از اول دی ماه اجرایی می‌شود
افزایش سهمیه بنزین به ۱۲۰لیتر در ماه
افزایش سهمیه بنزین خودروهای شخصی به ۱۲۰ لیتر
دولت پروژه لغو سهمیه‌بندی را کلید زد
سید هادی حسینی چاوشی
سهمیه ماهانه بنزین خودورهای شخصی از ماه آینده به 120لیتر افزایش می‌یابد. این خبر را روز گذشته یکی از تازه‌واردان کابینه محمود احمدی‌نژاد به خبرنگاران گفت. غلامحسین نوذری که کمتر از یک ماه است رای اعتماد نمایندگان مجلس را برای وزارت نفت گرفته است، درباره افزایش سهمیه خودروهای شخصی این گونه توضیح داد: بر اساس پیشنهادی که در ستاد تبصره 13 در حال نهایی شدن است، 20لیتر به سهمیه ماهانه خودروها اضافه می‌شود و در نتیجه هر خودروی شخصی 120لیتر سهمیه بنزین خواهد داشت.
افزایش سهمیه بنزین در حالی اجرایی خواهد شد که شش ماه از آغاز عملیاتی شدن طرح سهمیه‌بندی این فرآورده سوختی می‌گذرد؛ شش ماهی که با ازدحام و ناآرامی شبانگاهی اولین شب (پنجم تیرماه) آغاز شد، با خلوت شدن خیابان‌های تهران و شهرهای بزرگ در روزهای ابتدایی ادامه یافت و با بازگشت وضعیت مصرف بنزین و ترافیک شهری به شرایط قبل از سهمیه‌بندی به پایان رسید. اگر چه دولتمردان و مسوولان وزارت نفت طی این مدت همواره بر فواید پرشمار اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین تاکید کرده‌اند، اما مشکلات اجرای ا ین طرح نیز اندک نبوده است. شروع سهمیه‌بندی بنزین در تیر ماه امسال، باعث شلوغی مقطعی پمپ‌بنزین‌ها شد و ساعاتی خیابان‌های تهران را در مسیرهای منتهی به این جایگاه‌ها قفل کرد و در برخی مناطق و شهرها به ناآرامی‌های شهری انجامید، تا آنجا که عده‌ای از نمایندگان مجلس را به تهیه طرحی سه فوریتی برای لغو سهمیه‌بندی واداشت. این طرح البته در مجلس اجازه مطرح شدن نیافت و ناآرامی‌ها نیز خیلی زود فرونشست.
در یکی دو هفته آغازین سهمیه‌بندی و به دلیل نگرانی مردم از تمام شدن سهمیه‌های محدودشان، رفت‌وآمدها با خودروهای شخصی بسیار تحلیل رفت و خیابان‌های شهر همیشه پرترافیک تهران، به مانند روزهای تعطیلات نوروزی، خلوت شد.
آلودگی هوای تهران نیز بسیار کاهش یافت و روزهایی بود که هوای تمام مناطق ۲۲گانه تهران، در وضعیت «پاک» قرار گرفت.
اما ماه عسل سهمیه‌بندی دوام چندانی نیافت. کم‌کم شهروندان احساس کردند که سهمیه‌های اختصاص یافته برای خودروهای شخصی، آنقدرها هم کم نیست و اگرچه دولت بنزین مازاد بر سهمیه‌ای را به نرخ آزاد به مردم نمی‌فروشد، اما راه‌های زیادی برای تامین کسری بنزین وجود دارد.
ضمن اینکه مسوولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز دست به کار شده بودند و برای «اختصاص سهمیه‌بنزین سفرهای تابستانی» پیشاپیش تبلیغات می‌کردند. توجیه مسوولان این سازمان برای تخصیص بنزین سفر، ضربه خوردن نظام گردشگری کشور از سهمیه‌بندی بود که البته پر بی راه نیز نمی‌نمود. همزمان شایعه اختصاص «بنزین عیدی» هم بین مردم دهان به دهان چرخید و شهروندان اندک‌اندک مطمئن شدند که برای مصرف بنزین به شیوه سابق، «خیالی نیست». سرانجام در آخرین روزهای تابستان و در زمانی که فصل سفرهای تابستانی رو به پایان بود، دولت ۱۰۰ لیتر بنزین را به عنوان «سهمیه مهر»، «سهمیه خانواده» یا «سهمیه سفر» به خودروهای شخصی داد.
با آغاز فصل پاییز و شروع به کار مدارس و دانشگاه‌ها، تقریبا همه مردم و مسوولان مطمئن شدند که امیدواری به کاهش ترافیک و آلودگی هوا به دلیل سهمیه‌بندی بنزین، امید عبثی است.
بنزین آزاد، آری یا نه؟
در همان روزی که عده‌ای از نمایندگان مجلس برای لغو سهمیه‌بندی بنزین تلاش می‌کردند (ششم تیرماه) جمع دیگری از نمایندگان، از تهیه طرحی برای عرضه بنزین مازاد بر سهمیه خبر دادند.
