دنیای اقتصاد- تازه‌ترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌ برای بیستمین بار بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌‌ای ایران صحه گذاشته و در همین حال تاکید کرده است: مادامی ‌که ایران پروتکل الحاقی را اجرا نکند و مسائل باقیمانده را روشن نسازد، آژانس در موقعیتی نخواهد بود که درباره فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌‌ای اظهار نشده در ایران تضمین معتبر ارائه دهد. محمد البرادعی، مدیرکل آژانس صراحتا اعلام کرده است که دسترسی کافی به اسنادی را که در اختیار دارد به ایران داده است تا ایران بتواند به طور محتوایی به سوالات مطرح شده توسط آژانس پاسخ دهد. با این وجود مدیرکل از کشورهای عضوی که به آژانس این اسناد را ارائه داده‌اند، مصرانه می‌خواهد تا مدالیتی جدیدی را با آژانس تعیین کنند تا آژانس بتواند اطلاعات بیشتری را با ایران به اشتراک گذارد.

بر اساس گزارش ایسنا، در بخشی از گزارش فصلی البرادعی آمده است: تا این تاریخ، نتایج نمونه‌های محیطی گرفته شده در کارخانه غنی‌سازی سوخت و کارخانه نیمه‌صنعتی غنی‌سازی سوخت نشان می‌دهد که کارخانه‌ها همان گونه که اظهار شده‌اند در حال فعالیت هستند. (اورانیوم ‌٢٣٥ با غنای کمتر از ‌٥‌درصد). از مارس ‌٢٠٠٧ تعداد ‌٢٦ بازرسی اعلام نشده در کارخانه غنی‌سازی صنعتی سوخت انجام شده است. ‌٢٥ مورد از این بازرسی‌ها با موفقیت انجام شد. در یک بازرسی که در تاریخ ‌١٩ مه ‌‌٢٠٠٩ انجام شد، به دلیل در جریان بودن مانورهای امنیتی توسط ایران در این تاسیسات، دسترسی به تاسیسات مذکور در چارچوب زمانی توافق شده توسط ایران فراهم نشد که این موضوع از قبل به آژانس اطلاع داده شده بود. در مورد ترتیبات مربوط به بازرسی‌های اعلام نشده که به آژانس اجازه خواهد داد تا به اهداف پادمانی خود طی زمان‌بندی مورد نیاز و تحت شرایطی مشابه نایل شود، آژانس گفت‌وگوهایی را با ایران آغاز کرده است.

این گزارش می‌افزاید: در حالی که ایران اعلام نموده است که هیچ گونه فعالیت توسعه و تحقیقات مرتبط با بازفرآوری در ایران نیست مادامی‌ که اقدامات مربوط به پروتکل الحاقی اجرا نمی‌شوند، آژانس می‌تواند تنها این موضوع را در رابطه با این دو تاسیسات تایید کند.

