لبخند یار آسمانی
علی طجوزی
برخی سازها و اشخاص به دلیل نوع ساز یا نمایندگی تفکری که منسوب به آن ساز می‌شود، یا آن ساز به نوعی در بطن آن تفکر قرار دارد، جدای از مخاطبان عمومی، معمولا منتقدان یا طرفداران خاص خود را دارند.

بسیار هم دیده شده است که از نظر فکری میان این گروه منازعاتی درگرفته است که بعضا به مطبوعات هم کشیده شده است.
برای مثال می‌توان به اظهارنظر محمدرضا لطفی، استاد برجسته موسیقی ایران اشاره کرد که در مورد کمانچه و شیوه نوازندگی آن مطالبی بیان کرده بود که کیهان کلهر و سعید فرج‌پوری از استادان به‌نام کمانچه را وادار به واکنش کرد و همچنین برخی دیگر از منتقدان موسیقی (البته این موضوع به اوایل امسال بازمی‌گردد) اما گاهی اوقات برخی سازها غیر از منتقدان که به شیوه معمول به نقد اثر می‌پردازند، منتقدان آیینی نیز دارند که تنبور یکی از آن سازها است. تنبور که در ایران از قدمتی بسیار دارد منسوب به گروهی عرفانی که (یارسان) همراه با نواختن آن به ایراد کلام که همان ذکرخوانی است، می‌پردازند و بسیاری از بزرگان همین گروه‌ها همواره مانع از آن شده‌اند که این ساز آیینی‌شان به میان مردم عامی بیاید و از سوی دیگر بوده‌اند کسانی که سنت‌شکنی کرده و این ساز را برای معرفی‌اش در بسیاری از جاها نواخته‌اند. مرحوم سیدخلیل عالی‌نژاد یکی از آنان است که آثارش بسیار مورد توجه قرار گرفت. استاد سیدامرا... شاه‌ابراهیمی یکی دیگر از اینان است. اما کسی که اکنون از تمامی استادان تنبور ایران بیشتر شناخته شده است، علی‌اکبر مرادی است که سال‌ها است پنجه در پنجه تنبور دارد و نوای آن را نه‌تنها در ایران بلکه با اجرای کنسرت‌های متعدد در اروپا و آمریکا به گوش همه رسانده و بار دیگر این ساز را که ریشه کهنش در خاک ایران است معرفی کرده و نغمه‌های آیینی و دستگاهی آن را با شیوه‌های خاص خود به پرواز درآورده است. اما همین علی‌اکبر مرادی نیز هنگامی که نزدیک به ۲سال پیش آلبومی به نام نسیم گندمزار را به همراه پرهام اخواص که نوازنده سازهای کوبه‌ای است به بازار عرضه کرد، بسیاری را بر آن داشت که او را تمام شده بدانند و بعضا اعلام کنند که مرادی نیز دیگر چیز تازه‌ای برای گفتن با تنبور ندارد و بیشتر به اجرای همان لحن‌های قدیمی پرداخته است. ولی مرادی که به نوعی این سال‌ها در بازار موسیقی اثری از او عرضه شده بود با ارائه کار مشترکی که با باقلامانوازی از اهالی کردستان ترکیه به نام اولاش اوزدمیر عرضه کرد ثابت کرد که مرادی هنوز به انجام نرسیده است؛ چراکه تنبور تمام‌شدنی نیست.
هرچند که مرادی دراین کار باز هم به اجرای چندین لحن از لحن‌های قدیمی تنبور براساس بداهه‌نوازی و درک حس مشترک با اوزدمیر پرداخته است و جای کلام‌های سنتی و آیینی را با برخی اشعار فارسی و ترکیه‌ای و کردی عوض کرده است. اما حاصل کار آن شده است که طی هفته گذشته عنوان پرفروش‌ترین را در بازار تلفیقی موسیقی از آن خود کند. علی‌اکبر مرادی همراه با اولاش اوزدمیر در این کار قطعاتی نظیر محجوری، روح‌الارواح، مقام خاوکار، دلربا و یار آسمانی را همراه با یکی دو قطعه با کلام اجرا کرده‌اند و شاید عمده‌ترین دلیل که این کار را بسیار دلربا و زیبا جلوه می‌دهد همان درک مشترک دو طرف از سازها که ریشه در مقامی آیینی دارند و درک تفکر مناطقی که سازها به آنجا منسوب است،‌ می‌باشد. چون اکنون باقلاما سال‌ها است که در ارکسترهای بزرگ ترکیه جایگاه ویژه‌ای باز کرده ولی مقام‌های آیینی آن لحن دیگری دارند که با تلفیق احساس آن با تنبور، کاری را پدید آورده‌اند که بیشتر شبیه راز و نیاز و مناجات می‌‌ماند.
«یار آسمانی» نام آلبومی است که هفته پیش عنوان پرفروش‌ترین را از آن خود کرد و با توجه به سبک آن حال و هوایی که این روزها به دلیل برگزاری ایام سوگواری امام‌حسین‌(ع) در کشورها وجود دارد، امکان دارد که همچنان بتواند سقف فروش خود را افزایش دهد.
