اغلب بعد از ظهرها و روزهای تعطیل است، سینما باید در محدوده‌ای از شهر باشد که در آن ساعت پویا و زنده است و در مناطقی که این شرایط را نداشته باشند وزارت ارشاد با انحلال سینما موافقت میکند.
چند درصد از سینماهای ما دولتی و چه تعداد در دست بخش خصوصی است؟
ابتدا باید مشخص کنیم تعریف از سینماهای دولتی چیست؟ اگر به معنای وزارت ارشاد است، سینماهای اندکی متعلق به وزارت ارشاد است. اما برخی نهادهای عمومی مثل حوزه هنری، شهرداری‌ها، بنیاد شهید یا کمیته امداد، هر کدام سالن‌هایی دارند که از میان آنها حوزه هنری با حدود ۸۰سینما در کل کشور بیشترین تعداد سینما را دارد.
درجه‌بندی سینماها توسط چه مرجعی انجام می‌شود؟
درجه‌بندی کیفی سینماها، توسط اداره کل نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد انجام می‌شود که سینماها را به شکل دوره‌ای بررسی می‌کنند و براساس کیفیت کلی‌شان در سه درجه «ممتاز»، «یک» و «دو» جای می‌دهند که هم از جهت قیمت بلیت متفاوت‌اند و هم از جهت خدمات.
دولت برای ساخت سینماها چه کمکی به سرمایه‌گذاران میکند؟
ساخت سینماهای جدید، توسط بخش‌خصوصی یا بخش‌های عمومی مثل شهرداری‌ها، حوزه هنری و... انجام می‌شود و از ردیف بودجه، سهمی ندارد.
اما معاونت سینمایی ۵۰درصد از هزینه مورد نیاز برای تجهیزات سینما را متقبل می‌شود در بازسازی سینماها اگر بازسازی در وضعیت سینما باشد، معاونت سینمایی علاوه بر کمک به هزینه، در بازسازی هم با پرداخت حداقل ۵۰درصد از هزینه، مشارکت میکند.
سینما فرهنگ در سال گذشته، یک هشتم فروش سینماهای تهران را داشته است، علت این تفاوت در جذب مخاطبان چیست؟
سینما مجموعه‌ای چندوجهی است که توجه به وجوه مختلف، باعث رونقش می‌شود. کیفیت سالن در حدی که توقع مخاطب را برآورد کند و محلی که سینما در آن قرار گرفته از عوامل بسیار تاثیرگذار است. سینما باید فیلم را مطابق سلیقه مخاطبانش انتخاب کند و البته مدیریت سینما، رفتار پرسنل و امکانات جانبی هم در جذب تماشاگران بیشتر، تاثیرگذار است.
اگر این موارد با دقت انجام شود، غیر از سینما فرهنگ در بسیاری از سینماهای ما این اتفاق می‌افتد. مثل اریکه ایرانیان که با در نظر گرفتن این عوامل، سال گذشته نزدیک به یک میلیارد تومان فروش داشته است.
از نظر شما قیمت بلیت سینما در ایران چه وضعی دارد. این قیمت به نسبت درآمد مردم و در مقایسه با تفریحات دیگر کمی بالا نیست؟
قیمت بلیت با خیلی چیزها باید سنجیده شود. مهم‌ترین مساله این است که قیمت بلیت برای کسب درآمد فیلم‌ها، حالت بازدارنده نداشته باشد.
با توجه به هزینه‌های اوقات فراغت مردم به نظر می‌رسد قیمت بلیت چندان بالا نباشد.
در کشورهای دیگر هم وضع به همین صورت است؟
در کشورهای دیگر کم و بیش همین‌طور است. گران‌ترین بلیت در دنیا را سینماهای سوئیس و ژاپن دارند که حتی برای سینماهای معمولی حدود ده دلار است.
البته قیمت بلیت برای سالن‌های ویژه که به آنها سالن VIP می‌گویند، متفاوت است. این سینماها بسته به خدماتی که می‌دهند، قیمت بلیتشان متفاوت است.
اما در آمریکا و کشورهای عربی مثل امارات قیمت بلیت حدود ۶دلار است. در ایران هم به شکل عادی بیشترین قیمت ۱۵۰۰تومان است.
قیمت بلیت سینماها چگونه تعیین می‌شود؟
وزارت ارشاد هر سال سقف قیمت را تعیین میکند. البته سینماها می‌توانند اگر بخواهند پایین‌تر از آن سقف بلیتشان را عرضه کنند، بعضی سینماها هستند که گرچه در ردیف سینماهای ممتاز قرار دارند، اما در منطقه‌ای واقع شده‌اند که سطح درآمد مردم بالا نیست و قادر به پرداخت بلیت ممتاز نیستند. مثل سینما کارون که در خیابان رودکی واقع شده است و سینمایی دوسالنه با کیفیت صدای «دالبی دیجیتال» است، اما با قیمت کمتری بلیتش را عرضه میکند و این بسته به سیاست خود سینما است و ارشاد اجباری در این مساله ندارد.
نگاه
* سوئیس و ژاپن با بهایی در حدود ۱۰دلار برای سینماهای معمولی،گران‌ترین قیمت بلیت را در دنیا دارند.
* مجموعه سینمایی اریکه ایرانیان، با ۴ سالن و امکانات بالاتری نسبت به سینماهای دیگر، سال گذشته نزدیک به یک‌میلیارد تومان فروش داشته است.
* معاونت سینمایی وزارت ارشاد، حدود ۵۰درصد از هزینه مورد نیاز تجهیزات سینما را متحمل می‌شود و در بازسازی سینماها، با پرداخت حدود ۵۰درصد از هزینه بازسازی مشارکت میکند.
* وزارت ارشاد در آیین‌نامه‌ای، انحلال سینماهایی که در نقاط مناسب واقع نشده بودند و بافت شهری در آن محل عملا امکان مراجعه مخاطبان را فراهم نمی‌کرد، موافقت کرد.
* در ماده ۱۰۴ قانون توسعه چهارم شهرداری موظف شده به ازای هر متر سالن مفید سینما، تا یک متر به سازندگان کاربری تجاری بدون عوارض بدهد.
* با گذشت دو سال از آغاز طرح بازسازی سینماها، حدود ۵۰ سینما که مجموعا ۶۵سالن داشته‌اند بازسازی شده است.
*در سینماهای آمریکا به ازای هر یک دلار بلیت، تماشاگران یک‌دلار خوراکی می‌خرند و با توجه به فروش ۱۰میلیارد دلاری بلیت در سال گذشته، فروش خوراکی‌ها در سالن سینما،۱۰میلیارد دلار بوده است.
* سینما اریکه ایرانیان، تنها مجتمع سینمایی کشور است و به جز مجتمع سینمایی آزادی که به زودی افتتاح می‌شود، چند مجتمع سینمایی دیگر در سال‌های آینده به بهره‌برداری خواهند رسید.
ارسال نظر