شطرنج به جای بوکس

عکس: خبرگزاری مهر

دنیای اقتصاد - پرونده هسته‌ای ایران، رابطه تهران - واشنگتن و بررسی مسائل خاورمیانه به ویژه بحران غزه و تبعیضی که غرب نسبت به فلسطین در برابر اسرائیل قائل می‌شود، محور سخنان علی لاریجانی رییس مجلس در چهل و پنجمین اجلاس امنیتی مونیخ بود. این مقوله‌ها همچنین در بطن رایزنی‌‌ها و دیدارهای لاریجانی با وزیران خارجه فرانسه و آلمان و خاویر سولانا رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و سایر مقام‌های حاضر در این اجلاس جای گرفت که البته خروجی این دیدارها و رایزنی‌ها در یک جمله کوتاه خلاصه شد و این جمله کوتاه هم پیام لاریجانی به آمریکایی‌ها بود که آنان را دعوت کرد به جای بوکس به بازی شطرنج رو بیاورند. هرچند جو بایدن معاون باراک اوباما هم در این اجلاس به سخنرانی پرداخت و تاکید کرد آمریکا تغییر رفتار خواهد داد اما از اروپاییان دعوت کرد در صورتیکه ایران نرمش هسته‌ای نشان نداد علیه این کشور از همه گزینه‌ها استفاده شود و البته آنجلا مرکل صدراعظم آلمان هم آمادگی خود را برای تحریم بیشتر ایران در صورت عدم انعطاف هسته‌ای نشان داد.

رییس مجلس شورای اسلامی در اجلاس امنیتی مونیخ با برشمردن جنگ‌های رخ داده طی سه دهه گذشته در منطقه خاورمیانه و با اشاره به اعزام نماینده دولت جدید آمریکا به این منطقه گفت: رییس‌جمهور آمریکا اعلام کرده است که این نماینده را برای شنیدن حرف‌ها اعزام کردم نه دستور دادن. این رویکرد نشانه اولیه مثبتی است که غلط بودن استراتژی گذشته را نشان می‌دهد. لاریجانی سپس برخی از این استراتژی‌ها را برشمرد و خطاب به حضار گفت: حال توقع دارید با تغییر ادبیات و ژست مصاحبه‌ای این آلام رفع شود؟ یا نیازمند پذیرش اشتباهات و یک تغییر استراتژیک هستید. بدین ترتیب، لاریجانی از مقام‌های آمریکایی خواست که راهبرد خود در قبال منطقه خاورمیانه و ایران را تغییر دهند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که تا امروز آن چه در جهت کاهش سلاح‌های کشتار جمعی یا خلع سلاح مطرح شده بیشتر جنبه موعظه داشته است، گفت: ما از زندگی در زیر سایه سلاح‌های کشتار جمعی بیزاریم، اما ماجرای هسته‌ای ایران از جنس دیگری است. ما در چارچوب آژانس و ان‌پی‌‌تی به چنین دانشی دست یافتیم و آن هم وقتی مصمم شدیم که آمریکا و برخی کشورهای اروپایی قراردادهای اتمی با ایران را لغو کردند. وی افزود: مناقشه در بحث هسته‌ای ایران مطلقا جنس حقوقی ندارد، بلکه ذهنیت‌های دیگری عامل ماجراجویی است. لاریجانی تصریح کرد: سیاست چماق و هویج منسوخ بوده و هست و هیچ کس توجهی بدان ندارد و از اساس نظریه‌ای غیرعاقلانه بوده و ادامه چنین روشی گام زدن در راه غلط است. تحولات جاری در جهان و چشم انداز قرن بیست و یکم مناسبات جدید می‌طلبد و الگوها و مدل‌های فرسوده در ساختار امنیتی گذشته منطقه نیازمند باز تعریف است و قرن بیست و یکم قرن ساختار، استراتژی و مدل‌های پیشرفته و واقع‌گرا با بازیگران جدید است. وی گفت: جمهوری اسلامی ایران آماده و قادر است با همکاری سایر کشورها اندیشه‌های معقول در جهت پنجره‌های جدید برای صلح و امنیت فراگیر در منطقه را شکل دهد. ما به منافع مشترک و بلند مدت در همکاری با سایر کشورها در حوزه اقتصاد و انرژی و امنیت باور داریم‌. لاریجانی افزود: آمریکا در سال‌های گذشته پل‌های زیادی را تخریب کرده است که مسوولان جدید کاخ سفید می‌توانند آنها را بازسازی کنند. اما ساخت پل‌های جدید نیازمند استراتژی نوین و عمل‌گرا مبتنی بر احترام متقابل و رفتار عادلانه است نه حرف‌های تکراری چماق و هویج گذشته! البته شرایط جهانی نسبت به تغییرات آمریکا نگاه مثبت محتاطانه دارد و این یک شانس برای ایالات متحده است که از فرصت بهره جوید و استراتژی خود را تغییر دهد نه تاکتیک را.

لاریجانی همچنین جمعه شب و بعد از انجام سخنرانی خود در اجلاس مونیخ در یک پنل سیاسی که با حضور هنری کیسینجر وزیر خارجه اسبق ایالات متحده، محمد البرادعی مدیرکل سازمان انرژی اتمی و مشاور امنیت ملی هند برگزار شد، به سوال تعدادی از حاضران پاسخ داد. لاریجانی در بخشی از این پنل، با اشاره به رفتار آمریکایی‌ها گفت: آمریکا باید بپذیرد شرایط امروز دنیا بازی شطرنج است نه بوکس و اگر آمریکایی‌ها این نگاه را داشته باشند می‌توان خیلی کارها کرد. ایران نسبت به تغییرات آمریکا نگاهی مثبت و محتاطانه دارد چون برخی ایده‌ها متفاوت از قبل است، اما برخی مشاوران آمریکا بازهم سیاست چماق بزرگ و هویج بزرگ را به کار می‌برند، در حالیکه به گفته البرادعی اینها به درد الاغ می‌خورد نه برای یک کشور بااهمیت و قدرتمند. وی ادامه داد: این تئوری مربوط به الان نیست بلکه مربوط به گذشته است و اینها سوء تفاهم ایجاد می‌کند و اگر آمریکایی‌ها استراتژی خود را عوض کنند و پای میز شطرنج بنشینند به نفع خودشان است.

انتقاد از اروپا

لاریجانی در ادامه برنامه خود در ملاقات با مقامات حاضر در اجلاس امنیتی مونیخ دیروز با برنارد کوشنر، وزیر خارجه فرانسه دیدار و گفت‌وگو کرد. رییس مجلس در این دیدار با بیان اینکه مساله هسته‌ای ایران به جای موضوعی فنی به مساله‌ای سیاسی تبدیل شده، تاکید کرد: ایران در خصوص تعامل با آژانس انرژی اتمی مشکلی ندارد.لاریجانی همچنین از رفتار دوگانه غرب در قبال منافقین انتقاد کرد و یادآور شد: اقدام اتحادیه اروپا در خروج نام منافقین از لیست گروه‌های تروریستی مصداق بارزی از رفتار دوگانه اروپایی‌ها است که موجب پایین آمدن جایگاه اروپا برای ایران خواهد شد.

در این دیدار کوشنر نیز بر تداوم همکاری ایران و آژانس تاکید کرد و گفت: ادامه گفت‌وگوها تنها راه حل مساله هسته‌ای ایران است.