راه‌آهن تهران – مشهد برقی می‌شود

دنیای اقتصاد- سه سال دیگر پروژه برقی کردن راه‌آهن تهران - مشهد به اتمام می‌رسد.

۳۰سال پیش بود که این پروژه به همراه پروژه‌های دیگر مورد بررسی قرار گرفت و پیشنهاد برقی شدن آن داده شد، ولی مطالعات این پروژه سال‌جاری تکمیل شد. به گفته عباس قربانعلی‌بیک مجری طرح برقی کردن راه‌آهن، این طرح در بدبینانه‌ترین حالت در مدت‌زمان ۳سال تکمیل خواهد شد. مشاور مدیرعامل راه‌آهن در جمع خبرنگاران حاضر شد تا به سوالات آنها درخصوص بحث برقی شدن راه‌آهن پاسخ دهد. خبرنگاری پرسید: آیا در این پروژه بخش‌خصوصی مشارکت خواهد کرد؟ قربانعلی‌بیک گفت: در این مسیر ۸۰درصد جابه‌جایی‌ها، مسافری است و توسعه حوزه مسافری تکلیلف رجا است. او ادامه داد: اگرچه این پروژه در مدت زمانی کوتاهی به بهره‌برداری می‌رسد اما کماکان نسبت به حوزه باری زیان‌ده است، البته زیان‌دهی این پروژه کمتر از پروژه‌های عادی راه‌آهن و رجا خواهد بود. خبرنگار دنیای اقتصاد درباره هزینه‌های پروژه سوال کرد و مجری طرح‌های برقی کردن راه‌آهن گفت: منابع مورد نیاز این پروژه ۴۰۰ تا ۵۰۰میلیون دلار است یعنی راه‌آهن سالانه نیاز به تخصیص ۱۵۰میلیون دلار دارد تا بتواند طبق برنامه پروژه را تکمیل کند. او در مورد پیشنهاد راه‌آهن مبنی بر میزان برداشت از حساب ذخیره ارزی پاسخ نداد. خبرنگاری پرسید: آیا این پروژه صرفه اقتصادی دارد و بهتر نیست منابع موجود را صرف ساخت راه‌آهن سریع‌السیر کنید؟ قربانعلی‌بیک گفت: با این برنامه صرفه‌جویی در سوخت و بهبود ایمنی را خواهیم داشت. او ادامه داد: قصد ندارم به مقایسه این دو برنامه (ساخت قطار سریع‌السیر و قطار برقی) بپردازم ولی این برنامه در بدترین حالت ۳ساله اجرا خواهد شد. وی گفت: راه‌آهن سریع‌السیر یک مسیر کاملا مجزا از راه‌آهن است. هیچ کشوری راه‌آهن ساخته شده را سریع‌السیر نمی‌کند، البته با یک اصلاحاتی می‌توان سرعت را افزایش داد ولی نمی‌توان سرعت راه‌آهن موجود را به ۲۳۰کیلومتر رساند.

به علاوه هزینه ساخت راه‌آهن سریع‌السیر ۱۰ برابر خطوط برقی راه‌آهن است و زمان ساخت آن هم ‌۵-۴ برابر بیشتر از زمان مسیرهای برقی است.

در نتیجه ما خط موجود را فاز به فاز برقی می‌کنیم و تا زمانی که کلیه فازهای این مسیر تکمیل شود، این مسیر به مسیر عادی متصل خواهد شد. وی افزود: با برقی کردن مسیر تهران- مشهد می‌توانیم ظرفیت موجود جابه‌جایی مسافر را به ۲۶میلیون نفر در سال برسانیم.

به گفته مجری طرح برقی کردن راه‌آهن آثار برقی کردن راه‌آهن در مسیر تهران-مشهد، کاهش زمان سیر تا ۵۰درصد، افزایش سرعت قطارها تا ۲۳۰کیلومتر و افزایش ظرفیت خط تا بیش از ۲۵درصد است.

او افزود: افزایش تعداد واگن در قطار به میزان ۱۰درصد، کاهش سرمایه‌گذاری لکوموتیو تا ۵۰درصد، افزایش ایمنی نسبی ریلی تا ۶۰درصد و کاهش تاخیرات قطارهای مسافری تا ۹۰درصد از دیگر آثار مثبت برقی کردن راه‌آهن تهران-مشهد است.

به گفته او صرفه‌جویی در مصرف بنزین در این مسیر بیش از سایر مسیرهای موجود است.

با برقی شدن مسیر تهران-مشهد، سالانه ۱۰۰میلیون دلار صرفه‌جویی در مصرف بنزین اتفاق می‌افتد. او ادامه داد: در‌حال‌حاضر مسیر تهران - مشهد اقتصادی‌ترین مسیر موجود است. البته راه‌آهن قصد دارد مطالعاتی را بر مسیرهای بافق- بندرعباس و لرستان نیز آغاز کند. مجری پروژه برقی کردن راه‌آهن تهران- مشهد گفت: اگر این مسیرها همچون مسیر تهران- مشهد توجیه اقتصادی داشته باشد، راه‌آهن درخواست برقی کردن آنها را نیز ارائه خواهد کرد.

۳۰سال تاخیر

اولین مطالعات برقی کردن خطوط راه‌آهن در سال ۱۳۵۸ با مطالعه در مورد برقی کردن مسیر تهران - خرمشهر آغاز شد.

بعد از آن مطالعات، راه‌آهن مسیر بافق- بندرعباس، مطالعه کرد. اما این مطالعات همچون مطالعات مسیر تهران - خرمشهر متوقف شد.

تا اینکه به دنبال مصوبه هیات‌وزیران در فروردین ۱۳۸۵ برقی کردن راه‌آهن جدی‌تر از گذشته شد. در بهمن ۱۳۸۵ راه‌آهن قراردادی با شرکت «متر‌و» گروه همکار آن بست، این قرارداد برای مطالعات فاز صفر برقی کردن راه‌آهن تهران - مشهد بود.

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وقت نیز این قرارداد را در تیرماه ۸۶ تایید کرد. به دنبال آن در ۲۷ شهریور سال‌جاری کمیسیون ماده ۳۲برنامه چهارم طرح برقی کردن تهران- مشهد را تصویب کرد.

راه‌آهن از برنامه عقب است

مدیرعامل راه‌آهن گفت: پیش‌بینی برنامه چهارم برای افزایش ظرفیت حمل بار در راه‌آهن خوش‌بینانه بوده و محقق نمی‌شود.

حسن زیاری، مدیرعامل راه‌آهن در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: پیش‌بینی برنامه چهارم برای حمل ۵۳ میلیون تن بار توسط راه‌آهن در سال ۸۸ خیلی خوش‌بینانه بوده و محقق نمی‌شود.

وی اضافه کرد: پیش‌بینی برنامه برای آنکه در پایان سال ۸۸، ظرفیت حمل بار در راه‌آهن را به ۳۰درصد بار کل کشور برسانیم، بسیار خوش‌بینانه است. مدیرعامل راه‌آهن تصریح کرد: اگر بتوانیم ظرفیت هفت‌درصدی حمل بار در راه‌آهن را در پایان برنامه چهارم در سال ۸۸ به ۱۵درصد برسانیم، خوب است. در بخش حمل بار، حدود ۲۰درصد از برنامه عقبیم و اگر بتوانیم نصف آنچه که در برنامه پیش‌بینی شده را محقق کنیم، خوب است.