برنده نوبل ادبیات، غایب مراسم جوایز

نگاه سوم - شامگاه دوشنبه‌ای که گذشت، مراسم برگزیدگان جوایز نوبل ۲۰۰۷، جایزه ده میلیون کرونی خود را از دست کارل گوستاو شانزدهم، پادشاه سوئد و در خانه موسیقی استکهلم دریافت کردند. غایب بزرگ این مراسم دوریس لسینگ ۸۷‌ساله برنده جایزه نوبل ادبیات امسال بود که به دلیل بیماری توانایی شرکت در مراسم را نداشت و پروست بری نویسنده سرشناس سوئدی در سخنانی کوتاه وی را برای حاضران در جلسه معرفی کرد. دختر لسینگ، جین کوئن و نوه‌های او آنا و سوزانا در مراسم حضور داشتند. آکادمی نوبل علت انتخاب لسینگ را حماسه سرایی از تجربیات زنانه که با نگرشی نقادانه، شوریدگی و قدرت ژرف اندیشی، تمدنی غیرمنسجم را موشکافی کرده است، عنوان کرد.

لسینگ کیست؟

او در کرمانشاه، ایران زاده شد. والدین او هر دو انگلیسی بودند. پدرش، آلفرد تیلور (Alfred Tayler)، که در جنگ جهانی اول معلول شده بود، کارمند بانک شاهنشاهی ایران و مادرش امیلی ماد تیلور (Emily Maude Tayler) پرستار بود. آنها در سال ۱۹۲۵ به مستعمره بریتانیایی رودزیای جنوبی که اکنون زیمبابوه نامیده می‌شود، مهاجرت کردند در ۱۳‌سالگی مدرسه را ترک کرد و از آن پس تحصیل را به صورت شخصی ادامه داد. در سن ۱۵‌سالگی لسینگ خانه را ترک کرد و به عنوان یک پرستار بچه مشغول به کار شد. در این زمان بود که به خواندن متون سیاسی و جامعه‎شناسی‎ای پرداخت که کارفرمایش در اختیار او می‎گذاشت. تقریبا در همین زمان بود که نوشتن را آغاز کرد. در سال ۱۹۳۷ لسینگ به سالزبری (شهری در جنوب انگلیس) نقل مکان کرد تا به عنوان یک اپراتور تلفن کار کند و پس از مدت کوتاهی با نخستین همسرش فرانک ویزدم ازدواج کرد. پیش از این که زندگی مشترکشان در سال ۱۹۴۳ پایان یابد از او صاحب ۲‌فرزند شد. پس از طلاق لسینگ عضو باشگاه کتاب جپ، یک باشگاه کتاب سوسیالیستی شد و در این‎جا بود که با همسر دومش، گوتفرید لسینگ (Gottfried Lessing) آشنا شد. آ‎ن‎ها خیلی زود با یکدیگر ازدواج کردند و پیش از این که این ازدواج نیز در سال ۱۹۴۹ به طلاق منجر شود، صاحب یک فرزند شدند. گوتفرید لسینگ بعدها سفیر آلمان شرقی در اوگاندا شد و سرانجام به طور تصادفی در جریان شورش علیه «عیدی امین دادا» کشته شد. در سال ۱۹۴۹ لسینگ به همراه کوچکترین پسرش به لندن رفت و در همین هنگام نخستین رمانش با عنوان «علف‎ها آواز می‎خوانند» منتشر شد. اثری که باعث شهرت لسینگ شد، دفترچه طلایی بود که در سال ۱۹۶۲ نوشته شد. در سال ۱۹۸۴ او سعی کرد که دو رمان را با نام مستعار جین سامرز (Jane Somers) به چاپ برساند و به این وسیله دشواری‌هایی را که برای چاپ کتاب در برابر نویسندگان تازه کار قرار دارد، نشان دهد. ناشر لسینگ در بریتانیا این آثار را رد کرد؛ ولی انتشارات ناپف (Knopf) در ایالات متحده آنها را پذیرفت. لسینگ اکنون در حومه لندن و در هامپستد زندگی می‌کند.