سهراب کشی با بیضایی
علی طجوزی
گاهی اوقات کسانی در عرصه هنر و ادبیات هستند که نامشان در هر جایی که باشد، اعتماد مخاطبان و دوستدارانشان را به آن‌سو هدایت می‌کند و بهرام بیضایی یکی از اینان است.

بیضایی که چند صباحی خبر از کلید خوردن فیلمی تازه از او علاقه‌مندانش را بر سر شوق می‌آورد و لحظه به لحظه در انتظار می‌مانند تا اثری دیگر را از یکی مولفان سینما و تئاتر ایران ببینند؛ اما این روزها و البته این چند سال اخیر و به خصوص بعد از سگ‌کشی بیضایی را دیگر کسی نه در صحنه تئاتر دیده است و نه بر پرده سینما.
اما او دوستدارانش را رها نکرده و چند وقت است که با کتاب آمده است. بیضایی این بار برای دوستدارانش یک فیلمنامه و یک نمایشنامه را به بازار عرضه کرده است تا «لبه پرتگاه» و «سهراب کشی» را دوستداران وی و ادبیات نمایشی به عنوان پرفروش‌ترین آثار ادبی هفته گذشته معرفی کنند و شاید این گونه اندکی از عطش کسانی که دوست دارند بهرام بیضایی را همچنان در صحنه تئاتر و پرده سینما ببینند، کاسته شود و به نوعی از وی درخواست کنند به‌رغم هر دلیلی که برای نساختن دارد، بیاید تا دوباره کاری نو را به مخاطبانش هدیه کند.
بعد از لبه پرتگاه و سهراب کشی که در زمره ادبیات نمایشی قرار می‌گیرند، در زمینه ادبیات داستانی این هفته نیز «سالمرگی» اصغر الهی و «عقرب روی پله‌های راه‌آهن» حسن مرتضائیان آبکنار که چندی پیش جوایزی نیز دریافت کردند از دیگر آثار پرفروش هفته گذشته بودند.
«انتخاب» سیمین دانشور نیز به همراه «ها کردن» پیمان هوشمندزاده، «قلعه پرتغالی» عباس عبدی، «بازی عروس و داماد» بلقیس سلیمانی از دیگر آثار پرفروش داستان ایرانی هستند.
از سوی دیگر در بازار شعر فارسی همچنان نام قیصر امین‌پور و دفترهایش اول هستند. شاید کسی نمی‌خواهد باور کند که قیصر رفته است و «دستور زبان عشق» باقی‌مانده است و شاید هم تایید این شعر قدیمی است که «هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق» اما در هر حال و با توجه به این که دفتر تازه‌ای از شعرای دیگر که مورد علاقه مخاطبان هستند هنوز به بازار نیامده است، همچنان قیصر و دفترهایش بی‌آن که خودش آنها را و بخواند ورق بزند خوانده می‌شوند و خود را به عنوان پرفروش‌ترین‌ها معرفی می‌کنند.
یکی دیگر از دفترهای شعر که طی هفته گذشته نسبت به هفته‌ها و شاید ماه‌ها توانسته است اندکی به سقف فروش خود بیفزاید باز هم دفتری از شاعر و نویسنده‌ای رفته است.«خواهران این تابستان» نام مجموعه‌ای از اشعار بیژن نجدی است که سال ۱۳۸۰ منتشر شده است. بیژن نجدی را که معمولا با مجموعه داستان کوتاه «یوزپلنگانی که با من دویده‌اند» می‌شناسند به دلیلی که معلوم نیست این بار دفتر شعرش مورد توجه علاقه‌مندان شعر قرار گرفته است و به این آثار باید «چای در غروب جمعه روی میز سرد می‌شود» را نیز اضافه کرد که این دفتر هم آخرین اثری است که از احمدرضا احمدی به بازار آمده و در اوایل سال‌جاری توسط خودش رونمایی شد و خوب است که احمدرضا هنوز هست.
