ایران، محور مذاکرات بوش در عربستان

دنیای اقتصاد- موضوع ایران همچنان در صدر دستور کار سفر جورج بوش، رییس‌جمهوری آمریکا در کشورهای منطقه است. وی پس از ترک امارات، عازم عربستان شد و دوشنبه و سه‌شنبه با مقام‌های این کشور به گفت‌وگو نشست. گرچه هدف از سفر خاورمیانه‌ای رییس‌جمهوری آمریکا، تلاش برای ایجاد صلح میان اعراب و فلسطین و پیگیری کنفرانس آناپولیس اعلام شده بود، اما بوش بخش عمده‌ای از گفت‌وگوها، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌هایش را به موضوع ایران اختصاص داد. رقص شمشیر بوش در کنار شاهزاده سلمان، برادر ملک‌عبدا...

البته این مساله واکنش عمومی افکار عمومی کشورهای منطقه را در پی داشت. از جمله مطبوعات اماراتی نوشتند که رییس‌جمهوری ایالات متحده بیش از آنکه در سفر خود به امارات توجه کند، متوجه ایران بود. رییس‌جمهوری آمریکا در سفر خود تلاش کرده است ایران را خطری جدی برای صلح و امنیت منطقه و جهان جلوه دهد. گرچه تلاش او در امارات با واکنش سرد مقام‌ها و افکار عمومی این کشور مواجه شد، وی همین شیوه را در ملاقات با مقام‌های سعودی پی گرفت.

الشرق الاوسط نوشت: پادشاه عربستان و جورج بوش در دیدار با یکدیگر در ریاض پرونده هسته‌ای ایران را مورد بررسی قرار دادند.

این روزنامه چاپ لندن، به نقل از مقامات حاضر در این مذاکرات که نامی از آنها برده نشد، افزود: ملک عبد‌ا... بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان و جورج بوش، رییس‌جمهوری آمریکا در این دیدار مساله ایران را بررسی کردند که ملک عبد‌ا... به بوش یادآور شد که حل پرونده هسته‌ای ایران از طریق دیپلماتیک امری ضروری است.

خبرنگار دیپلماتیک بی‌بی‌سی گزارش کرد که اگرچه دو کشور تمایل به مهار نفوذ ایران دارند، اما روابط طرفین به علت نحوه این مهار همراه با تنش است.

خبرنگار بی‌بی‌سی می‌گوید: دولت آمریکا رویکرد تندی را در برابر ایران در پیش گرفته، اما عربستان سعودی در حال سنجیدن اوضاع و بررسی واکنش‌ها است.

از دیگر مسائلی که در دیدار رهبران دو کشور مطرح می‌شود، بحران خاورمیانه و تلاش آمریکا برای جلب حمایت عربستان است.

سعودالفیصل، وزیر امور خارجه عربستان نیز همچون پادشاه عربستان تاکید کرد: پرونده هسته‌ای ایران باید از طریق راه‌های دیپلماسی و مسالمت آمیز حل و فصل و پیگیری شود.

وی در دیدار با برنارکوشنر، وزیر امور خارجه فرانسه همچنین اظهار امیدواری کرد که ایران با ادامه همکاری‌های خود با سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای مانع بروز تنش در منطقه شود.

به گزارش ایرنا، وی در این زمینه ‌همچنین تصریح کرد:‌ جمهوری اسلامی ایران باید مصالح تمامی کشورهای منطقه را مد نظر داشته باشد. سعود الفیصل درباره تبلیغات اخیر رسانه‌های آمریکا علیه‌جمهوری اسلامی گفت: بی‌ثبات شدن منطقه به نفع هیچ طرفی نیست.

الفیصل درباره مساله هسته‌ای ایران گفت که هر دو وزیر دیدگاه مشابهی دارند. راه‌حل در دست عربستان سعودی یا فرانسه نیست. ما امیدواریم که ایران به درخواست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مقررات تعیین شده به وسیله آژانس پاسخ دهد. وزیر امور خارجه عربستان ادامه داد: اگر این مساله رخ دهد می‌توانیم از همه مشکلاتی که ممکن است مطرح شود جلوگیری کنیم.

