۱+۵ در انتظار گزارش البرادعی و سولانا
شکست پروژه وضع تحریم جدید علیه ایران
خواهد شد.
دنیای اقتصاد- تلاش واشنگتن و هم‌پیمانانش برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران، تا پیش از گزارش البرادعی و سولانا، با مقاومت پکن و مسکو، به شکست انجامید.بنابر تصمیم نشست لندن، در صورتی که البرادعی و سولانا نتیجه مثبتی از تلاش‌های اخیر برای حل دیپلماتیک مساله اتمی ایران گواهی نکنند، با تصویب قطعنامه‌ای، تحریم‌های تازه‌ای اعمال
خواهد شد. ۱+۵ در لندن گامی بیش از نشست نیویورک در برنداشت
ناامیدی واشنگتن از همراهی پکن
سید محمد عاملی- تلاش واشنگتن و هم‌پیمانانش برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران، تا پیش از گزارش البرادعی و سولانا، با مقاومت پکن و مسکو مواجه شد و به شکست انجامید. با این وجود، نمایندگان پنج کشور عضو دائم شورای امنیت و آلمان توافق کردند پیش‌نویس قطعنامه تحریم را آماده کنند. این توافق در خبرگزاری‌های خارجی با این عنوان انعکاس یافت: «احتمال تشدید تحریم‌ها علیه ایران». همین تیتر، کافی بود تا قیمت فزاینده نفت را تا مرز ۹۶دلار برساند. این‌گونه بود که خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد که قیمت نفت به دلیل افزایش احتمال تحریم‌ها علیه ایران، اوج گرفته است.
اما واقع امر این است که کشورهای عضو ۱+۵ نتوانسته‌اند گامی بیشتر از آنچه تا نشست خود در نیویورک حدود یک‌ماه پیش طی کرده بودند، بپیمایند.
بنابر تصمیمی که در نشست لندن گرفته شد، در صورتی که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی نتیجه مثبتی از تلاش‌های اخیر برای حل دیپلماتیک مساله اتمی ایران گواهی نکنند، با تصویب قطعنامه‌ای تحریم‌های تازه‌ای بر این کشور اعمال خواهد شد.
این نشست در سطح معاونان وزیرخارجه این شش کشور که به گروه ۱+۵ مشهورند، برگزار شد.
شرکت‌کنندگان نشست همچنین از خاویر سولانا، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی خواستند که دیداری با سعید جلیلی، مسوول مذاکرات اتمی ایران ترتیب دهد و نتیجه آن را به دولت‌های ۱+۵ اعلام کند.
شرکت‌کنندگان نشست تصمیم گرفتند در نوزدهم نوامبر (۲۸ آبان) گردهم آیند و به بررسی نتیجه دیدار خاویر سولانا و سعید جلیلی و همچنین گزارش تازه‌ای بنشینند که قرار است آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فعالیت اتمی ایران ارائه دهد تا بر پایه نتایجی که این دو مرجع به آن دست یافته‌اند، برای اتخاذ گام بعدی در قبال ایران تصمیم‌گیری شود.
نتایج نشست لندن در واقع تکرار توافقی است که دولت‌های ۱+۵ در نشستی که ۲۸ سپتامبر (ششم مهر) گذشته در سطح وزیران خارجه تشکیل دادند، به آن دست یافته بودند. بنابر‌این توافق که با فشار روسیه و چین حاصل شد، گروه ۱+۵ برای اتخاذ موضع در قبال تحریم بیشتر ایران باید به انتظار گزارش تازه‌ای از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بنشیند که در آن مشخص شود که آیا ایران به تعهد خود مبنی بر رفع ابهاماتی که در مورد فعالیت اتمی ایران برای آژانس وجود دارد، عمل کرده است یا نه.
با توجه به اظهاراتی که مقامات آژانس طی هفته‌های اخیر درباره همکاری ایران با آژانس بیان کرده‌اند، نسبت به مثبت بودن گزارش آتی آژانس خوشبینی وجود دارد.
اما پیش از نشست ۱+۵، نیکلاس برنز، معاون سیاسی وزیر خارجه آمریکا که در مذاکرات لندن نیز نمایندگی ایالات متحده را به عهده داشت، گفته بود که گزارش آژانس به تنهایی برای جلوگیری از اعمال تحریم بیشتر بر ایران کافی نیست.
