نقشه راه برای یارانه‌ها

دنیای‌اقتصاد- نبود نقشه راه درباره یارانه‌ها و تاکید بر تدوین یک نقشه راه مهم‌ترین خروجی است که از جلسه روز چهارشنبه کمیسیون ویژه مجلس با چهار اقتصاددان به دست آمده است. نقشه‌ای که به گفته جمشید پژویان کارشناس اقتصادی لازمه طرح تحول اقتصادی است و در صورت نبود چنین نقشه‌ای یا تدوین نقشه‌ای ناقص، ممکن است اجرای طرح تحول اقتصادی را با نتایج نامعلوم یا نتایج منفی روبه‌رو کند و نهایتا انحراف از مسیر و عدم تحقق اهدافمان را رقم بزند. روز چهارشنبه هفته گذشته جمشید پژویان، محمد نهاوندیان، مسعود نیلی و علی آقامحمدی در جلسه کمیسیون ویژه مجلس برای بررسی طرح نقدی کردن یارانه‌ها حضور یافتند و دیدگاه‌های خود را مطرح کردند. دیدگاه‌هایی که منبعث از تجارب سایر کشورها از جمله چین و ترکیه درباره تحولات ماهوی در نظام اقتصادی بود و بر همین اساس هم جمشید پژویان، محمد نهاوندیان و مسعود نیلی طرحی را موسوم به نقشه راه ارائه دادند و اعلام کردند در طرح تحول اقتصادی توجه همزمان به سه موضوع سیاست‌های مالی، پولی و ارزی لازم است و اگر صرفا قیمت حامل‌های انرژی آزاد شود، اما از آن طرف همچنان به دستوری ماندن نرخ بهره بانکی و نرخ ارز تاکید کنیم، آن‌گاه ممکن است به نتیجه مورد نظر نرسیم. هم از این رو بود که اقتصاددانان یاد شده در نظر گرفتن تمام بخش‌های اقتصادی را لازمه به نتیجه رسیدن طرح تحول دانستند و درباره تبعات منفی بخشی‌نگری به طرح تحول آنگونه که در حال حاضر دولت آن را دنبال می‌کند، هشدار دادند.

گزارش خبرگزاری فارس درباره این نشست حاکی است، استادان حاضر در این نشست ضمن دفاع از کلیات موضوع هدفمند شدن یارانه‌‌ حامل‌های انرژی به بیان نظرات خود درباره جزئیات لایحه پرداختند. در این جلسه محمد نهاوندیان بر ضرورت «تولید محور» بودن لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها تاکید کرد و اظهار داشت: اصلاح قیمت حامل‌های انرژی به تولید در کشور لطمه وارد کرده و بر این اساس لازم است برای حرکت به سمت آن سایر متغیرهای اقتصادی کشور بهبود یابد.

گزارش فارس حاکی است، در عین حال نهاوندیان استاد اقتصاد و رییس اتاق بازرگانی ایران در نشست کمیسیون ویژه اتخاذ تدابیری مانند ارائه کوپن انرژی به بخش تولید برای حمایت از این بخش اقتصاد را مورد اشاره قرار داد و گفت: لازم است بخش عمده منابع آزاد شده از محل هدفمند کردن یارانه‌ها به تولید اختصاص یابد.

وی همچنین این نقد را به لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها وارد دانست که لایحه ارائه شده برنامه نیست. علی آقا محمدی، مشاور اقتصادی مقام معظم رهبری نیز ضمن موافقت با اصل لایحه ضرورت اتخاذ مکانیزم‌های جبرانی برای اصلاح قیمت‌ها را مورد تاکید قرار داد. مسعود نیلی نیز با دفاع از ضرورت مساله هدفمند کردن یارانه‌ها در نشست کمیسیون ویژه تحول اقتصادی مجلس خاطرنشان کرد: با اتخاذ مکانیزم‌های کنترل نقدینگی می‌توان از بروز آثار تورمی هدفمند کردن یارانه‌ها جلوگیری کرد. وی گفت هدفمند کردن یارانه‌ها باید در سال‌های گذشته انجام می‌شد، اما انجام نشد و حال ما باید این مسیر را به سرعت طی کنیم. به اعتقاد نیلی فرآیند هدفمند کردن یارانه‌ها باید تدریجی بوده و سه متغیر نرخ انرژی، نرخ ارز و نرخ سود بانکی همزمان برای اصلاح قیمت‌ها مورد توجه قرار گیرند. این گزارش حاکی است: جمشید پژویان استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز تاکید کرد هدفمند کردن یارانه‌ها باید در چارچوب‌های یک نقشه راه دنبال شود. پژویان همچنین گفت‌: اگر همزمان با بحث هدفمند کردن یارانه‌ها برروی مسائل پولی و مالی تمرکز شود، نباید نگران تورم بود و می‌توان تورم را با اتخاذ مکانیزم‌های پولی مناسب کنترل کرد. وی تاکید کرد: همزمان با اصلاح قیمت‌های حامل‌های انرژی دارای نقشه راه باشیم. همچنین جمشید پژویان در گفت‌وگویی دیگر با فارس در خصوص حضور چهار اقتصاددان مطرح در کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس و نظرات مطرح شده توسط وی در این کمیسیون اظهار داشت: سیاست‌هایی که می‌تواند به‌طور خاص برای ایران کارآمد باشد، سیاست‌هایی هستند که در چارچوب نظریه‌های خرد اقتصاد، ساختار و کارآیی اقتصاد را تغییر می‌دهند و اصلاح نسبی قیمت‌ها یکی از مهمترین آنهاست. وی تاکید کرد: شاید این مبنای اول اصلاحات است، اما به تنهایی برای رسیدن به اهداف اصلی کفایت نمی‌کند. پژویان خاطرنشان کرد: ما دارای سند چشم‌انداز ۲۰ ساله برای سال ۱۴۰۴ شمسی هستیم، در این سند اهدافی در نظر گرفته شده بدون اینکه نقشه راهی داشته باشیم. اگرچه ما قانون سیاست‌های اجرای اصل ۴۴ را در اختیار داریم، اما برای آن نیز اصلاحاتی در نظر گرفته نشده است. استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی تاکید کرد: براین اساس لازم است که بسته سیاستی تهیه شود و آنچه دولت در جهت تحول اقتصادی دنبال می‌کند به صورت بسته سیاست‌هایی باشد که مشخص کند ما از کجا به کجا می‌رویم، به عبارت دیگر این بسته از مجموعه سیاست‌های منسجم اقتصادی تهیه شود. خبرنگار فارس پرسید: برای اصل ۴۴ قانون تهیه و به تصویب رسیده است، آیا این قانون کافی نیست؟