وزیر امور خارجه عربستان در پاسخ به سوالی درباره اظهارات جورج بوش، رییس‌جمهوری آمریکا در سفر به کشورهای مختلف حاشیه خلیج‌فارس درباره ایران گفت: من درباره دیدگاه عربستان سعودی صحبت می‌کنم. اکنون زمان هیچ‌گونه اقدام تحریک‌آمیزی در منطقه نیست.

معاملات و معادلات

بوش در سفر خود به منطقه هدف «تهدید جلوه دادن ایران» را دنبال می‌کند؛ البته وی این دستور کار را با عبارت متفاوتی بیان کرده است. او پیش از سفر خود اعلام کرد که در کنار پیگیری صلح خاورمیانه، همکاری کشورهای منطقه را برای محدود کردن نفوذ ایران در منطقه طلب خواهد کرد.

اما به نظر می‌رسد در پس این عبارات واقعیت دیگری نهفته است. ناامیدی صهیونیست‌ها از توانایی سیاسی بوش در کشاندن آمریکا به عرصه برخورد نظامی با ایران، جورج بوش را نگران کرده است. وی در این سفر بسیار تلاش کرد که نشان دهد حتی برآورد جامعه اطلاعاتی آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران، گزینه نظامی را نفی نمی‌کند. کاخ سفید حتی در آستانه سفر بوش به منطقه سناریویی را طراحی کرد که نشان دهد ایران نگرانی آفرین است. سناریوی تهدید ناوهای آمریکایی توسط قایق‌های گشتی ایران در تنگه هرمز البته توجه چندانی را جلب نکرد و خیلی زود فرماندهان آمریکایی ادعای خود را پس گرفتند.

کاخ سفید البته به جز نیاز به جلب اطمینان صهیونیست‌ها، انگیزه دیگری نیز برای ایجاد ایران هراسی در منطقه دارد: فروش تسلیحات. سان‌فرانسیسکو کرونیکل روز گذشته خبر داد که بوش پیشنهاد تسلیحاتی تازه‌ای برای ملک عبدا...، پادشاه عربستان داشته است.

بوش این پیشنهاد را به منظور تجهیز عربستان در مقابل آنچه تهدید ایران می‌خواند، ارائه کرده است. این مجموعه پیشنهادی شامل ۹۰۰ کیت هدایت بمب ‌به ارزش ۱۲۳میلیون دلار است که توانایی هدف‌گیری سعودی‌ها را افزایش می‌دهد.

از سوی دیگر، دولت آمریکا دقیقا چند ساعت پس از ورود جورج بوش، رییس‌جمهوری آمریکا به ریاض اعلام کرد به کنگره درباره قصدش برای ارائه بسته‌ای از جنگ افزارهای پیشرفته به عربستان به عنوان بخشی از معامله چندین میلیارد دلاری با کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس اطلاع داده است.

شش ماه پیش نیز رایس و گیتس، وزرای خارجه و دفاع آمریکا به منطقه آمدند و قراردادهای نظامی به ارزش بالغ بر ۶۳میلیارد دلار با اسرائیل، مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی پیشنهاد کردند. آن زمان نیز این دو سعی می‌کردند خطر ایران را به مشتریان خود القا کنند.

از سوی دیگر احتمال می‌رود وزیر خارجه فرانسه نیز که یک روز قبل از بوش در عربستان بود، پیشنهادهای تسلیحاتی به همتای سعودی خود ارائه کرده باشد. از سعودالفیصل درباره اینکه مذاکره‌ای درباره خرید تسلیحات با همتای فرانسوی خود داشته یا نه، سوال شد که وی پاسخ صریح به این پرسش نداد و تنها گفت که ما همکاری‌های نظامی خوبی با فرانسه داریم.