تکمیل فهرست جشنواره‌های هنری فجر

غزال صادقی

جشنواره نوپای هنرهای تجسمی‌فجر در حالی امسال اولین دوره برگزاری خود را تجربه می‌کند که در میان جشنواره‌های گوناگون فجر، جای خالی آن احساس می‌شد. هنر‌های تجسمی‌در سال‌های گذشته در شرایطی مورد غفلت قرار گرفته بودند که بیشترین پیام انقلاب در سه دهه گذشته از سوی این هنرمندان تجلی یافته و بیشترین جوایز بین‌المللی را نیز کسب کرده‌اند.

آیین گشایش نخستین دوره جشنواره هنرهای تجسمی‌ به وسیله محمود فرشچیان، نگارگر برجسته کشورمان آغاز به کار کرد. فرشچیان با بیان اینکه جای خالی چنین جشنواره‌ای احساس می‌شد، ابراز امیدواری کرد که دیدن آثار فاخر به نمایش درآمده بتواند علاقه‌مندان را راضی و خشنود کند. فرشچیان همچنین از هنرمندان درخواست کرد تا با خلق آثار ارزشمند بر قدرت جشنواره در دوره‌های آینده اضافه کنند. محمد حسین ایمانی خوشخو، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ‌نیز پس از قرائت پیام وزیر ارشاد از استقبال هنرمندان از این جشنواره قدردانی کرد.این جشنواره از ۱۲ بهمن کار خود را در موزه هنرهای معاصر، خانه هنرمندان، فرهنگسرای نیاوران و فرهنگسرای آزادی در برج آزادی آغاز کرده و به مدت یک ماه ۷۰۰ اثر انتخاب شده را در معرض دید عموم قرار می‌دهد. این جشنواره کلیه رشته‌های تجسمی ‌را در بر گرفته است.

استقبال نسل‌های مختلف

اگر چه نخستین دوره جشنواره هنرهای تجسمی‌ فجر در مدت زمانی کوتاه ساماندهی شد، اما خیل کثیری از هنرمندان پیشکسوت و جوان تجسمی ‌کشور در این جشنواره شرکت کردند. به گونه‌ای که سه نسل از هنرمندان انقلاب آثار خود را به نمایش گذاشته‌اند. استقبال از این جشنواره به حدی بود که ۶هزار و ۱۰۰ اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شد.

در میان هنرمندان پیشکسوت نقاشی که در این جشنواره شرکت کرده‌اند می‌توان به میرحسین موسوی و همسرش زهرا رهنورد اشاره کرد. همچنین نام‌های دیگری مانند حبیب‌الله آیت‌اللهی، منصوره حسینی، محمدعلی ترقی‌جاه، مهدی حسینی، فرح اصولی، محمدعلی بنی‌اسدی نیز دیده می‌شوند. در بخش پوستر نیز قباد شیوا، ابراهیم حقیقی و امرالله فرهادی پیشکسوتانی هستند که حضورشان به جشنواره اعتبار داده است. از عکاسان پیشکسوت حاضر در جشنواره هم می‌توان به سیف‌الله صمدیان، فرهاد سلیمانی و مهدی مقیم نژاد اشاره کرد.

سیف‌الله صمدیان در پاسخ به اینکه این جشنواره را چگونه می‌بیند، گفت: این اولین دوره برگزاری جشنواره هنرهای تجسمی‌است و باید دید برگزارکنندگان کاری با این وسعت را چگونه به پایان می‌برند، اما نفس برگزاری این گونه جشنواره‌ها برای توسعه هنرهای تجسمی‌ خوب است.وی تغییر مدیریت‌ها را آفت این‌گونه جشنواره‌ها عنوان کرد و افزود: مثلا در جشنواره کن سال‌ها است که یک نفر مسوول هماهنگی خبرنگاران است و این فرد دیگر با روحیه همه آشنا شده و کارها نظم خاصی پیدا کرده است.

جشنواره جهانی می‌شود

محمود شالویی، مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی‌ وزارت ارشاد نیز با ابراز رضایت از برگزاری این جشنواره خبر از جهانی شدن آن در ادوار آتی می‌دهد. شالویی با بیان اینکه این رویداد هنری در تقویم جهانی ثبت خواهد شد ابراز امیدواری کرد که در سال‌های آینده هنرمندان خارجی در این جشنواره حضوری جدی داشته باشند. شالویی با اعلام اینکه آثار برگزیده جشنواره تجسمی‌ فجر در جشنواره ونیز ایتالیا به نمایش در می‌آیند، آن را گام اول در راستای تبدیل این جشنواره به یک جشنواره معتبر جهانی دانست. شالویی با بیان اینکه خلا این جشنواره احساس می‌شد، گفت: آثار برگزیده این جشنواره با محوریت موضوع سی سالگی انقلاب اسلامی‌خریداری خواهند شد.

وی در پاسخ به این سوال که چرا جشنواره در مکان‌های متفاوت و دور از هم برگزار می‌شود گفت: در ابتدا چنین تصمیمی ‌وجود نداشت، اما استقبال از این جشنواره و شرکت بیش از ۲هزار هنرمند که در نهایت تعداد آثار انتخابی را به ۷۰۰ اثر رساند، موجب شد تا مکان‌های دیگری نیز برای نمایش آثار در نظر گرفته شود.

جشنواره اول و کاستی‌ها

جشنواره هنرهای تجسمی ‌فجر اگر چه اتفاقی خجسته در این بخش از هنر است، اما کاستی‌هایی دارد که البته بیشتر آنها ناشی از نو پا بودن این جشنواره است و می‌توان امیدوار بود که در ادوار آینده برطرف شود.تکراری بودن آثار به خصوص در بخش نقاشی و مجسمه یکی از نواقص جشنواره است که البته دلیل عمده آن فرصت کوتاه برپایی جشنواره از زمان فراخوان بوده است.

گالری رو‌های حرفه‌ای در هنگام بازدید از موزه هنرهای معاصر به این نکته اشاره می‌کردند که برخی از کارها را در نمایشگاه‌های انفرادی دیده‌اند. بخش عکس یکی از نقاط قوت این جشنواره است. نمایش عکس‌های منتشر نشده از سال ۵۷ توانسته به جذابیت این بخش اضافه کند. به خصوص که نمایش عکس‌ها در فرهنگسرای نیاوران در فاصله کوتاهی از دوسالانه عکاسی انجام می‌شود. مهدی حسینی از نقاشان با سابقه کشور در خصوص این جشنواره گفت: جشنواره هنرهای تجسمی‌فجر از نظر موضوعی بودن و تشویق جوانان اهمیت بسزایی دارد، اما باید برای بین‌المللی کردن آن تلاش بیشتری صورت بگیرد. وی افزود: برای موفقیت در بین‌المللی کردن این جشنواره باید بین هنرمندان داخلی و خارجی ارتباط موثری ایجاد شود. سعید توحیدی دیگر هنرمند نقاش کشورمان با انتقاد از برگزاری شتابزده و در زمان کوتاه گفت: پس از سی سال در چند ماه برنامه‌ریزی برای برگزاری جشنواره بین‌المللی انجام می‌گیرد، اگر قرار بود در چند ماه این اتفاق و رویداد بین‌المللی ایجاد شود در سال‌های قبل‌تر هم می‌شد این جشنواره را برگزار کرد.