سایت دیپلماسی ایرانی با دکتر داوود آقایی، استاد دانشگاه تهران و متخصص حقوق بین‌الملل پیرامون ابعاد حقوقی ادامه حضور پرونده هسته ای ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت‌وگویی کوتاه انجام داده است که آنرا می‌خوانید: چرا ایران باز بودن پرونده هسته‌ای را در شورای امنیت غیرقانونی توصیف می‌کند؟

زمانی که شورای حکام آژانس صراحتا اعلام می‌کند که انحرافی در برنامه هسته‌ای ایران مشاهده نشده و در واقع تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی تلقی نمی‌‌شود، هیچ ضرورتی برای بازماندن پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود ندارد، چراکه در این شورا صرفا موضوعاتی مورد بررسی قرار می‌گیرد که در زمینه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی باشد، با توجه به اینکه وظیفه این شورا نیز حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است. بنابراین هیچ ضرورتی ندارد که با توجه به نظر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که انحرافی را در فعالیت‌های هسته ای ایران اعلام نکرده است، این موضوع در دستور کار شورای امنیت باقی بماند.

اصلی‌ترین راه خروج پرونده ایران از شورای امنیت سازمان ملل کدام است؟

تنها از طریق اعمال فشار بر شورای حکام آژانس و دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازگرداندن پرونده ایران به این سازمان، درخواست بازگرداندن بررسی فعالیت‌های ایران به آژانس و بیان صریح این موضوع که هیچ انحرافی در برنامه ایران مشاهده نمی‌شود، می‌توان زمینه خروج پرونده را از شورای امنیت فراهم ساخت. در صورتی که شورای حکام با بیان استدلال‌های خود در مورد برنامه ایران، درخواست بازگرداندن بررسی موضوع ایران به آژانس را داشته باشد، می‌تواند پرونده را از دستور کار شورای امنیت خارج کند.

چگونه می‌توان غیرقانونی بودن اقدام شورای امنیت در باز نگاه داشتن پرونده هسته‌ای ایران را به اثبات رساند؟

متاسفانه هیچ مقام و مرجعی در ساختار کنونی نظام بین‌المللی وجود ندارد که بتواند عملکرد شورای امنیت را زیر سوال ببرد، بنابراین این شورا فعال ما یشاء است و مرجعی بالاتر از این شورا در زمینه بررسی‌های مربوط به صلح و امنیت بین‌المللی وجود ندارد.

آیا اصرار ایران برای اثبات غیرقانونی بودن اقدام شورای امنیت نیز ضمانت اجرا دارد؟

به هیچ عنوان، مگر اینکه ایران تلاش کند پرونده خود را از طریق آژانس از شورای امنیت خارج سازد.