‌البرادعی در تازه‌ترین گزارش خود اظهارکرده است: همان‌گونه که در گزارش‌های پیشین مدیرکل به شورای حکام اعلام شد، یک سری مسائل معوقه باقی مانده‌اند که موجب نگرانی هستند و لازم است برای مرتفع ساختن وجود ابعاد نظامی ‌احتمالی برنامه هسته‌ای ایران روشن شوند. همانطور که در آن گزارش‌ها اعلام شد، برای اینکه آژانس بتواند به این نگرانی‌ها رسیدگی کند و در تلاش‌هایش برای ارائه تضمین معتبر درباره فقدان مواد و فعالیت‌های اعلام نشده هسته‌ای در ایران پیشرفت حاصل کند، بسیار ضروری است که ایران از جمله پروتکل الحاقی را اجرا کند و اطلاعات و دسترسی درخواست شده توسط آژانس را فراهم کند. آژانس هنوز پاسخ مثبتی از ایران در ارتباط با درخواست‌های آژانس برای دسترسی به اطلاعات، اسناد، مکان‌ها و اشخاص مرتبط دریافت نکرده است. همان‌گونه که در گزارش‌های پیشین ذکر شد، آژانس همچنان به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌‌ای اعلام شده در ایران ادامه می‌دهد. اما ایران متن اصلاح شده ترتیبات فرعی، کد ‌١/٣، در مورد ارائه زود هنگام اطلاعات طراحی را اجرا نکرده است و همچنان به آژانس اجازه انجام راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در IR-۴۰ را نمی‌دهد. همچنین ایران فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و نیز کار بر روی پروژه‌های مربوط به آب سنگین را همان‌طور که شورای امنیت ملزم کرده، تعلیق نکرده است. گزارش البرادعی همچنین حاکی است که ایران برخلاف درخواست شورای حکام و الزامات شورای امنیت، نه پروتکل الحاقی را اجرا کرده است و نه در ارتباط با مسائل باقیمانده که موجب نگرانی شده‌اند و لازم است که برای مرتفع ساختن احتمالی ابعاد نظامی ‌برنامه هسته‌ای ایران روشن شوند با آژانس همکاری کرده است. مادامی‌ که ایران پروتکل الحاقی را اجرا نکند و مسائل باقیمانده را روشن نسازد، آژانس در موقعیتی نخواهد بود که درباره فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌‌ای اظهار نشده در ایران تضمین معتبر ارائه دهد.

۱۸نکته کلیدی گزارش آژانس

محمد البرادعی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گزارش ۲۴ پاراگرافی خود، که روز جمعه در اختیار اعضای شورای حکام قرار داد، پس از ۶ سال و بیش از ۲۰ گزارش، بار دیگر اعلام کرد که هیچ گونه شواهدی در انحراف مواد و فعالیت‌های هسته‌ای‌ایران به اهداف نظامی‌مشاهد نشده و کماکان آژانس بدون هیچ گونه مانعی به فعالیت‌های راستی آزمایی خود ادامه می‌دهد. به گزارش خبرگزاری مهر، در زیر ۱۸ نکته مثبت گزارش یادشده از نظر می‌گذرد:۱ -در پاراگراف۳ گزارش آمده است: «همه مواد هسته‌ای در تاسیسات غنی سازی سوخت نطنز(شامل خوراک، تولید محصول و دورریز) و همچنین همه زنجیره‌های سانتریفیوژهای نصب شده، تحت نظارت دوربین‌ها و بازرسان و کنترل آژانس قرار دارد».۲ -در پاراگراف ۳ گزارش آمده است: «ایران و آژانس برای بهبود سیستم حسابرسی مواد در تاسیسات غنی‌سازی سوخت نطنز، به بحث‌های خود ادامه دادند و آژانس راه حلی ارائه داد».

