خداحافظی با اقتصاد دستوری

دنیای اقتصاد- سیدشمس‌الدین حسینی وزیر جوان اقتصاد ایران، منوچهر متکی وزیر امور خارجه و از چهره‌های باسابقه سیاسی در ایران، بهمنی رییس کل بانک مرکزی و رحیم مشایی از نزدیک‌ترین یاران رییس‌جمهور محمود احمدی‌نژاد که از طرف او ماموریت دارد تا روزگار ایرانیان ساکن کشورهای دیگر را ساماندهی کند، سخنرانان افتتاحیه یک همایش در کیش بودند. مددی رییس سازمان منطقه آزاد کیش، اما نخستین سخنران همایش بررسی بحران اقتصادی غرب، چالش‌ها و فرصت‌های آن برای ایران و منطقه بود که تعدادی از ایرانیان مقیم کشورهای کویت، بحرین و امارت‌نشین دبی در آن حاضر بودند.سخنرانان امیدوارند که بحران فعلی اقتصاد جهان شرایط را به‌گونه‌ای کند که ایرانیان مقیم و سرمایه‌گذار در کشورهای دیگر، سرمایه‌های خود را به ایران بیاورند. این امیدواری موجب شده است تا مقام‌های دولتی ایران بر چند نکته تاکید کنند. نخست اینکه بحران جهانی کمترین آسیب را -نسبت به سایر کشورها- به اقتصاد ایران وارد کرده است. معنای این داوری در عمل چنین است که به این ترتیب سرمایه‌داران ایرانی مطمئن باشند در جایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که از بحران‌ها آسیب کمتری می‌بیند. دومین نکته‌ای که سخنرانان بر آن تاکید دارند این است که ایران در منطقه به لحاظ سیاسی قدرت برتری است و پشتیبان و تقویت‌کننده امنیت منطقه‌ای است و این یک مزیت به حساب می‌آید. نکته سوم مشترک در میان سخنرانان، ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های گوناگون اقتصاد ایران به ویژه تصریح بر اینکه ایران قصد دارد شرکت‌های دولتی اعم از شرکت‌های بیمه، بنگاه‌های صنعتی و حتی بانک‌ها را به بخش خصوصی بفروشد و این فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاران است. با توجه به میزان اهمیت و تاثیرگذاری که سخنرانان دیروز داشتند، بحث‌های رحیم مشایی معاون رییس‌جمهور در امور گردشگری شاید استراتژیک‌تر از صحبت‌های دیگران بود و سخنان مددی به عنوان رییس سازمان منطقه آزاد کیش به دلیل حضور در یک منطقه کاملا اقتصادی واقعی‌تر بود و البته وزیر اقتصاد هم با دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی از قصد ایران برای خداحافظی با اقتصاد دستوری سخن گفت.

تعامل از سر قدرت

رحیم مشایی از نزدیکترین یاران رییس‌جمهور در کابینه به حساب می‌آید و به همین دلیل است که از رفتار و عقاید احمدی‌نژاد بیشتر اطلاع دارد و در سخنرانی خود بارها از ابتکارهای وی تمجید کرد.

مشایی باور دارد که بحران مالی فعلی جهان نتیجه تضاد و ناسازگاری تصمیم‌ها و فرآیندها در جریان سیاسی در جهان است. یک جریان سیاسی که در اقلیت قرار دارد ولی به اقتصاد نیرومند و قدرت نظامی فوق‌العاده تجهیز شده و دیگران را نمی‌بینند و یک جریان که اکثریت است و به سوی همبستگی طبیعی حرکت می‌کنند و می‌خواهند دیده شوند. معاون رییس جمهور با این تحلیل است که می‌گوید: بحران جهان یک رویداد قدیمی است و در عرصه سیاست و فرهنگ وجود داشته، اما به دلیل اینکه بر زندگی شهروندان جهانی به صورت ملموس موثر نبوده است احساس نمی‌شده و اکنون بحران اقتصادی برخاسته از آن به چشم می‌آید چون زندگی تک تک مردم جهان را با آسیب مواجه کرده است.مشایی ادامه داد: برخلاف کسانی که معتقدند بحران فعلی تا دو سال دیگر کنترل می‌شود من اعتقاد دارم که بحران فعلی به بحران‌های اجتماعی و سیاسی دیگری منجر خواهد شد و قابل حل نیست.