برنز که پس از گفت‌وگو با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، پایتخت اتریش با خبرنگاران سخن می‌گفت، افزوده بود که ایران باید ظرف دو هفته آینده که گزارش آژانس منتشر می‌شود، به قطعنامه پیشین شورای امنیت نیز عمل کرده، غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند، وگرنه آمریکا از سویی برای صدور قطعنامه تازه‌ای در این شورا به منظور تحریم بیشتر ایران خواهد کوشید و از سوی دیگر، اتحادیه اروپایی را تشویق خواهد کرد که به تحریم ایران بپردازد.
اما به نظر می‌رسد تلاش‌های آقای برنز بی‌ثمر بوده است؛ چرا که در بیانیه پایانی نشست ۱+۵ هیچ اشاره‌ای به تصمیم شورای امنیت و ضرورت توقف غنی‌سازی برای جلوگیری از تشدید تحریم‌ها مطرح نشده است.
ناامیدی آمریکا
گروه ۱+۵ بر سر اعمال تحریم‌های بیشتر بر ایران دچار اختلاف درونی است، آمریکا خواهان افزایش تحریم‌ها است و اخیرا به تنهایی تحریم‌های بیشتری بر ایران اعمال کرده، اما روسیه و چین با تحریم بیشتر ایران و اعمال تحریم‌های یکجانبه مخالفت ورزیده‌اند. فرانسه نیز که اخیرا موضع سخت‌گیرانه‌تری نسبت به ایران اتخاذ کرده، از دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی درخواست کرده است که خارج از چارچوب شورای امنیت تحریم‌های سخت‌تری علیه ایران در نظر بگیرند. این درخواست موافقت بریتانیا را در پی داشته است؛ اما دیگر دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی یا با این درخواست مخالفت ورزیده یا در قبال آن سکوت اختیار کرده‌اند.
به گفته نیکلاس برنز، روسیه و چین تا به حال از صدور قطعنامه تازه‌ای برای تحریم بیشتر ایران در شورای امنیت جلوگیری کرده‌اند و بدین ترتیب از ۲۴ مارس (چهارم فروردین) گذشته که قطعنامه پیشین شورای امنیت صادر شد تاکنون برای ایران فرصتی مغتنم برای پیشبرد فعالیت اتمی‌اش فراهم آورده‌اند.
روزنامه فایننشال تایمز گزارش داد: آمریکا برای اولین بار به طور علنی از موضع چین در برابر برنامه هسته‌ای ایران انتقاد کرده و از اینکه پکن طرح یک قطعنامه جدید سازمان ملل برای اعمال تحریم‌ها علیه تهران را دچار وقفه کرده است، اظهار ناامیدی کرد.
به گزارش ایسنا، روزنامه فایننشال‌تایمز گزارش داد: پس از آنکه مقام‌های عالی‌رتبه پنج عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل (انگلیس، آمریکا، چین، روسیه و فرانسه) به علاوه آلمان برای گفت‌وگو درباره دور جدید تحریم‌ها علیه ایران در لندن گردهم آمدند، آمریکا هشدار داد که چین منافع اقتصادی خود را در ایران به لزوم حل مناقشه هسته‌ای ارجحیت می‌دهد. نیکلاس برنز، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی که نماینده واشنگتن در این نشست بود، گفت: ما به واسطه همکاری نکردن چین در زمینه سومین قطعنامه تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران از پکن دلسرد شده‌ایم. به نظر ما چین همگام با ما حرکت نمی‌کند.
برنز گفت که به عقیده آمریکا چین در شش ماه اخیر روابط تجاری خود را با ایران افزایش داده است و این پیام اشتباهی در زمینه موضع جامعه بین‌المللی در برابر برنامه هسته‌ای تهران به ایران می‌رساند.
این روزنامه در ادامه نوشت: برخی دیپلمات‌های عالی‌رتبه پنج عضو دایم شورای امنیت اظهار کرده‌اند که روسیه در پشت صحنه در حال فشار به ایران برای تعلیق برنامه‌های غنی‌سازی اورانیوم این کشور است؛ اما این دیپلمات‌ها بر این عقیده‌اند که چین به خاطر منافع اقتصادی خود در ایران در حال تبدیل شدن به مانعی جدی‌تر در زمینه توافق درباره تحریم‌های جدید است.
خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد که «تام کیسی»، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: نیکولاس برنز، معاون وزیر خارجه آمریکا «از چین و روسیه ناامید شده است.» کیسی گفت: در این مرحله ما فکر می‌کنیم که واقعا نیاز به پیشرفت بیشتری به سوی قطعنامه تحریم داریم و باید دیپلماسی را تقویت کنیم. وی به خبرنگاران در واشنگتن گفت: ما امیدواریم شاهد تلاش بیشتری در این زمینه از سوی چینی‌ها و روس‌ها نیز باشیم.
یک مقام ارشد دولت آمریکا گفت: برنز از اینکه روس‌ها و چینی‌ها بدون آمادگی برای برخورد با این مساله به لندن آمده‌اند، ناامید شده است.
وی افزود: فکر می‌کنم نگرانی نیکلاس برنز این باشد که روس‌ها و خصوصا درباره این مساله هیات چینی واقعا برای انجام مذاکرات مفصل و کامل درباره چگونگی پیشرفت به جلو آماده نبودند.
نقش تازه چین
در نشست ۲۸ سپتامبر نمایندگان ۱+۵ در نیویورک که در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شد، روسیه جدی‌ترین مخالف تحریم بود؛ اما در نشست لندن گویا نقش اول را چین برعهده گرفته است.
دلیل این امر شاید تقسیم وظایف میان پکن و مسکو باشد. به نظر می‌رسد کرملین تلاش می‌کند نظر ایران را به توقف موقت غنی‌سازی جلب کند و اژدهای سرخ نیز در مقابل طرفداران تشدید تحریم‌ها ایستادگی کند.
البته نباید از این واقعیت که با اعمال تحریم‌ها از سوی آمریکا و کشورهای اروپایی، سود بیشتری از تعاملات تجاری نصیب چین می‌شود که پکن خواهان از دست دادن آن نیست، گذشت. از سوی دیگر ناخرسندی پکن از تقدیر واشنگتن از رهبر جدایی‌طلبان تبت نیز می‌تواند در مخالفت چین با نیات آمریکا دخیل باشد.
با این حال می‌توان انتظار داشت که واشنگتن با اعمال فشار و تهدید یا اعطای امتیاز و تشویق، تلاش می‌کند که پکن را- آنگونه که در تصویب دو قطعنامه پیشین بوده است- همراه سازد. البته پیش از این نیز وزیر خارجه هم‌پیمان اصلی آمریکا، اسرائیل عازم چین شده بود و دست‌خالی به تل‌آویو بازگشت. اما این بار واشنگتن، ماموریت رایزنی رابرعهده رییس پنتاگون گذاشته است. وزیر دفاع آمریکا روز یکشنبه پس از آنکه وزارت امور خارجه این کشور اعلام کرد، واشنگتن از رویکرد چین و روسیه در قبال ایران دلسرد شده است، به پکن سفر می‌کند.
به گزارش ایسنا، خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد: رابرت گیتس، روز یکشنبه برای دیداری دو روزه به پکن می‌رود و انتظار می‌رود که با کائوگانگچوان، وزیر دفاع چین و دیگر مقام‌های ارتش این کشور دیدار و گفت‌وگو کند.
واشنگتن دستیابی سریع چین به جنگ‌افزارهای پیشرفته، زیردریایی، کشتی و موشک را زیر سوال برده است و از پکن خواسته است که در این باره بیشتر شفاف‌سازی کند.
لیوجیانچائو، سخنگوی وزارت امور خارجه چین اعلام کرد که پکن سفر گیتس را رویدادی بزرگ میان نیروی نظامی دو کشور در سال‌جاری در نظر می‌گیرد. آمریکا پیش از این با انگشت گذاشتن بر مسائل داخلی روسیه، به میان کشیدن موضوع کوزوو و تاکید بر استقرار سپر ضدموشکی خود در اروپای شرقی، روسیه را تحت فشار گذاشته بود.
اکنون پس از آنکه واشنگتن رسما حمایت خود را از یکی از دشمنان تمامیت ارضی چین به نمایش گذاشت، گیتس عازم پکن می‌شود تا چین را به واسطه گسترش سریع توان تسلیحاتی‌اش تحت فشار قرار دهد.
ارسال نظر