پیروزی قلم‌ها در برابر جنگ
لی‌لی اسلامی
گر چه چند ساعت قبل از آغاز مراسم هفتمین دوره جایزه ادبی هوشنگ گلشیری دو خبرگزاری، نام برندگان را فاش کرده بودند و گرچه، نیافتن جایی برای برگزاری مراسم، برپایی آن را در پاییز ۸۶ با ابهام روبه‌رو کرده بود، هفتمین جایزه ادبی هوشنگ گلشیری در آخرین روز پاییز به نویسندگان برگزیده اهدا شد و سالن که به زحمت برای برگزاری پیدا شده بود، پر شد از هنرمندان، ادیبان و دوست‌داران ادبیات فارسی که پیش از درازترین شب سال برای تقدیر از برگزیدگان بنیاد هوشنگ گلشیری، گردهم آمدند.

عکس‌ها: نسیم گلی
چند هفته پیش‌ بود که قلم‌های ضد جنگ هفتمین جایزه ادبی ‌مهرگان را به خود اختصاص داد و عصر جمعه ۳۰ آذر ماه، باز هم روایت‌های ضد جنگ برنده جایزه ادبی گلشیری شدند.
ترجمه شازده احتجاب به هلندی
فرزانه طاهری، مدیرعامل بنیاد گلشیری و همسر زنده یاد هوشنگ گلشیری در ابتدای مراسم توضیحاتی در مورد مشکلات برگزاری هفتمین دوره جایزه داد. طاهری خبر از به سرقت رفتن نیم‌تنه برنزی آرامگاه هوشنگ گلشیری داد و از ترجمه شازده احتجاب به زبان هلندی گفت: «آن لوح سنگ و برنز نشانه او نیست. اگر چه اینجا برخی داستان‌هایش اجازه نشر نمی‌یابند، داستان‌هایش موجوداتی زنده‌اند که به حیاتشان ادامه می‌دهد، شازده احتجاب تاکنون به زبان‌های فرانسه، انگلیسی، آلمان، ترکی، چینی، ژاپنی، عربی، اکنون به هلندی ترجمه شده است و این تداوم است که اهمیت دارد.»
طاهری گفت: «هر سال ماجرای برگزاری مراسم و پیدا کردن محلی برای آن سخت‌تر می‌شود تا جایی که امسال به شک افتادیم که در این مراسم می‌خواهیم چه کنیم که نمی‌توانیم برای برگزاری مراسم از حق مسلممان برای استفاده از اماکن عمومی استفاده کنیم!»
فرزانه طاهری توضیحاتی هم در مورد علت منتشر نشدن نقش ۸۳ و ۸۴ داد: «نقش ۸۳ هنوز در پیچ و خم انتشار مانده و نقش ۸۴ هم به علت اشکال در ساز و کار دوره قبل فراهم نشده است.»
شاید برای دوره‌ای بعدرقابتی نباشد
نسترن موسوی، دبیر هفتمین دوره جایزه از وضعیت دشوار کسب مجوز برای انتشار آثار گفت که بسیاری از نویسنده‌ها را از انتشار اثرشان منصرف می‌کند و اینکه : «اگر شرایط همین طور ادامه یابد و اگر وضع عوض نشد، ادبیات داستانی تا بعد از نمایشگاه کتاب بر همین منوال باشد، شاید دیگر رقابتی در میان نباشد که ما بخواهیم سال آینده مراسمی را برگزار کنیم.»
البته او توضیح داد که کمیته جایزه کارش را برای سال بعد شروع کرده و فهرست اولیه‌ای از آثار را آماده کرده است.
«عقرب» برای دومین بار انتخاب شد
رمان «عقرب روی پله‌های راه‌آهن اندیمشک یا از این قطار خون می‌چکد قربان» برنده جایزه رمان اول هفتمین دوره گلشیری شد. اولین رمان حسین مرتضائیان آبکنار که چندی پیش جایزه ادبی مهرگان را هم از آن خود کرده بود، به علت «گشودن منظری نامتعارف به جهان داستان جنگ و تبدیل آن به رویدادی وهنی و باورپذیر کردن تصویرهای هولناک از رنج قربانیان گمنام» خشونت؛ نمایش تاثیرگذار زخم التیام‌نیافتنی جنگ بر روان ناقهرمانان در روایتی تکه‌‌تکه و غیرخطی از حاشیه جنگ؛ استفاده درست و به جا از تکنیک شکست و تداخل زمان‌ها؛ ایجاز در فضاسازی و خلق تصاویر غریب و در خور جهانی معلق میان واقعیت و رویا یا کابوس؛ به کارگیری زبانی دقیق و بی‌حشو و زاید و گفت‌وگوهایی در خور فضایی کابوس‌وار و خلق نمونه‌ای موفق از رمان مکان با محور قراردادن مکان به اضافه شخصیت» برنده هفتمین جایزه، گلشیری در بخش رمان اول شد و آبکنار، جایزه را از دستان بهمن شایانفر، نویسنده و مترجمی که بعد از 42سال به ایران آمده بود، دریافت کرد. نامزد‌های دیگر این بخش، وحید پاک‌طینت (حلقه کنفی)، مصطفی دشتی (خرچنگ‌های بلوری)، شهلا سلطانی (آقاجان شازده) و حسین سلیمانی (بیمار مقیم) بودند.