از سوی دیگر یکی از پرفروش‌های موسیقی تلفیقی باز هم کاری مشترک است از نوازندگان ایرانی و ترکیه‌ای «تا بیکران دوردست» نام آخرین آلبومی است که از کیهان کلهر، یکی از نوازندگان برجسته کمانچه ایران به همراه اردان ارزنجان باقلاما نواز ترکیه‌ای به بازار عرضه شده است؛ هر چند که چندین ماه است از انتشار آن می‌گذرد و طی چند ماه گذشته نامی از او در بین پرفروش‌ها دیده نمی‌شد، اما این هفته بار دیگر توانسته است خود را مطرح کند؛ هر چند که دلیل آن معلوم نیست و به گفته برخی از توزیع‌‌کنندگان محصولات فرهنگی شنیداری؛ چرخش بازار است یا پخش برخی از قطعات اثری از رادیو و تلویزیون یا معرفی دهان به دهان آن.
بعد ازاین دو آلبوم «به تماشای آب‌‌های سپید» علیزاده، گاسپاریان، «ترنج» محسن نامجو، «زرتشت» سینا ودجانی، «در سایه باد» مسعود شعاری- آرش مینویی، از دیگر کارهای پرفروش هفته گذشته در سبک تلفیقی بودند.
بازگشت به خاطرات
در بازار موسیقی کلاسیک یا سنتی ایران نیز در حالی که بازار و مخاطبان همچنان منتظر ارائه‌شدن آلبوم جدید شهرام ناظری که بارها تغییر نام داده است، هستند، یکی دو اثر از خوانندگان قدیمی ایران که بسیار هم مردمی هستند، توانستند نام خود را به صدر لیست پرفروش‌ها نزدیک کنند.
در این مدت ضمن این که کارهای قبلی توانسته‌اند همچنان سقف فروش خود را حفظ کنند، دو آلبوم از دو خواننده قدیمی به نام‌های «گلدون بی‌گل» با صدای ایرج (امیرحسین خواجه امیری) و «گل‌های 4» با صدای علی‌اکبر گلپایگانی معروف به گلپا توانسته‌اند سهم قابل توجهی از فروش هفتگی را به خود اختصاص دهند.
بعد از این دو کار آلبومی به نام «پنجره باز می‌شود» کاری مشترک از شیدا و جاهد توانسته است یکی دیگر از پرفروش‌‌های بازار باشد.
دیگر پرفروش بازار موسیقی کلاسیک هم همچنان «دریای بی‌پایان»‌سالار عقیلی، «سوگواران خموش» علیرضا قربانی، «غوغا و عشق‌بازان» محمدرضا شجریان (رازگشا) افتخاری به همراه «یادگار دوست» شهرام ناظری هستند.
در بازار بی‌کلام سنتی نیز طی هفته گذشته کاری جدید به بازار عرضه نشده است و پرفروش‌ها همان آلبوم قبلی هستند. پیانوی ۲ محجوبی، نغمه‌های خوابگرد (گروه ضربانگ)، «دو نوازی دف» (برادران سامانی)، ۲۰ قطعه برای تار (شهناز)، ۱۸ تصنیف (ذوالفنون) و ایران زمین (کامکارها) نام آثار پرفروش هفته گذشته در زمینه کلاسیک بی‌کلام بودند.
پاپ در دستان شبح
«شبح» نام جدیدترین اثری است که در بازار پاپ ارائه شده است. این اثر که کار مشترک بهنام و بهروز صفاریان است، توانسته در هفته گذشته نام پرفروش‌ترین بازار پاپ را از آن خود کند. بعد از «شبح»، «از تو دورم» فریدون، «۱+۶» بردیا و «سلام آخر» خواجه امیری دیگر پرفروش‌های بازار موسیقی هستند.
بازار بی‌کلام پاپ هم طی هفته گذشته اثری تازه را به خود ندید و پرفروش‌ها تقریبا همان آثار قدیمی‌تر این بازار است.
اشتیاق، ییلاق، زنده در یاد، تنها در باران نام آلبوم‌هایی است که طی هفته گذشته نسبتا از سطح فروش قابل قبولی با توجه به مدت زمان گذشته از آمدنشان به بازار، برخوردار بودند.
ژوان ایستاده در صدر
در بازار موسیقی محلی نیز همچنان نام «ژوان» به عنوان پرفروش‌ترین مشاهده می‌شود و بعد از آن تقریبا کارهای پرفروش با توجه به نبودن کار جدید در بازار همان نام‌های قبلی هستند. عالم قاسم‌اف، بهیگ، دزپارت، زرنگیس کارهایی بودند که نسبت به باقی کارهای موجود در بازار شاهد استقبال خوبی بودند.
علاقه‌مندان به موسیقی فیلم هم طی هفته گذشته زیر تیغ (علیزاده)، جایی برای زندگی (انتظامی) و خیلی دور خیلی نزدیک (علیقلی) را به عنوان پرفروش‌ترین‌ها معرفی کردند.
ضمن این که علاقه‌مندان به موسیقی ملل نیز طی هفته گذشته آلبومی به نام دولتمند خلف را که نوازنده و خواننده‌ای تاجیکستانی است، به عنوان پرفروش‌ترین معرفی کردند.
در همین حال بسیاری از توزیع‌کنندگان محصولات فرهنگی شنیداری می‌گویند که علاقه‌مندان به موسیقی در این یکی دو ماه زیاد نباید منتظر ورود کاری جدید به بازار باشند؛ چرا که شرکت‌های توزیع به دلیل ماه‌های محرم و صفر کاری را به بازار عرضه نمی‌کنند.