حرف‌های متفاوت اوباما برای ایران
رییس‌جمهور جدید آمریکا: دست دوستی خود را به طرف ایران دراز می‌کنیم. پیام دوستی اوباما برای تهران
دنیای‌اقتصاد- مجید اعزازی: باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا، سرانجام نخستین سیاست عملی خود در برابر ایران را شامگاه دوشنبه در گفتوگو با شبکه تلویزیونی العربیه بیان کرد و گفت که واشنگتن برای دراز کردن دست دوستی به سوی تهران آماده است.
اوباما در پاسخ به سوالی درباره سیاست دولت جدید ایالات متحده نسبت به ایران اظهار کرده است: همان گونه که در سخنرانی مراسم تحلیف خود گفته‌ام، اگر کشورهایی مانند ایران مایل باشند نخست مشت گره‌کرده خود را کنار بگذارند، دست دوستی ما را خواهند دید که به سوی آنها دراز شده است.
سخنان رییس‌جمهور جدید آمریکا در شرایطی عنوان شده است که حدود دو ماه پیش و در دومین روز پیروزی اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور ایران این پیروزی را به وی تبریک گفت. اوباما نیز فردای آن روز، در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود به عنوان رییس‌جمهور منتخب آمریکا گفت که پیام تبریک احمدی‌نژاد را دریافت کرده است. اما به دلیل این که در هر زمان، ایالات متحده تنها یک رییس‌جمهور دارد، وی تا زمان تصدی رسمی ریاست‌جمهوری در قبال ایران سیاستی نمی‌تواند در پیش گیرد. اینک اوباما پس از یک هفته از دوران ریاست‌جمهوری‌اش برای نخستین بار درباره ایران، اظهارنظر کرده و از ایران خواسته است مشت‌های گره‌کرده را کنار بگذارد تا از دوستی آمریکا برخوردار شود. پیش از این حسن قشقاوی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران، بارها و بارها در نشست هفتگی خود با خبرنگاران گفته بود که ایران متناسب با رفتار اوباما با او رفتار خواهد کرد. قشقاوی همچنین در نخستین نشست خبری خود پس از پیروزی اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری آمادگی ایران را برای کمک به تحقق شعار «تغییر» اوباما اعلام کرده بود.
اوباما در شرایطی دست دوستی به سوی ایران دراز کرده است که قرار است تا چند ماه آینده، چارچوب سیاست‌های خود نسبت به ایران را تعیین کند. رییس‌جمهور جدید آمریکا در گفتوگو با العربیه اظهار کرده است: بسیار مهم است که ما اطمینان حاصل کنیم که تمامی ابزار قدرت ایالات‌متحده از جمله در زمینه دیپلماسی را در روابط خود با ایران به کار می‌گیریم. وی در این گفتوگو درباره سیاست دولت جدید آمریکا نسبت به جهان اسلام ومنطقه خاورمیانه گفت: کار من در مورد جهان اسلام انتقال این پیام است که آمریکا دشمن شما نیست، ما گاه مرتکب اشتباه می‌شویم و بدون عیب و نقص نیستیم. این در حالی است که چند ساعت پیش از گفتوگوی اوباما با العربیه سوزان رایس، نماینده آمریکا در سازمان ملل پس از یک گفتوگوی ۴۵ دقیقه‌ای با بانکی مون، دبیر کل سازمان ملل در جمع خبرنگاران گفت: ما همچنان به شدت نگران تهدید برنامه هسته‌ای ایران برای منطقه و حتی آمریکا و کل جامعه بین‌المللی هستیم. ما مشتاقانه منتظر اتخاذ دیپلماسی شدید که شامل دیپلماسی مستقیم با ایران است، هستیم. نماینده آمریکا در سازمان ملل گفت: گفتوگو و دیپلماسی باید همراه با یک پیام قاطعانه از سوی آمریکا و جامعه بین‌الملل باشد مبنی بر اینکه ایران باید به وظایف خود که در (قطعنامه‌های) شورای امنیت مشخص شده است، عمل کند و خودداری ایران از انجام این کار تنها به افزایش فشارها خواهد انجامید. به گزارش خبرگزاری آلمان، رایس که جانشین زلمای خلیل‌زاد شده است، گفت: همکاری نزدیکی با چهار عضو دیگر شورای امنیت سازمان ملل خواهد داشت تا بتواند به طور سازنده و با هدف توقف فعالیت‌های هسته‌ای تهران با دولت ایران تعامل داشته باشد. به دنبال اظهارات رایس، رابرت گیبز، سخنگوی کاخ سفید روز دوشنبه در یک کنفرانس گفت که رایس تنها به تکرار اظهاراتی که اوباما در طول مبارزات انتخابی‌اش انجام داد، پرداخته و این نباید به عنوان یک ابتکار دیپلماتیک جدید از سوی آمریکا تلقی شود. سخنگوی کاخ سفید در شرایطی سخنان نماینده آمریکا در سازمان ملل را مبنی بر همکاری بیشتر آمریکا با چهار عضو دیگر شورای امنیت کم‌اهمیت جلوه داده است که مقام‌ها‌ی آمریکایی اعلام کردند، وزارت خارجه این کشور تصمیم دارد همچنان نام گروهک منافقین را در فهرست سازمان‌های تروریستی خود نگه دارد. برخی از تحلیل‌گران این اقدام دولت اوباما را گامی دیگر برای نزدیکی واشنگتن به تهران ارزیابی می‌کنند. این در حالی است که وزیران خارجه ۲۷ کشور اروپایی روز دوشنبه نام گروهک منافقین را از لیست سازمان‌های تروریستی خود خارج و بدین ترتیب تمام اموال این گروهک تروریستی را آزاد کردند.