پژویان پاسخ داد: برای اصل ۴۴ ما قوانینی را در اختیار داریم، اما نقشه راه آن مشخص نشده است. نقشه راه دقیقا نقشه‌ای است که باید طی شود تا به اهداف برسیم. وی مثال زد: باید برای اجرای اصل ۴۴ مشخص شود چه بنگاه‌هایی واگذار شوند؟ بخش خصوصی به عنوان طرف تقاضا چگونه دیده ‌شود و چگونه می‌توان این بخش را برای عرضه بنگاه‌ها تشویق کرد؟ وی تاکید کرد: تصویب و اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها به تنهایی کافی نیست و لازم است این لایحه در یک مجموعه دیده شود. پژویان در خصوص نگرانی‌های مربوط به افزایش نرخ تورم در لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها گفت: بحث تورم مساله‌ای جدا است و لزومی ندارد لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها تورم‌زا باشد، دولت با کنترل نقدینگی می‌تواند تورم را کنترل کند.

جزئیات جلسه ۴ اقتصاددان با کمیسیون ویژه مجلس

سخنگوی کارگروه تحول اقتصادی دولت با تشریح جلسه چهار اقتصاددان با اعضای کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی در مجلس، اعلام کرد: این کمیسیون از فردا بررسی جزئیات و بند بند لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها را آغاز می‌کند.

محمد رضا فرزین در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفت: کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی در مجلس چهارشنبه گذشته با حضور چهار اقتصاددان (دکتر محمد نهاوندیان، جمشید پژویان، مسعود نیلی و علی آقا محمدی) لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها را مورد بررسی قرار داد. وی مباحث مطرح شده در جلسه چهار اقتصاددان با اعضای کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی در مجلس را مورد اشاره قرار داد و اظهار کرد: دکتر علی آقا محمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اینکه با کلیات این لایحه موافق بود، خواستار اصلاحاتی بر روی آن و اجرای این لایحه با مجموعه بسته سیاستی مناسب شد. فرزین افزود: دکتر محمد نهاوندیان رییس اتاق بازرگانی ایران نیز در این جلسه توجه بیشتر دولت در سیاست‌هایش با محوریت تولید را خواستار شد. نهاوندیان در این جلسه با بیان مسائل و مشکلات بخش تولید کشور، مطرح کرد: اصلاح قیمت حامل‌های انرژی به تولید در کشور لطمه وارد کرده است، از این رو نیاز است برای حرکت به سمت آن سایر متغیرهای اقتصادی کشور بهبود یابد. سخنگوی کارگروه تحول اقتصادی دولت تصریح کرد: دکتر جمشید پژویان، اقتصاددان نیز در این جلسه «نقشه راه» برای لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها ارائه کرد.پژویان با تاکید بر آغاز اصلاح نسبی قیمت‌ها در کشور، عنوان کرد: «نقشه راه» تداوم سیاست‌های اقتصادی در راستای نیل به اهداف چشم‌انداز ۲۰ ساله نظام باید ترسیم شود. پژویان همچنین تدوین مجموعه سیاست‌های مناسب را برای اجرای همزمان با اصلاح قیمت حامل‌های انرژی خواستار شد. وی گفت: دکتر مسعود نیلی، اقتصاددان نیز در این جلسه پرسش‌هایی درباره هدفمندکردن یارانه‌ها در کشور مطرح کرد. وی ابتدا این پرسش را مطرح کرد که آیا به سمت اصلاح قیمت‌ها در کشور باید برویم؟ که نیلی در پاسخ به این پرسش بر ضرورت اصلاح قیمت‌ها در کشور تاکید کرد.نیلی معتقد است که هم اکنون نیز برای هدفمندکردن یارانه‌ها در کشور دیر شده است.نیلی در پاسخ به پرسش برخی نمایندگان مجلس درباره آثار تورمی لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها در کشور گفت: این لایحه هم می‌تواند تورم زا باشد و هم نباشد. اگر سیاست‌های پولی، مالی و ارزی مناسبی تدوین و در ادامه با مدیریت مناسبی اجرایی شود، نباید نگران تورم زایی آن بود.به عبارت دیگر، نیلی خواستار اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و اصلاح نرخ ارز و بهره در کشور به صورت همزمان شد. سخنگوی کارگروه تحول اقتصادی دولت در پایان اظهار کرد: کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی در مجلس از فردا بررسی جزئیات و بند بند لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها را آغاز می‌کند.