گرامیداشت هشتادوسومین سالگرد تولد شاملو
ورق زدن دفتر خالی
نگاه سوم - در هشتادوسومین سالگرد تولد «احمد شاملو» خبری از حال و هوای هر ساله نبود. جمعیت انبوه دوستداران شاملوی شاعر و بزرگان شعر و ادبیات فارسی که هفت سال است ۲۱آذر ماه به امامزاده طاهر می‌آیند، امسال خلاصه شده بود به حدود ۱۵۰نفر که از کسالت زمزمه‌های بی‌وقفه شعرهایی که بی‌وجود بلندگو برای رسیدن صدا به حاضران تنها به چند نفر در ردیف‌های جلو می‌رسید، لحظه لحظه کمتر می‌شوند. عکس: نسیم گلی
هشتادوسومین سالگرد میلاد شاملویی که نه میلی به برگزاری بزرگداشت‌ها و یادبودها داشت و نه عشقی به توزیع پوسترهایش، با رونمایی آخرین کتاب چاپ شده‌اش «مردی که قلبش از سنگ بود» اثر موریاکی که سال ۱۳۳۲ توسط او ترجمه شده است و توزیع پوسترهایی از شاملو در میان حاضران برپا شد. مراسمی که سوت و کورتر از گذشته بی‌حضور بزرگان ادب و همسرش «آیدا» به همت فرزندان شاملو ساعت ۵/۲ظهر چهارشنبه در امامزاده طاهر کرج برگزار شد.
با وجود حرف و حدیث‌های بسیار در مورد بروز اختلاف میان اعضای خانواده شاملو و کانون نویسندگان ایران و معلق ماندن فعالیت‌ها برای چاپ آثار و پیگیری کتاب «کوچه» یا اثر بزرگ احمد شاملو، فرزندان شاملو بی‌حضور همسرش آیدا امسال بانی بزرگداشت پدر شدند. سیاوش شاملو در آغاز مراسم توضیحاتی در این مورد به حاضران می‌دهد: «در تلاش برای ایجاد موزه احمد شاملو هستیم. بسیار طبیعی است که اختلاف سلیقه‌ای میان اعضای خانواده بروز کرده باشد یا اختلاف‌نظر به وجود بیاید. نمی‌دانید که غرض‌ورزان چه‌ها گفتند و چه‌ها که نکردند. بمباران تهمت و افترا آغاز شد. فرزندان شاملو را محتاجان بی‌پول و نقدینگی معرفی کردند که به دنبال سهم‌الارث هستند. تلاش مرا برای راه‌انداختن موزه حراج وسایل پدر عنوان کردند. تقسیم ماترک را که برای حفظ آثار به جا مانده صورت می‌گرفت، فروش اموال نامیدند.»
سیاوش شاملو با وجود تمام حاشیه‌هایی که ذهن حاضران را به خود مشغول کرده بود و غیبت بی‌توجیه دوستان و دوستداران شاملو، توضیحاتش را ادامه می‌دهد: «به زودی با تلاش اعضای خانواده، موزه را راه می‌اندازیم، آثار اولیه شاملو را تصحیح و چاپ می‌کنیم. بعضی از آثاری را که تاکنون چاپ نشده، به دست ناشر خواهیم سپرد. «کتاب کوچه» را پی می‌گیریم و امید است که بتوانیم ادای دینی کرده باشیم به محضر بزرگ مرد ادب پارسی و به محضر شما ناظران آن». از فرزند شاملو علت سوت و کور بودن مراسم را می‌پرسیم. علت غیبت کانون نویسندگان که جز چند عضو آن تقریبا با فاصله از جمعیت ایستاده‌اند و جز تاج گل بزرگی که بالای آرامگاه قرار داده‌اند، چیزی یادآور حضورشان نیست. سیاوش شاملو «توضیح خاصی ندارد» و تنها از حاضران تشکر می‌کند: «باید چراغ خاموش حرکت کنیم. به هر حال باید جوری باشد که اجازه بدهند هر سال دور هم جمع شویم.» اما در خصوص غیبت بزرگان شعر و ادبیات می‌گوید: «مشکل خاصی نبوده. شاید دوست نداشتند یا فرصت نداشتند. شاید هم لایق ندانستند. کارت دعوتی در کار نبوده و خبر برپایی مراسم در روزنامه‌ها چاپ شده، همه می‌توانستند لطف کنند و تشریف بیاورند». فرزند شاملو که بانی هشتادوسومین تولد پدر است، توضیح چندانی در این خصوص نمی‌دهد و با این عبارت حرف‌های کوتاهش را پایان می‌دهد: «ممنون از دوست و دشمن.» برای یافتن معنای عباراتی چون دوست و دشمن و دلیل اعمال چنین تقسیم‌بندی‌هایی در خانواده کوچک فرهنگ سراغ از حاضران همیشگی مراسم گرامیداشت شاملو می‌گیریم.
زندی شاعر در این مورد می‌گوید: «برای برپایی مراسم اطلاع‌رسانی نکردند. شاید هم یکی از دلایل غیبت بزرگان فرهنگ این باشد که بنیاد شاملو که قرار بود تشکیل شود، تشکیل نشد و توسط عده‌ای همراهی نشد.»
بهروز صاحب اختیاری، که اجرای مراسم را هم بر عهده دارد. چنین توضیح می‌دهد: «در هر حال هر روز وضعیت سخت‌تر می‌شود. گرچه همه در شرایط سخت باید حاضر باشند، اما بد بودن شرایط باعث شد بسیاری حضور نداشته باشند. من چیزی بیشتر از این نمی‌توانم بگویم.»
در میان این جمعیت محدود و پراکنده، یک نفر از اعضای کانون نویسندگان حاضر به صحبت می‌شود: «بسیاری از دوستان و بستگان شاملو نیامدند. شاید دلیلش فردگرایی باشد یا خبررسانی ضعیف. البته آقای سیاوش را چند روز پیش که دیدیم، گفتند برای برگزاری مراسم به ما اطلاع می‌دهند؛ اما ندادند و ما خودمان بنا به تقویم آمدیم.»
هشتادوسومین سالگرد تولد شاملو، چنان برگزار نشد که شایسته شاعری بزرگ چون او باشد، گرچه بسیاری از نزدیکان او معتقدند، شاملو هرگز مایل به برپایی چنین مراسم‌هایی نبوده است. مراسم هشتادوسه سالگی شاملو امسال جلسه شعرخوانی بود. بر مزار شاعری که بعد از هفت سال سنگش از ضربه‌ها سالم مانده بود جلسه شعرخوانی که با صدای آهسته شاعران گمنام، جز چند نفری را بهره‌مند نمی‌کرد. با وجود وعده‌های سیاوش شاملو برای از سرگیری فعالیت‌ها، اختلاف‌ها میان اعضای خانواده و تشکیل نشدن بنیاد شاملو، اهالی فرهنگ را در مورد چاپ آثار شاملو و اتمام «کتاب کوچه» که یکی از بزرگ‌ترین آثار این شاعر و نویسنده است، نگران می‌کند. شاید رونمایی کتاب تازه شاملو در این مراسم، امیدی باشد برای بهبود اوضاع و پایان آشفتگی برای اثبات برادری‌ها.
ارسال نظر