در این میان، انتخاب گرهارد شرودر صدراعظم سابق آلمان از سوی دولت آنگلامرکل به عنوان نماینده آلمان برای گفتوگو با ایران همزمان با گمانه‌زنی‌ها برای انتخاب نماینده دولت جدید آمریکا برای برقراری ارتباط با تهران، به گونه‌ای تجلی رقابت پنهان اروپا و آمریکا برای دستیابی به بازارهای ایران تلقی می‌شود. آخرین خبرها در این زمینه حاکی است که دنیس راس مذاکره‌کننده پیشین صلح خاورمیانه به عنوان فرستاده ویژه آمریکا برای اعزام به ایران در نظر گرفته شده است. طی پنج سال گذشته، کشورهای ۱+۵ (شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) تلاش کرده‌اند با اعطای مشوق‌های اقتصادی- امنیتی تهران را برای پذیرش تعلیق غنی‌سازی اورانیوم متقاعد کنند.
اگر چه دولت بوش در ماه‌های پایانی زمامداری خود با اعزام ویلیام برنز به نشست ژنو این گروه (مرداد ماه) برای برقراری ارتباط مستقیم با تهران گامی به جلو نهاد، اما طی این سال‌ها اروپا همواره از رفتارهای تقابلی آمریکا تا حد امکان به سود خود بهره‌مند شدند. از این رو، در شرایطی که اوباما سیاست دیپلماسی مستقیم را در پیش گرفته است، کشورهای اروپایی و به ویژه آلمان تلاش دارند تا با انتصاب نماینده ویژه و گسیل آن به تهران جایگاه ویژه‌ای برای خود به منظور تعامل با ایران کسب کنند.
واشنگتن پیشقدم شود
یکی از کارشناسان انستیتو روابط و اقتصاد بین‌الملل روسیه با بیان اینکه آمریکا تاکنون موفق به منزوی کردن ایران نشده است، اعلام کرد که واشنگتن باید برای انجام مذاکره با تهران پیشقدم شود. به گزارش خبرگزاری ایلنا به نقل از نووستی، الکساندر فرولوف، کارشناس انستیتو روابط و اقتصاد بین‌الملل روسیه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا پس از آنکه دولت سابق آمریکا روابط با جمهوری اسلامی ایران را به سرحد تشنج رساند، میتوان انتظار بهبود روابط دو کشور را داشت، گفت: در اینجا باید پیش از هرچیز به دو عامل اشاره کنم: اول اینکه، تا چه حد ایران آماده گفتوگو با آمریکاییها است و دوم اینکه، تا چه حد آمریکاییها آماده سازش هستند، چرا که مذاکره ثمربخش بین آنها تنها بر اساس سازش ممکن است. این مقام روس ادامه داد: تاکنون روشن است که آمریکا نتوانست چنین کشور بزرگی را منزوی کند و بعید است که در آینده موفق به انجام این کار شود. آنطور که من نظارت داشتهام، در واشنگتن سیاستی وجود دارد مبنی بر اینکه اگر آمریکا جستوجوی راههای تعامل با ایران را آغاز نکرد؛ چنین تعاملی را روسیه، چین و اروپا توسعه خواهند داد که توسط ایالات متحده بهعنوان رقبای ژئوپلتیک در نظر گرفته میشوند.
ارسال نظر