به پایان آمد این دوره ...

نگاه سوم- بخش ملی بیست و هفتم جشنواره تئاتر فجر غروب پنج‌شنبه در حالی در سالن اصلی مجموعه تئاتر فجر برگزار شد که خیل انبوهی از علاقه‌مندان تئاتر به دلیل ظرفیت محدود سالن اصلی نتوانستند از نزدیک شاهد این روادید فرهنگی باشند. در این مراسم که با اجرای علیرضا نهاری و کارگردانی کیومرث مرادی برگزار شد محمد ایمانی خوشخو معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه استقبال فراوان مخاطبان و اجرای نمایش‌های فاقد چشم‌اندازی زیبا از هنر تئاتر در برابر دیدگاه مخاطبان قرار داده است گفت: «حضور پرشمار شهرستانی‌ها در این دوره از جشنواره و حضور ۵۱ گروه نمایشی از شهرستان‌ها نمایان‌گر نوع جدیدی از حرکت تئاتر در سراسر کشور است. ایمانی خوشخو افزود: توجه جدی رسانه ملی به حوزه تئاتر و همچنین اقبال رسانه‌ها به هنر تئاتر را باید به فال نیک گرفت و از آن نهایت بهره را برای گسترش هنر تئاتر برد. در ادامه مراسم افتتاحیه نمایش «مادری از سرزمین درخت زیتون» نوشته چیستا یثربی در حمایت از مردم غزه اجرا شد که «الهام پاوه‌نژاد» در آن ایفای نقش کرد. اجرای زنده نقاشی توسط میثم رسولی با محور مقاومت در غزه و همچنین تقدیر از ناصر عرفانیان عکاس با سابقه تئاتر و شهرام گیل‌آبادی مدیر مرکز هنرهای نمایشی رادیو از دیگر بخش‌های مراسم افتتاحیه بودند.

برگزیدگان جشنواره بیست و هفتم

هیات داوران جشنواره بیست و هفتم تئاتر با تقدیر از گروه جانبازان انقلاب مسعود محراب، کارگردان نمایش «سیر سبز» را به عنوان کارگردان برگزیده جشنواره انتخاب کردند. در بخش بازیگران زن «نرگس خاک‌‌پور» بازیگر نمایش استکان‌رنگ و حدیث نیک‌پور بازیگر نمایش میرزا، مشترکا به عنوان بازیگران برگزیده جشنواره انتخاب شدند. آرش غلامی بازیگر نمایش مسیر سبز نیز عنوان بهترین بازیگر مرد را به خود اختصاص داد. هیات داوران در بخش نمایش‌های تلویزیونی «علی اصغر شادروان» و «مسعود فروتن» را به ترتیب به عنوان کارگردان هنری و کارگردان تلویزیونی برتر جشنواره معرفی کرد. در این بخش «سیامک صفری و آرشا محرابی» به عنوان بازیگران مرد و زن جشنواره برگزیده شدند.

در این دوره از جشنواره مسابقه عکاسی نیز بین فعالان عرصه عکاسی تئاتر برگزار شد که عنوان نخست به حسن طاهری تعلق گرفت.

حضور پیشکسوتان

در بیست و هفتمین دوره از جشنواره تئاتر فجر حضور پیشکسوتان و هنرمندان عرصه نمایش به خوبی به چشم‌ می‌آمد و این مساله باعث دلگرمی جوانان شده بود. هنرمندان پیشکسوت در حالی برای دیدن نمایش‌های گوناگون حضور پیدا کردند که به اعتقاد بسیاری از آنها امسال شرایط بهتری برای حضور هنرمندان در سالن‌ها فراهم شده بود از جمله این هنرمندان می‌توان به بهزاد فراهانی اشاره کرد، فراهانی با اشاره به اینکه جداسازی جایگاه ورود هنرمندان به سالن در ارج‌گذاری آنها نقش مهمی دارد، فراهم شدن امکان حضور درسالن برای تمامی هنرمندان تئاتر را از نقاط قوت جشنواره امسال عنوان کرد. فراهانی در پاسخ به این سوال که جشنواره امسال را چگونه دیده است گفت: طی روزهایی که در جشنواره شرکت کردم چند اثر را دیدم از میان آنها می‌توانم به نمایش «شکار روباه» کار دکتر علی رفیعی اشاره کنم، به نظر من این کار در ردیف آثار نمایشی تئاتر کشورمان محسوب می‌شود. علی نصیریان و عزت‌الله انتظامی نیز دوتن از پیشکسوتانی بودند که در سالن‌های مختلف به تماشای نمایش‌های جشنواره بیست و هفتم نشستند. انتظامی که ریاست هیات‌مدیره خانه تئاتر را برعهده دارد پس از تماشای نمایش «اپرای عاشورا» کار بهروز غریب‌پور گفت: اپرای عاشورا از آثار فاخر نمایش در سال‌های اخیر است و کارگردان توانسته بود حس و حال عاشورایی را به خوبی در صحنه ظاهر کند. وی همچنین به همراه علی نصیریان از نمایش درخت‌ها با بازی «داریوش مودبیان» دیدن کرد.

