غزال صادقی
بیست و یک روز از اول آذر هم گذشت و تئاتر شهر بازگشایی نشد که نشد.

در حالی که شمارش معکوس برای جشنواره فجر آغاز شده؛ اما احتمالا تئاتر شهر اواسط ماه آینده بازگشایی نخواهد شد. خبر آغاز به کار «دهمین جشنواره تئاتر عروسکی» و نمایشگاهی از عروسک‌های نمایشی و سنتی کشورهای مختلف دنیا با حضور 110 عروسک که در روزهای سرد آذر ماه در حال برگزاری است، شاید در فضای سرد تئاتر گرمای کوچکی برای ادامه راه باشد.
کودک ۱۰ ساله
نماد و نشانه جشنواره امسال تئاتر عروسکی، کودکی با چشمان درشت و نگاهی کنجکاو است که لباسی سنتی به تن دارد. لباسی که شاید برای متولدین دهه 30 و 40 یادآور «مبارک» عروسک خاطرات کودکی آنها باشد.


این کودک در روزگار ما 10 ساله شده و اگر نبودند همراهانی که هنوز کودک درونشان زنده بود، هرگز ده سالگی کودکشان را نمی‌دیدند.
اکنون هر سال که می‌گذرد، والدین این کودک ۱۰ ساله افزایش می‌یابند و بیشتر و بیشتر می‌شوند؛ اما باید بگویم صاحبان واقعی این کودک کسانی نیستند به جز یدا... صمدی، یوسف صدیق، زهره بهروزی نیا، مکرم شوشتر و ... آنها هرگز به هیچ فرد، سازمان، گروه یا تشکلی وابسته نبودند و به زحمت و سختی، این پاییز هم جشنی را برای کودکشان برپا کرده‌اند.
بازی می‌کنیم پس هستیم
مهدخت حاج قاسمی، دبیر مجمع کانون‌های تئاتر دانشجویان در ارتباط با هدف برگزاری این دوره از جشنواره گفت: این جشنواره به عنوان جشنواره‌ای برآمده از تشکل‌های دانشجویی می‌تواند بهترین فرصت برای تولد دوباره این جشنواره ۱۰ ساله باشد.
وی گفت: برخلاف تصور احتمالی، این تقارن دوباره جشن عروسک به معنای وجود تناسب و یا ارتباطی میان دانشجو و عروسک با نخ‌های متصل به انواع انگشت‌های نامرئی نیست، بلکه برگزاری دهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی دانشجویان نشانگر انگیزه و میل دانشجویان بی‌خلق روح بخشی است.
میهمانان خارجی و جشن تولد
امسال گروه‌های نمایش عروسکی از کشورهای روسیه، انگلستان و ایتالیا در بخش بین‌المللی دهمین جشنواره تئاتر عروسکی دانشجویان حضور داشتند.
نمایش‌های «دست‌های خالی» و «منحصر به فرد» از روسیه «بوراتینی» و «پرواز پرنده‌ها» از ایتالیا و «مستر پانچ» از انگلستان در این بخش روی صحنه می‌روند.
شرکت کنندگان در بخش بین‌المللی دهمین جشنواره تئاتر عروسکی دانشجویان در یک اجرای ویژه آثار خود را برای کودکان سرطانی یک موسسه به روی صحنه بردند.
کنراد فردریک، کارگردان نمایش «مستر پانچ» از کشور انگلستان و آلبرت بانگو، کارگردان نمایش‌های «یک باد، یک پرنده» و «حیوانی» از کشور ایتالیا که آثار نمایشی خود را اجرا کردند و قصد دارند تا نمایش‌های خود را برای کودکان در بیمارستان‌ها نیز اجرا کنند.
یک سال انتظار
مریم سعادت از پیشکسوتان عرصه تئاتر عروسکی در ارتباط با جشنواره تئاتر عروسکی گفت: این دوره از جشنواره بسیار تاثیرگذار بود و من اعتقاد دارم دانشجویان شرکت کننده در این جشنواره می‌توانند به خودباوری برسند و از همین طریق استعدادهای خود را نشان دهند و من امیدوارم با این گونه حمایت‌ها تئاتر عروسکی حیات دوباره‌ای پیدا کند.
وی همچنین در ارتباط با سطح کیفی این دوره از جشنواره گفت: چند دوره است که از جشنواره تئاتر عروسکی دور هستم؛ اما از افراد بسیاری شنیدم که این جشنواره بسیار تاثیرگذار است.
در طول سال‌ها، اجراهای عروسکی بیشتر از انگشتان دست نیست؛ اما به جرات می‌توانم بگویم این اجراهای معدود هم از دل همین جشنواره تئاتر عروسکی دانشجویان به اجرای عمومی می‌رسد.
این هنرمند ادامه داد: در بالا بردن سطح کیفی نمایش‌های عروسکی باید یک برنامه بلندمدت را در نظر بگیریم.
ما در کشورمان جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی داریم که به صورت یک تب عمل می‌کند. در این جشنواره چند نمایش در نهایت به عنوان منتخب معرفی می‌شوند، اما بعد از پایان جشنواره حتی یک اجرای عمومی نیز از این کارها نمی بینیم.
در نهایت این گونه می‌توان نتیجه گرفت که گروه‌های تئاتر عروسکی فقط برای یک جشنواره کار می‌کنند و در طول سال بعد نیز باید منتظر فراخوان بعد باشند.
وی ابراز امیدواری می‌کند که تئاتر عروسکی دوباره روزهای رونق خود را ببیند.
گریزی از مرگ نیست
«گیل‌گمش» به کارگردانی و نویسندگی نازلی ایپکچی از جمله کارهایی بود که در این جشنواره به روی صحنه رفت. داستان «گیل‌گمش» درباره پادشاه اوروک است که دو سوم وجودش جدا و یک سوم آن آدمی است. خداوند برای او همتایی به نام آنکیدو می‌آفریند که بهترین دوست و برادر او است.
اما به ناگاه او می‌میرد و گیل‌گمش به خاطر ترس از مرگ به جست‌وجوی زندگی جاویدان می‌رود و در نهایت به سرزمینی به نام «اوتن» می‌رسد.
او که از موانع زیاد مانند دریای مرگ عبور کرده، زمانی که به سرزمین جاودانگی می‌رسد، متوجه می‌شود که از مرگ گریزی نیست و مرگ او را نیز در آغوش خود می‌کشد.
نازلی ایپکچی در ارتباط با انتخاب این متن گفت: این متن متعلق به 3500 سال پیش و مربوط به افسانه مردم سومر بوده است و متن آن را از ترجمه «احمد شاملو» انتخاب کردم و فکر کردم فضای جشنواره برای اجرای این متن بسیار مناسب است.


