فروشگاه‌های زنجیره‌ای بازار خانواده‌های تنبل
مریم علیزاده
شما پدر یا مادر خانواده که هر ماه نیاز به خرید مقادیر زیادی اقلام خوراکی و غیر خوراکی پیدا می‌کنید، این کالاها را از چه مکانی تهیه می‌کنید؟ شیر، ماست، گوشت، لوازم بهداشتی و کالاهای دیگر از جمله کالاهایی هستند که ماهانه ناچار به خرید آنها هستید.

آیا برای خرید این کالاها هر زمان که به آن نیاز داشتید، اقدام می‌کنید یا در ابتدای هر ماه با تهیه لیستی از کالاهای مورد نیاز، همه موارد را یک جا تهیه می‌کنید؟ ترجیح می‌دهید تک‌تک این کالاها را که تعداد آنها کم هم نیست از سوپرمارکت محله‌تان تهیه کنید یا برای خرید به یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای نزدیک محل سکونت‌تان مراجعه می‌کنید؟
شاید بهتر این باشد که برای خرید هر جنسی هر زمان که نیاز به آن احساس شد، اقدام کنید؛ اما برای افرادی که فرصت کمی برای خرید کردن دارند و اتفاقا کمی هم تنبل هستند، بهترین راه برای خرید اجناس مورد نیاز در طول یک ماه، خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای مثل فروشگاه‌های شهروند و رفاه است، چرا که در این فروشگاه‌ها، تمامی احتیاجات شما در نظر گرفته شده و تنها با صرف وقت اندکی می‌توانید تمام اجناس را تهیه کنید.
در این فروشگاه‌ها از هر جنسی که مورد نظر شما باشد، انواع و اقسام آنها گرد هم آمده. به عنوان مثال اگر شما دستمال کاغذی بخواهید، بیش از 10 نوع دستمال کاغذی در اشکال مختلف کنار هم چیده شده و با برچسبی قیمت آن هم مشخص شده است؛‌ بنابراین دست شما برای انتخاب باز است و هر کدام را که مایل بودید، انتخاب می‌کنید. این در حالی است که چنین امتیازی در خرید از سوپرمارکت محله برای شمال فراهم نیست و شاید گاهی امکان انتخاب نداشته باشید و از روی نیاز مجبور به انتخاب کالایی شوید که چندان مایل به خرید آن نیستید و تنها به دلیل نیاز فوری آن را برگزیده‌اید.
شما در فروشگاه‌های زنجیره‌ای محدودیت زمانی برای انتخاب کالا ندارید و می‌توانید با دقت و وسواس، کالای مورد نظر خود را از بین چندین نمونه مشابه انتخاب کنید و در پایان از خرید خود راضی باشید.
البته این نکته را در نظر داشته باشید که خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای هر چند از نظراتی که گفته شد دارای حسن است؛ اما خالی از عیب هم نیست؛ چرا که قیمت برخی کالاهایی که در این فروشگاه‌ها عرضه می‌شود، گاهی از قیمت همان کالا در سوپر مارکت‌ها و مغازه‌های بیرون بیشتر است.
یکی دیگر از معایب خرید از این فروشگاه‌ها هم این است که وقتی شما با سبد چرخ‌دار از جلوی قفسه‌های پر از جنس آن عبور می‌کنید، چشمتان به اجناسی می‌خورد که شاید در فهرست کالاهای مورد نیاز شما قرار نداشته باشد؛ اما با دیدن آن برای خریدش وسوسه می‌شوید و آن را در سبد می‌اندازید؛ به این ترتیب وقتی به پای صندوق حساب و کتاب می‌رسید، با شنیدن رقم صورت حساب خود شوکه می‌شوید.
اگر شما یک خانواده چهارنفره دارید و هرماه هم بخش زیادی از اقلام موردنیاز خود را از این فروشگاه‌ها تهیه می‌کنید، باید بدانید که هر بار رفتن به این فروشگاه‌ها، مستلزم هزینه‌کردن رقمی بالای 150هزار تومان است، این در صورتی است که شما فقط کالاهای موردنیاز را به سبد انداخته و از خرید اجناس حاشیه‌ای پرهیز کرده باشید.
این رقم در مورد خانواده‌هایی کمتر از چهارنفر در حدود ۱۰۰هزار تومان متغیر است.
با تمام این اوصاف، استقبال بیش از حد عده‌ای از خانواده‌ها از خرید از این فروشگاه‌ها نشان می‌دهد که این معایب چندان قابل توجه نیست. به هر حال جمع‌شدن تمام کالاهای موردنیاز یک خانواده در یک مکان، حسن بزرگی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
تاریخچه فروشگاه‌های زنجیره‌ای
اندیشه مربوط به ایجاد فروشگاه‌های بزرگ برای اولین بار توسط بازرگان فرانسوی آریستید بوسیکو در سال 1852میلادی با تاسیس فروشگاه کوچکی به نام مارشه برای فروش اجناس خرازی و پارچه تحقق یافت که بعدها این واحد خرده‌فروشی، مادر فروشگاه‌های بزرگ شد. با تاسیس اولین فروشگاه زنجیره‌ای به تدریج در سراسر دنیا فروشگاه‌های مختلف شروع به کار کردند. ایران نیز مانند سایر کشورها فعالیت خود را در این زمینه آغاز کرد. فروشگاه شهروند نیز یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در سطح تهران است.
شهروند
یکی از مکانیسم‌هایی که دولت‌ها برای پوشش مناطق مختلف از نظر کاهش هزینه‌های توزیع و ارائه کالا با قیمت مناسب استفاده می‌کنند، ایجاد و تشویق تاسیس فروشگاه‌های زنجیره‌ای است.
