مستندهای استانی

اولین فیلم از مجموعه مستندهای انتخابات دهم، اختصاص به رییس‌جمهوری فعلی ایران داشت و همان کسی این فیلم را کارگردانی کرد که چهار سال قبل هم فیلم تبلیغاتی او را ساخته بود؛ با این تفاوت که در آن زمان او فیلمسازی متوسط بود که تنها به لحاظ تفکر نزدیک به شهردار سابق تهران بود و امروز او در مقام مشاور فرهنگی رییس‌جمهور فیلم مستند تبلیغاتی او را می‌سازد. البته از آن فیلم چهار سال قبل تا فیلم امسال تفاوت چندانی در نوع نگاه و شیوه فیلمسازی‌اش دیده نمی‌شود. با این فرض که او در این فیلم می‌خواسته چند جبهه را نشانه بگیرد؛ اول اینکه عملکرد چهار سال گذشته محمود احمدی‌نژاد را تصویر کند. در این تصویر او فیلم‌های سفرهای استانی بی‌شمار رییس‌جمهور را در تدوینی شتابزده سر هم کرده است و از همه آن فضاها، تنها به استقبال مردم از رییس‌جمهور و تصاویری از جلسات استانی‌ ایشان بسنده کرده است. نکته‌ای که در یکی از تصاویر وجود داشت و به گمان من از ناآگاهی کارگردان فیلم درباره تبلیغ و ضدتبلیغ ناشی می‌شود، تصویری است که در آن رییس‌جمهور به یکی از افراد حاضر در جلسه تحکم می‌کند و جمله‌ای می‌گوید: «دو سال پیش آمدیم و گفتیم این کار انجام شود ولی تا حالا انجام نشده.» (نقل به مضمون) کارکرد این جمله و تصویر بیشتر ضدتبلیغ برای نامزدی است که قرار است رییس‌جمهور شود تا تبلیغ برای کارهای به‌زعم شمقدری صادقانه رییس‌جمهور فعلی. تصاویر استقبال مردمی از رییس‌جمهور تنها به لانگ‌شات‌ها محدود نمی‌شود؛ در صحنه‌ای از فیلم دو موتورسوار ماشین رییس‌جمهور را دنبال می‌کنند و به او دیالوگ‌هایی می‌گویند که در شکل عادی و با توجه به فضای موجود در آن صحنه و سرعت وزش باد و سایر عوامل محیطی، قاعدتا نباید صدای آن دو شنیده شود، اما در این صحنه صدای این دو موتورسوار (که نفر پشتی خیلی شبیه جوانی‌های احمدی‌نژاد هم هست!) چنان وضوحی دارد که تنها با میکروفن صدابرداری (HF) امکان این نوع کار وجود دارد. بعد از پخش این فیلم البته این نگاه در سایت‌ها شدت گرفت و شمقدری متهم‌ شد که این دو موتورسوار بازیگرند و این در یک فیلم مستند نه تنها مرسوم نیست که مذموم هم هست. نکته دیگری که در این فیلم بحث‌برانگیز شد، آمار و ارقامی بود که رییس‌جمهور در اختیار مردم گذاشت و بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌های ملی ایران را به حساب دولت نهم گذاشت. این مساله در فیلم جواد شمقدری به عنوان نمودارهایی در مقایسه با دولت‌های قبلی به شکل انیمیشن کار شده بود که این هم البته در شکل و نوع فیلم‌های تبلیغاتی بارقه‌هایی از یک نوآوری است به شرطی که حرف و حدیث‌هایی از آن پیش نیاید. به هر حال فیلم دولت‌یار (که اشاره‌ای هم به نام نمادین حکومت امام عصر (عج)دارد که دولت آن بزرگوار را دولت‌یار می‌نامند) با تکیه بر حضور اقشار مختلف مردم تاکید بر سفرهای استانی رییس‌جمهور ایران، از سطح یک فیلم مستند یکی از سفرهای استانی بالاتر نرفت و اصلا جنبه تبلیغات انتخاباتی برای کسی که سه رقیب قدر و جدی را در کنار خود دارد نداشت.