از دیگر آثار پرفروش همچنین باید به «آینه در آینه» که مجموعه‌ای از اشعار ابتهاج با انتخاب دکتر شفیعی کدکنی است نیز اشاره کرد؛ ضمن این که بازار این روزها استقبال خوبی از کتاب‌هایی که در قطع جیبی منتشر می‌شوند، می‌کند که در‌حال‌حاضر اکثر دفترهای فریدون مشیری و ابتهاج و دیگر بزرگان شعر فارسی مخصوصا معاصران شامل این موضوع می‌شوند.
درخشش هزار خورشید تابان
علاقه‌مندان نویسندگان و داستان‌های خارجی نیز همچنان با استقبال از آثار خالد حسینی به خصوص هزار خورشید تابان آن را به عنوان پرفروش‌ترین و پرمخاطب‌ترین معرفی می‌کنند؛ ضمن این که از ترجمه روان و سلیس غبرایی نیز نمی‌توان به سادگی گذشت؛ زیرا در خصوص ترجمه آثار برخی از بزرگان ادبیات مشاهده شده است که ترجمه نامناسب باعث شده که نه بازار و نه مخاطبان بعدها دیگر توجه چندانی به آن نکنند.
هاروکی موراکی نیز بعد از رمان بلند «کافکا در ساحل» که از استقبال جهانی هم برخوردار بود، این روزها باز هم با مجموعه‌ای داستان به نام «کجا ممکن است پیدایش کنم» مورد علاقه دوستداران ادبیات قرار گرفته است. این کتاب را بزرگمهر شرف‌الدین ترجمه کرده است.
«یادداشت‌های شخصی یک سرباز» نیز یکی دیگر از آثار پرفروش هفته گذشته بود.
این کتاب نیز که آخرین اثر ترجمه شده از جی‌دی سلینجر با نام کامل جرومی دیوید سلینجر است، با ترجمه علی شیعه علی توانسته مخاطبان سلینجر را از خود راضی نگه دارد و خاطره خوش «ناتوردشت» را همچنان در ذهن علاقه‌مندان سلینجر و سبکش نگه دارد. هر چند این مجموعه داستان‌ها پیش از ناتوردشت نوشته شده‌اند، اما در ایران زمان زیادی از چاپ آن نمی‌گذرد.
آری به «هرگز، مگو هرگز»
در زمینه شعر خارجی نیز باز هم دفتر شعری از یک نمایشنامه‌نویس بیشترین اقبال را شاهد بوده است. «هرگز، مگو هرگز» که مجموعه‌ای از اشعار برتولت برشت نمایشنامه‌نویس معروف آلمانی توانست در هفته گذشته بالاتر از کتاب‌های براتیگان و نرودا قرار بگیرد، اما با این حال «دری لولا شده به فراموشی» و «هوا را از من بگیر خنده‌ات را نه» نیز همچنان از سقف فروش قابل قبولی برخوردار هستند؛ ضمن این که دفتر شعر نرودا بیش از یک سال است که به بازار آمده اما همچنان جذابیت خود را حفظ کرده است و غیر از جذابیتی که نرودا برای علاقه‌مندان به شعر خارجی دارد، باید آلبومی به همین نام را نیز به دلایل استقبال از این کار افزود، چرا که مجموعه این اشعار را که احمد پوری ترجمه کرده با صدای احمد گودرزی طائفه و موسیقی زیبایی که دارد این اثر را به یکی از زیباترین و خیال‌انگیزترین مجموعه‌هایی تبدیل کرده است که سال‌ها شاید در ذهن مخاطبش بماند.
بازار داغ داستان کوتاه
در همین حال برخی از فروشندگان کتاب اعتقاد دارند که این روزها بنا به دلایلی نظیر کم بود وقت یا حوصله نکردن برای خواندن داستان و رمان‌های بلند، مجموعه‌های داستان کوتاه بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند و برای مدعایشان به دو مجموعه دو جلدی جداگانه از داستان‌های کوتاه آمریکای لاتین که ترجمه یک دوره را عبدا... کوثری و دیگری را قاصم صنعوی انجام داده است، اشاره می‌کنند.