وقتی برای تئاتر درها می‌شکند

نمایش «خشکسالی و دروغ» به کارگردانی محمد یعقوبی پرطرفدارترین نمایش جشنواره بیست وهفتم تئاتر بود تا آنجا که ازدحام جمعیت مشتاق پشت دربسته تالار چهارسو باعث شد در و حفاظ فلزی تالار چهارسو شکسته شود. این تئاتر قبل از اجرا هم با حاشیه‌هایی روبرو بود، از جمله آنکه بلیت‌های آن به صورت تقلبی در بازار توزیع شده و مردم را سرگردان کردند. ازدحام جمعیت در اجراهای نمایش «خشکسالی و دروغ» به اندازه‌ای بود که کسانی که در ردیف آخر سالن چهارسو بودند هر لحظه در معرض سقوط قرار داشتند و تکان‌های جایگاه فلزی تماشاگران به خوبی محسوس بود. محمد یعقوبی از همان اولین کاری که چند سال پیش با نام «تنها راه ممکن» به روی صحنه برده بود نشان داد که به طرح موضوعات اجتماعی در بستر تئاتر علاقه‌مند است. خشکسالی و دروغ نیز با استفاده از متنی ساده اما قوی روایتگر یک چالش اجتماعی است و سعی می‌کند به کنکاش در روابط زناشویی ایرانی و انبوه سوالاتی که در این زمینه وجود دارد بپردازد. در دیالوگ‌های این نمایش طنزی مخفی و پر قدرت وجود داشت که در طول نمایش چند بار تماشاگران را وادار به تشویق کرد. صحنه نیز سادگی خاص خود را داشت و دکور با تغییر چند اکساسوار از خانه به محل کار تبدیل می‌شود. اما شجاعت یعقوبی آنجا معنی پیدا می‌کند که تنها به طرح موضوع نپرداخته بلکه نتیجه‌گیری هم می‌کند همین شجاعت در کنار سادگی ظاهری نمایش به اسلحه قدرت ضد محمد یعقوبی برای ارتباط با مخاطب تبدیل شده است.

بضاعت اندک بخش بین‌‌الملل

بخش بین‌الملل در جشنواره تئاتر فجر در حالی که می‌توانست به یکی از نقاط قوت این جشنواره و تبدیل آن به یک رویداد بین‌المللی کامل شود اما به دلیل عدم حضور گروه‌های بزرگ نمایشی از کشورهای صاحب تئاتر به یک بخش درجه ۲ از دید مخاطبان تبدیل شد. به عنوان مثال در سال‌های گذشته شاهد حضور گروه تئاتر «روهر» از آلمان بوده‌ایم و یا سال گذشته نمایش «ننه دلاور و فرزندانش» توسط گروه آلمانی، انبوهی از تماشاگران را به تالار وحدت کشاند به اعتقاد یکی از بازیگران جوان تئاتر پیشرفت نمایش ایران نیازمند وقوع اتفاق تئاتری در کشور است و اتفاق تئاتری تنها با آشنا شدن بازیگران جوان با فضای روز جهان رخ می‌دهد. حمید سمندریان کارگردان با سابقه تئاتر به طور غیرمستقیم به لزوم ارتباط با گروه‌های نمایشی خارجی اشاره کرد و گفت: «من داوری بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره امسال را پذیرفتم تا در جریان تئاتر دیگر کشورها قرار بگیریم، در حال حاضر احساس می‌کنم از اتفاقات تئاتری دنیا عقب مانده و بی‌اطلاعم زمانی می‌توانم نمایشی را به خوبی روی صحنه ببرم که خودم دارای اطلاعاتی به روز شده باشم در غیر این صورت روندی نزولی خواهم داشت.» آنچه حمید سمندریان به آن اشاره می‌کند بی‌تردید بیماری تئاتر ما است.

و این در حالی است که بسیاری از گروه‌های نمایشی، جشنواره تئاتر فجر می‌تواند بستری مناسب را برای ایجاد این ارتباط فرهنگی و هنری با دعوت از گروه‌های شناخته شده و کارگردانان برجسته جهان فراهم کند.