متکی بر سینما- حقیقت

تنها فیلم در فیلم‌های چهار نامزد ریاست‌جمهوری دوره دهم که توسط یک مستندساز باتجربه به اسم محمد علی فارسی ساخته شده است. فارسی از همکاران روایت فتح و دستیار مرتضی آوینی در برخی مجموعه‌های روایت فتح بود. وقتی اسم محمد علی فارسی در قضیه فیلم‌سازی محسن رضایی به میان آمد، اولین نکته‌ای که بارز بود، شکل مستند کار فارسی در فیلم بود که سوال‌برانگیز می‌نمود. وقتی فیلم نمایش داده شد، این شبهه نزدیک به واقعیت شد. در فیلم فارسی که سعی شده متفاوت جلوه کند از دو گوینده متن استفاده شده است که اولی ناصر طهماسب است با آن صدای بی‌نظیر و دیگری داوود نماینده.

شاید سبزوار تنها فیلم در میان فیلم‌های ساخته شده باشد که هیچ شائبه‌ای بر مستند بودنش وارد نیست. این نکته اگر برای یک فیلم مستند لازم باشد، اما برای یک فیلم مستند تبلیغاتی کافی نیست. عناصر جذابیت نامزد مورد نظر باید در فیلم تبلیغاتی لحاظ شود، وگرنه نام غیر جذاب فیلم، فضای سنگین آن که به شدت سینمایی است و حرف‌های تا حدی متفاوت او مثل اینکه قصد دارد وزیر خارجه‌اش را از میان بانوان انتخاب کند تا با خانم کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا بتواند دست بدهد، برای تبلیغات یک نامزد کافی نیست، البته فیلم سبزوار در این اوضاع و شرایط که آرا خیلی به سمت محسن رضایی نیست، گوشه‌ای از حقیقت وجودی او را باز می‌باتاند که برای ثبت در تاریخ بی‌شک به آن نیاز هست.

در بیشتر مستندهای فارسی، اطلاعات با استفاده از گفتار متن و گفت‌وگو که شکلی صمیمی و خودمانی دارد به بیننده منتقل می‌شود. در «سبزوار» هم این کارگردان با تبحر و مهارت از این قالب استفاده می‌کند تا تصویری تازه از رضایی برای مخاطب بسازد. به همین دلیل، از بخش‌هایی از زندگی سیاسی رضایی که برای مخاطب آشناست، می‌‌گذرد تا تازگی بخش‌های ناگفته بیشتر جلوه کند.

فارسی برخلاف کارگردان‌های فیلم‌های قبلی فراموش نمی‌کند که به زوایای گوناگون زندگی شخصی رضایی سر بزند و بخش‌هایی را به تصویر بکشد، یا اشاره‌هایی کوتاه به ماجراهای زندگی خصوصی این نامزد داشته باشد. در فیلم‌های میرحسین موسوی و محمود احمدی‌نژاد این وجه جذاب کاملا فراموش شده بود.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فیلم به عنوان یک اثر مستند تاثیرگذاری آن بدون درگیر کردن احساسات سطحی مخاطب است. «سبزوار» تنها مستند انتخاباتی این دوره است که فارغ از زمان و مکان، می‌توان آن را دید و تاریخ مصرف ندارد. فیلم را می‌توان کاوشی در زندگی یکی از شخصیت‌های سیاسی و نظامی مهم سی سال اخیر د‌انست؛ امتیازی که مستندهای دیگر نداشته‌اند.

فارسی با وجود آشنایی و صمیمیتی که با رضایی دارد، کاملا آگاهانه و بر پایه تجربه‌های مستندسازی از موضوع فیلم فاصله می‌گیرد و تصویری قابل باور از این شخصیت به مخاطب ارائه می‌دهد. «سبزوار» به عنوان یک مستند تبلیغاتی تاثیرگذار، خوش‌ساخت و در خدمت اهداف چنین آثاری است.