کاهش هزینه‌های تردد درون‌شهری، صرفه‌‌جویی در زمان خرید شهروندان، کاهش حجم ترافیک، کاهش آلودگی‌های محیط‌زیست و همچنین سهولت نظارت دولت بر عملکرد بخش‌ خرده‌فروشی، از دیگر دلایل حایز اهمیت رشد و توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ایران بوده است و به این منظور شهرداری تهران در ارائه و اشاعه خدمات مطلوب شهری پیش قدم شد و اولین آثار این حرکت اجتماعی در آبان‌ماه سال ۷۲ با افتتاح فروشگاه شماره یک در میدان آرژانتین تحت عنوان فروشگاه بیهقی متبلور شد و در فاصله کوتاهی از افتتاح اولین فروشگاه، تعداد این فروشگاه‌ها در تهران به ۱۲عدد با وسعت تقریبی ۷۸هزار و ۸۱۳مترمربع رسید.
در جدول شماره یک، فهرست کامل فروشگاه‌های شهروند در تهران با آدرس و مشخصات آنها آمده است تا نزدیک‌ترین فروشگاه به محل زندگی خود را شناسایی کنید.
رفاه
یکی دیگر از انواع فروشگاه‌های زنجیره‌ای، فروشگاه زنجیره‌ای رفاه هستند که در حال حاضر شعبه‌های آن در تمام کشور مشغول به فعالیت هستند. در جدول شماره دو نام برخی از فروشگاه‌های رفاه در تهران و مشخصات آنها آورده شده است.
طبقه‌بندی اجناس
در این نوع فروشگاه‌ها اجناس و کالاها به منظور جلوگیری از سرگردانی مراجعه‌کنندگان بر اساس نوع مصرف طبقه‌بندی می‌شوند. به عنوان مثال بخش‌های مواد خوراکی، پوشاک،‌ لوازم‌برقی، لوازم آشپزخانه، لوازم بهداشتی و … از هم تفکیک شده‌اند و مشتریان بر حسب نیاز به هر کدام از این بخش‌ها که مورد نظرشان باشد، مراجعه می‌کنند. طبقه‌بندی
اجناس یکی از مزایای فروشگاه‌های زنجیره‌ای است که تاحدودی از اتلاف وقت و سرگردانی افراد می‌کاهد.
در جدول شماره (3) طبقه‌‌بندی اجناس و کالاهایی که در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به ویژه شهروند ارائه می‌شود، آورده است.
هر چند که در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به قول معروف از شیر مرغ تا جون آدمیزاد یافت می‌شود، اما به نظر می‌رسد بخش‌های خوراکی، بهداشتی و لوازم شست‌وشوی آن از سایر بخش‌ها پرمشتری‌تر است. از این رو در جدول شماره (۴)، قیمت برخی از خوراکی‌های اصلی این فروشگاه‌ها آورده شده است. مقایسه قیمت این اقلام در فروشگاه شهروند با قیمت آنها در خارج از این فروشگاه‌ها به عهده خودتان گذاشته می‌شود.
توصیه ما به شما خانواده محترم که همگی‌تان شاغل هستید، این است که برای خرید اقلام موردنیازتان اعم از خوراکی، لوازم خانگی، بهداشتی و... فروشگاه‌های شهروند را انتخاب کنید.
خرید از این‌گونه فروشگاه‌ها به مخارج زندگیتان نظم می‌بخشد و تا حدود زیادی از اتلاف وقت شما جلوگیری می‌کند.
چگونه از شهروند خرید کنیم؟
برای یک خرید مناسب و ایده‌آل به نکات زیر توجه کنید:
1 - در طول ماه هر زمان که با علائم کمبود یکی از اقلام خوراکی و غیرخوراکی روبه‌رو می‌شوید بلافاصله در کاغذی آن را یادداشت کنید و تا پایان ماه لیست کمبودهایتان را تکمیل کنید.
۲ - با همراه داشتن فهرست مربوط، به فروشگاه‌ مراجعه کنید.
3 - در ابتدای ورود چرخ‌دستی مخصوص خرید را از کنار در اصلی بردارید. چرخ دستی به شما کمک می‌کند اجناس را راحت‌ و بدون آسیب‌دیدگی حمل کنید. فراموش نکنید وسعت فروشگاه‌های زنجیره‌ای زیاد است و بدون چرخ قادر به حمل خریدهای خود نیستید.
۳ - اگر در فهرست کمبودهایتان اقلام غیرخوراکی و بهداشتی وجود دارد، قبل از خرید مواد خوراکی برای خرید آنها اقدام کنید.
4 - قبل از رفتن به سمت صندوق مطمئن شوید که چیزی از قلم نیفتاده است.
۵ - حتما پس از تسویه‌حساب یکبار فیشی که به شما ارائه شده است، با خریدهای خود مطابقت بدهید. شاید چیزی کم یا زیاد شده باشد و فاکتور را تا خانه و چک کردن دوباره اجناس نگهداری کنید.
6 - روزهای تعطیل و قبل از تعطیل را هرگز برای خرید انتخاب نکنید؛ چرا که این فروشگاه‌ها در این روزها با ازدحام مشتری همراه هستند و ممکن است با مشکل مواجه شوید.
در عین حال که فروشگاه‌های زنجیره‌ای بهترین مکان برای خرید است، اما هرگز برای خرید یک یا دو قلم کالا به این فروشگاه‌ها مراجعه نکنید؛ چرا که صف طولانی پای صندوق‌ها در این مکان‌ها شما را از خریدتان پشیمان خواهد کرد.