به اعتقاد این دسته از نمایندگان مجلس دولت «ملزم و موظف» به عرضه بنزین مازاد بر سهمیه به نرخ آزاد است و «باید» نیاز فراتر از سهمیه مردم را با توزیع سوخت به قیمت تمام شده تامین کند.
اما رییس‌جمهوری و اعضای کابینه همواره تاکید کردند که عرضه بنزین مازاد بر سهمیه به نرخ آزاد را «توزم‌زا» می‌دانند و آن را اجرا نخواهند کرد.
به اعتقاد دولتمردان، مجلس تنها به دولت «اختیار» داده است که «در صورت صلاحدید»، بنزین به نرخ آزاد را تامین کند؛ و البته که دولت این مساله را به مصلحت نمی‌داند.
تلاش نمایندگان مجلس برای مکلف کردن دولت به عرضه بنزین آزاد نیز به بار ننشست.
نمایندگان، دوبار و در قالب دو طرح «الزام دولت به عرضه بنزین مازاد بر سهمیه» و «استفساریه بند واو تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۸۶ کل کشور» تلاش کردند دولت را به این مساله ملزم کنند، اما هر بار لابی گسترده رییس و نمایندگان پرنفوذ مجلس هفتم، مانع از رای آوردن این طرح‌ها شد.
طرفه آنکه در دومین نوبت مطرح شدن موضوع در مجلس، لابی بزرگان آنقدر تاثیرگذار شد که طرح دوفوریتی استفساریه که 152 امضا داشت، در صحن علنی تنها 112 رای آورد!
عرضه بنزین آزاد در چارچوب دولتی و رسمی آن نتیجه نداد، اما مردم کم‌کم یاد گرفتند که نیازهای مازاد بر سهمیه خود را چگونه تامین کنند؛ خرید وانت‌بار و استفاده از کارت سوخت آن، شیوه متمولان است و خرید بنزین از رانندگان تاکسی و کسانی که بنزین اضافه دارند، راهکار اقشار متوسط و پایین.
پایان سهمیه‌بندی
محمود احمدی‌نژاد که طی دوسال ونیم ریاست‌جمهوری‌اش همواره در خبرسازی پیشرو بوده است، خبر لغو سهمیه‌بندی در پایان سال ۸۷ (یعنی حدود ۱۵ ماه دیگر)را نیز اولین بار خودش اعلام کرد. او ۱۰روز قبل هنگامی که در محوطه ساختمان هیات دولت پشت به فواره‌های حوض آب ایستاده بود، اعلام کرد که دولتش در حال تلاش برای لغو نظام سهمیه‌بندی بنزین طی یکسال و نیم آینده است و البته امیدوار است که بتواند زودتر این کار را انجام دهد.
رییس دولت نهم که خود آغازگر سهمیه‌بندی است، اضافه کرد که آن قدر جایگاه‌های سوخت گاز را توسعه می‌دهد و آن قدر خودروها را گازسوز می‌کند که مصرف بنزین کم شود و نیازی به ادامه سهمیه‌بندی نباشد.
سخنان احمدی‌نژاد، یک بار دیگر باب اظهارات درباره نحوه عرضه بنزین در کشور را گشود. عده‌ای از نمایندگان مجلس دوباره بحث عرضه بنزین آزاد را مطرح کردند. عده‌ای دیگر گفتند که اگر دولت بنا دارد سهمیه‌بندی را لغو کند، باید طبق برنامه‌ای که خود به مجلس داده است، سال آینده بنزین را به نرخ ۲۴۵تومان عرضه کند تا ظرف پنج سال آینده بنزین به طور کلی به نرخ آزاد عرضه شود.
از سویی مرتضی تمدن، از نمایندگان نزدیک به احمدی‌نژاد در مجلس، اعلام کرد که «اصولا بحث سهمیه‌بندی برای یک مدت کوتاه برنامه‌ریزی شده بود و بنا نبود زیاد ادامه پیدا کند»، از سوی دیگر، ایرج ندیمی، نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت که «نمایندگان از افزایش سهمیه بنزین استقبال می‌کنند، چرا که معتقدند سهمیه‌بندی مشکلی را حل نکرده، بلکه بر مشکلات مردم افزوده است».
سخنان ندیمی با اظهارات محمد رویانیان، رییس پلیس راهنمایی‌و رانندگی مبنی بر افزایش سهمیه بنزین جدی‌تر شد و با اعلام نظر روز گذشته مسوول صادرات نفت کشور قطعی شد. به هر حال افزایش ۲۰لیتری سهمیه بنزین از دی ماه اجرا خواهد شد و به نظر می‌رسد راهکار دولت برای حذف سهمیه‌بندی نه تنها گازسوز کردن بیش از پیش خودروها، که بی‌معنا کردن نفس سهمیه‌بندی با اختصاص هر چه بیشتر سهمیه‌ها است. چنانکه برخی نمایندگان مجلس نیز پیش‌بینی کرده‌اند، دولت آنقدر میزان سهمیه‌های بنزین را افزایش می‌دهد که درنهایت سهمیه‌بندی معنایی نداشته باشد و فقط استفاده از کارت هوشمند باقی بماند.
ارسال نظر