وی در ارتباط با این که شاید این متن متعلق به بزرگسالان باشد، گفت: این ذهنیت اشتباه است که ما فکر کنیم نمایش عروسکی تنها برای کودکان است، زیرا نمایش عروسکی برای بیان مطلب از تئاتر زنده‌ گویا‌تر است؛ چرا که خلاقیت بیشتری را در خود دارد، پس می‌توان آن را در خدمت بیان مطالب برای بزرگسالان نیز در نظر گرفت.
این کارگردان درباره نگاه خود به این دوره‌ از جشنواره توضیح داد: این جشنواره در سطوح دانشگاهی بد نیست، اما متاسفانه امکانات کافی در اختیار ما نبوده و ما از جیب خود برای نمایشمان هزینه کردیم و چنانچه می‌خواهند این جشنواره پیشرفت کند، کمک‌های مالی بیشتری نیاز است تا گروه‌ها با آرامش خیال بیشتر فعالیت کنند.
سالن‌های نمایش جشنواره
دهمین جشنواره تئاتر عروسکی دانشجویی از تاریخ ۱۶ آذر ماه با اجرای ۲۵ نمایش صحنه‌ای، ۶ نمایش خیابانی و ۵ نمایش در بخش بین‌المللی فعالیت خود را آغاز کرد که تا شنبه ۲۴ آذر در تالار فارابی، پلاتو مرکزی، پلاتو عروسکی، سالن سمندریان و سالن صمیمی مفخم میزبان کارها خواهند بود.
همچنین فضاهایی چون بوستان شهر، پارک دانشجو، دانشگاه سوره، پردیس هنرهای زیبا، دانشکده کاربردی دانشگاه هنر، فرهنگسرای دانشجو، میدان راه‌آهن و خانه هنرمندان ایران در بخش خیابانی میزبان این جشنواره هستند و همچنین طبق تفاهمنامه‌ای پنج ساله با دبیرخانه جشنواره قرار است که «دانشگاه هنر» تا پانزدهمین دوره این جشنواره میزبان نمایش‌های عروسکی باشد.
دهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تا روز جمعه (فردا) ادامه دارد و اختتامیه این جشنواره در روز شنبه ۲۴ آذر ماه در تالار فارابی برگزار می‌شود.