۳ -در پاراگراف ۴ گزارش آمده است: «تمامی‌مواد هسته‌ای کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت نطنز و همچنین محدوده زنجیره‌های سانتریفیوژها، تحت نظارت بازرسان، دوربین‌ها و کنترل آژانس قرار دارد». ۴ -در پاراگراف ۵ گزارش آمده است: «نتایج نمونه‌برداری‌های محیطی اخذ شده در کارخانه غنی‌سازی و کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت نطنز، نشان می‌دهد که آن کارخانه‌ها منطبق با آنچه ‌ایران اظهار نموده است، فعالیت می‌نمایند (غنی‌سازی در کمتر از ۵درصد، انجام می‌گیرد.)»۵ -در پاراگراف ۵ گزارش آمده است: «بیست و شش (۲۶) بازرسی سرزده و بدون اطلاع قبلی‌، در کارخانه غنی‌سازی سوخت نطنز از مارس ۲۰۰۷ تاکنون، انجام شده است.»۶ -در پاراگراف ۶ گزارش آمده است: «آژانس به نظارت خود در استفاده و احداث سلول‌های داغ در رآکتور تحقیقاتی تهران و تولید رادیو ایزوتوپ‌های مولیبدن، ید و زینان در تاسیسات چند منظوره MIX ادامه می‌دهد.»۷ -در پاراگراف ۶ گزارش آمده است: «هیچگونه شواهدی از وجود فعالیت‌های مرتبط با بازفرآوری اورانیوم وجود ندارد(در تاسیسات یادشده.)»۸ -در پاراگراف ۶ گزارش آمده است: «ایران اعلام نموده است که هیچگونه فعالیت توسعه و تحقیقات مرتبط با بازفرآوری در ‌ایران نیست. آژانس می‌تواند ‌این موضوع را در رابطه با ‌این دو موسسه تایید نماید.»۹ -در پاراگراف ۸ گزارش آمده است: «آژانس از طریق عکس‌های ماهواره‌ای مشاهده می‌نماید که ساخت‌وساز در محل رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک در حال تداوم است.»۱۰ -در پاراگراف ۹ گزارش آمده است: «آژانس، از تاسیسات ساخت سوختFMP، در ۲۳ ماه مه ‌۲۰۰۹، بازرسی به عمل آورده است، زمانی که آژانس دریافت که خط مربوط به فرآیند، به منظور تولید سوخت رآکتور آب سنگین، کامل شده بود. یک مجموعه سوخت از میله‌های سوخت، تولید شده است».۱۱ - در پاراگراف ۱۰ گزارش آمده است: «آژانس با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به نظارت خود بر وضعیت کارخانه تولید آب سنگین اراک ادامه می‌دهد که نشان می‌دهد در وضعیت عملیاتی به طور متناوب است.» ۱۲ - در پاراگراف ۱۱ گزارش آمده است: «آژانس در ما بین ۸ و ۱۲ مارس ۲۰۰۹، از تاسیسات تبدیل اورانیوم UCF اصفهان، بازرسی موجودی فیزیکی (PIV) انجام داده است.» ۱۳ -در پاراگراف ۱۱ گزارش آمده است: «۳۴۵ تن مواد UF۶ هسته‌ای تولید شده در تاسیسات UCF اصفهان توسط‌ایران، در اختیار آژانس قرار داده شده است که در حال ارزیابی موجودی فیزیکی (PIV) است.» ۱۴ -در پاراگراف ۱۴ گزارش آمده است: «ایران به آژانس اطلاع داده است که چندین کیلوگرم UF۶با غنای کم، از کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت نطنز PFEP به آزمایشگاه چند منظوره جابربن حیان منتقل نموده است تا در تولید رادیو‌ایزوتوپ برای کاربرد پزشکی به کارگیرد.» ۱۵ - در پاراگراف ۱۵ گزارش آمده است: «‌ایران به آژانس اطلاع داده است که بارگذاری سوخت در داخل رآکتور بوشهر برای ماه سپتامبر/ اکتبر سال ۲۰۰۹ برنامه ریزی شده است.» ۱۶ - در پاراگراف ۱۶ گزارش آمده است: «آژانس از طریق تصاویر ماهواره‌ای بر فعالیت‌های معادن بندرعباس و ساغند یزد نظارت می‌نماید. ساخت‌وساز و تغییرات جدید در بندرعباس، ساغند و تاسیسات تولید کیک زرد اردکان مشاهده می‌شود.» ۱۷ -در پاراگراف ۱۹ گزارش آمده است: «همانگونه که در گزارش قبل بیان گردید، آژانس به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اظهار شده در ‌ایران ادامه می‌دهد( انجام بازرسی‌های عادی.)» ۱۸ -در پاراگراف ۲۳ گزارش آمده است: «مدیرکل از کشورهای عضو، مصرانه می‌خواهد که کپی یا اگر ممکن است، اصل اسناد را ارائه کنند، تا بتوان به‌ایران ارائه داد، چون آژانس قادر نیست اطلاعات بیشتری را با ‌ایران در میان گذارد، که از‌این رو برای آژانس مشکل است تا پیشرفت بیشتری در راستی آزمایی‌اش (در‌ این زمینه) بدست آورد».