سالمرگی؛‌رمان برگزیده
از میان سه نامزد این بخش؛ سالمرگی (اصغر الهی)، سرخی من از تو (سپیده شاملو) و خط تیره آیلین (ماه منیر کهباسی)، رمان سالمرگی، اثر اصغر الهی به دلیل «توفیق نسبی در استفاده از تکنیک راویان گوناگون با روایت‌های مکمل هم که به مدد گونه‌های خاص از راوی اول شخص به خلق متنی چندصدایی و متکثر انجامیده است؛ خلق تصاویری تکان‌دهنده و تنیده از مرگ و زندگی، شور و آرمان‌خواهی، عشق و حسرت، سرخوردگی و ناکامی سه نسل؛ ایجاز در عین خلق شخصیت‌های متنوع و ملموس با لحن‌های متفاوت در گفت‌وگوها؛ توفیق در خلق روایتی تکه‌تکه با لایه‌های داستانی متعدد و فرمی پیچیده؛ تداخل و فشردگی زمان‌ها در صنعت ساختاری هوشمندانه و زبانی موجز و روان در روایت» برنده جایزه بنیاد در بخش رمان شد. رمان سالمرگی و خط تیره آیلین در این بخش رقابتی تنگاتنگ داشتند و سرانجام جایزه به اصغر الهی رسید.»
زاده در دل جنگ از جنگ می‌گریزد
به دلیل نگاه به جنگ از منظری دیگر با ارائه تصاویر قوی و عمیق از امید و نومیدی؛ تباهی و چرخ و درماندگی انسان‌های گرفتار در میانه خشونت و ویرانی؛ فضاسازی سنجیده، ماهرانه و تاثیرگذار و آمیختن درون‌مایه و زبان متناسب با مضامینی اغلب بکر؛ درگیر کردن مخاطب با استفاده به جا و مناسب از عناصر داستانی مانند زبان، پیوند و شخصیت‌پردازی؛ ایجاد کشش با گفت‌و‌گوهای موثر و پیش برنده داستان و انتخاب زاویه دید مناسب؛‌ طنزی ظریف که زشتی جنگ را داستانی کرده است و تنوع و سادگی در تکنیک‌های روایت، مجموعه داستان عسگر گریز نوشته محمد آصف سلطان‌زاده برنده جایزه بنیاد در بخش مجموعه داستان شد.
گرچه سلطان‌زاده نویسنده افغانی‌الاصل در جمع حضور نداشت؛ اما پیامی درخصوص اثرش برای حاضران فرستاده بود: «جنگ باعث آواره شدن من و هزاران نفر دیگر شد. اما پس از این همه سال نتوانسته‌ایم راهی برای بیرون رفتن از جنگ پیدا کنیم. آنکه گلوله‌ای را شلیک می‌کند هنوز ندیده است و به او نشان نداده‌اند چه فاجعه‌ای می‌آفرینند. آیا این به ناتوانی قلم‌های ما برنمی‌گردد؟ شاید!»
سلطان‌زاده تاکید کرد که «راه درازی در پیش داریم و آرزوها و آرمان‌ها محقق نمی‌شد مگر به مدد ادبیات واقعی.»
«جایزه مجموعه داستان اول برای تراژدی‌های خانگی»
نرسیدن علی‌اکبر درویشیان به مراسم، این توفیق دریافت جایزه از دستان استاد را از امیرحسین خورشیدفر که برنده جایزه ادبی مهرگان هم شده بود، گرفت؛ اما «زندگی مطابق خواسته که پیش می‌رود» اولین مجموعه داستان خورشیدفر، نویسنده جوان به علت روایت سیال و ریزبینانه روابط به ظاهر پیش پا افتاده آدم‌های طبقه متوسط و تراژدی‌های کوچک خانگی در فضاهایی آشنا و معاصر؛ ارائه چشم‌اندازهای متفاوت و دیگرگونه از تنهایی آدم‌ها و کسالت و رخوت امور زندگی شهری؛ نگاه مدرن به فضای داستان‌ها که به خواننده امکان همراهی و کشف لایه‌های زیرین را می‌دهد؛ پرداخت ماهرانه فضای استانی به طوری که در بعضی از داستان‌ها، فضا عنصر غالب می‌شود؛ پرداخت دقیق و ماهرانه شخصیت‌ها در بافت داستان و خلق شخصیت‌های قابل‌توجه و باورپذیر؛ خلق موثر و مبتکرانه لحظات داستانی با استفاده از شخصیت‌ها، مکان‌ها و وقایع محدود؛ ساختار یکدست و منسجم با قطع و وصل‌های به جا و درست در بیشتر داستان‌های مجموعه؛ نثری روان با جملات چندوجهی که در عین اندوه، طنزی نهفته در خود دارند؛ لحن هماهنگ با فرم در بیشتر داستان و حفظ آن در روند روایت» برنده هفتمین جایزه بنیاد گلشیری در بخش مجموعه داستان اول شد.