همچنین برخی دیگر به یک دوره دو جلدی دیگر از نویسنده‌ای ایتالیایی به نام ایتالوکالوینو که بیشتر او را با سه گانه «بارون درخت نشین، شوالیه ناموجود و ویکنت شقه شده» می‌شناسند، اشاره می‌کنند یا مجموعه‌ای از دیگر نویسندگان مانند «دینو بوتزاتی»، استفانوبنی یا مجموعه‌ای از نویسندگان بزرگ دنیا که تاکنون پنج جلد از این مجموعه با انتخاب و ترجمه امرایی با عنوان 20 داستان از 20 نویسنده را معرفی می‌کنند.
برخی دیگر هم آثاری از نویسندگان فرانسوی یا مجموعه داستان‌های برق‌آسا یا مجموعه‌ای به نام ۴۳ داستان عاشقانه از نویسندگان آلمانی یا کتابی را به نام «خوبی خدا» که مجموعه‌ای از ۹ داستان کوتاه است معرفی می‌کنند.
ضمن این که هیچ کدام از اینها دلیل اصلی استقبال را نمی‌دانند؛ چرا که بعضا از تاریخ انتشار بعضی از این کتاب‌ها بیش از یک سال است که می‌گذرد و یکی از این فروشندگان نام «قارچ‌ها در شهر» کالوینو را می‌آورد که زمان چاپ اول آن شهریور سال 1385 بوده است؛ ولی به هر صورت این روزها بازار داستان‌های کوتاه داغ است.
انتخاب، انتخاب سلطه
از پرفروش‌ترین کتاب‌های هفته با موضوع سیاسی نیز «انتخاب سلطه یا رهبری» با قلم زبیگنو برژینسکی با ترجمه امیرحسین نوروزی به همراه «گفتمان» نوشته سارا ملیز با ترجمه فتاح محمودی هستند.
علاقه‌مندان کتاب‌های اقتصادی نیز طی هفته گذشته «لابی اسرائیل و سیاست خارجی آمریکا» را که چامسکی یکی از نویسندگان آن است را باز هم به عنوان پرفروش‌ترین در این زمینه معرفی کردند. این کتاب را حسن مرتضوی ترجمه کرده است.
«اعترافات یک تروریست اقتصادی» جان پرکینز هم یکی دیگر از پرفروش‌های این حوزه بود که ترجمه آن را مرجان صالحی انجام داده است.
دوستداران کتاب‌های تاریخی، تحقیقی «مکتب در فرآیند تکامل» نوشته حسین مدرسی و مترجمی هاشم ایزدپناه را همچنان به عنوان پرفروش‌ترین در این حوزه معرفی می‌کنند.کتاب‌های «تاریخ تشیع در ایران رسول» جعفریان و «کتیبه‌های هخامنشی» (پیتر لوکوک - نازیلا خلخالی) نیز از دیگر پرفروش‌های این بازار هستند.
«راز» راندابرن، «قانون جذب» مایکل لوسید و 4 اثر از اسکادل و فلورانس شین نیز پرفروش‌های کتاب در زمینه روانشناسی و ماورا بودند.جامعه‌شناسی جنسیت «استفانی گرت - کتایون بقایی»‌ به همراه «جامعه‌شناسی خودمانی» حسن نراقی هم در زمینه جامعه‌شناسی هفته خوبی را پشت سر گذاشتند.
علاقه‌مندان به فلسفه هم با استقبال از آثاری چون «فلسفه ملاصدرا و وایهتد»، «تخیل خلاق در عرفان ابن عربی»‌ به همراه «دیالکتیک تنهایی»‌ اوکتاویوپاز آنها را به عنوان پرفروش‌ترین معرفی کردند.
ضمن این که این هفته‌ها تب مولانا در بازار بالا گرفته است و کتاب‌هایی که به نوعی نام مولانا بر آنها باشد در هر زمینه‌ای که باشند چه ادبی، چه تحقیقی فروش راضی‌کننده‌ای دارند.