خوشحال نباشیم

مددی رییس سازمان منطقه آزاد کیش در سخنانی کوتاه گفت، چند سال بود از نعمت قیمت‌های بالای نفت در جهان خرسند بودیم، اما معلوم شد حبابی بیش نبوده است. ما نتوانستیم درآمد و ثروت حاصل از منابع زیرزمینی را به درآمدهای دائمی تبدیل کنیم.رییس سازمان منطقه آزاد کیش ادامه داد: اکنون که به دلیل کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی و رکود بزرگ در دنیا، قیمت کالاها و خدمات در ایران کاهش یافته است، نباید از این مساله مسرور باشیم. این کاهش قیمت‌ها به دلیل رشد بهره‌وری و کاهش قیمت تمام شده نبوده و بخش عمده‌ای از آن به دلیل این است که صاحبان کالاها ناگزیرند کالاهای خود را به قیمت پایین عرضه کنند چون بدهکار هستند.مددی تاکید کرد: راهکار غلبه بر بحران، تزریق نقدینگی نیست و ایران باید راه ورود سرمایه خارجی به کشور را هموار کند. منطقه آزاد کیش می‌تواند پیشانی سرزمین ایران در این‌باره باشد.وی گفت: من باید بگویم وقتی قیمت مسکن در ایران افزایش یافت، سرمایه‌های زیادی از همین منطقه آزاد کیش از درون آن افزایش قیمت تبدیل به ارز و از کشور خارج شد. کاش صاحبان سرمایه در همین ایران سرمایه‌گذاری می‌کردند و عرق ملی خود را نشان می‌دادند.مددی تصریح کرد، من خجالت می‌کشم ارقام مربوط به سرمایه‌گذاری خارجی در کیش را بازگو کنم. از وزیر اقتصاد و رییس‌کل بانک مرکزی انتظار داریم اجازه دهند بانک‌های خارجی به صورت مستقل در کیش فعالیت کنند و این منطقه را به عنوان منطقه صفر ارزی تلقی کنیم.

عزم دولت

شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد ایران گفت: با توجه به شدت آسیب وارد شده به بازارهای سهام در بسیاری از کشورها، باید بگویم که بازار سهام ایران آسیب‌ کمتری دیده است. بحران مالی آمریکا با شتاب به بازار کالاها و بازار سایر کشورها به ویژه کشورهایی که فعالیت اقتصادی آن‌ها به آمریکا نزدیک‌تر بود، رسید و پیش‌بینی می‌شود که در ۱۸ ماه آینده این بحران ادامه داشته باشد.حسینی ادامه داد: بحران جهانی از طریق تجارت خارجی به اقتصاد ایران رسیده است و کارگروه تشکیل شده برای بررسی بحران، بسته سیاستی آماده و به رییس‌جمهور داده است.در این بسته سیاستی، جذب سرمایه‌های خارجی، استفاده از دیپلماسی فعال و صیانت از سرمایه ایرانیان دیده شده است. دولت ایران عزم جدی دارد که از بحران‌ جهانی به عنوان یک فرصت استفاده کند. تبدیل تهدید به فرصت با گفت‌و‌گو و تعامل ایران با صاحبان سرمایه به ویژه ایرانیان صاحب سرمایه به دست می‌آید.وزیر اقتصاد تاکید کرد، خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی توسط دولت و براساس اصل ۴۴ که برآورد شده است ۱۰۰میلیارد دلار ارزش واگذاری‌ها باشد، فرصت خوبی برای ایرانیان صاحب سرمایه است که در خارج از ایران فعالیت می‌کنند. دولت ایران قصد حمایت جدی از کسانی که سهام این شرکت‌ها را خریداری کنند، دارد. دولت قصد دارد با اصلاح نظام قیمت‌گذاری و کنار گذاشتن سیستم دستوری برای تعیین قیمت‌ها و اجازه دادن به بازار، راه را برای فعالیت‌های بخش خصوصی هموار کند. اصلاح سیستم قیمت‌گذاری در این مسیر کارساز است. حسینی تاکید کرد: ما نیاز به گفت‌و‌گو داریم و به صاحبان سرمایه یادآور می‌شویم که بحران جهانی نشان داده برخی از کشورها که توسط برخی نهادها دارای ریسک کم‌ و ثبات بیشتری تلقی می‌شدند این گونه نبودند و سرمایه‌گذاران در ایران آسیب کمتری دیدند.