شروط ایران برای دیپلماسی اوباما سنگین است

دنیای اقتصاد - تابوی گفت‌و‌گوی مقام‌های تهران و واشنگتن، هم در ایران و هم در آمریکا رنگ باخته است. از سویی رییس‌جمهور و اعضای دولت نهم و همچنین نمایندگان مجلس هشتم به مناسبت‌های مختلف از برقراری ارتباط و گفت‌و‌گو با آمریکا سخن به میان می‌آورند و از سوی دیگر رییس‌جمهور کنونی، نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری و برخی از نمایندگان کنگره آمریکا تنها راه‌حل مسائل فی‌مابین را در نشستن بر سر میز مذاکره جست‌و‌جو می‌کنند. اینک، نه در تهران و نه در واشنگتن کسی ساز مخالف با برقراری روابط میان ایران و آمریکا را نمی‌نوازد، اما بحث بر سر چگونگی انجام گفت‌و‌گو و برقراری ارتباط در محافل سیاسی هر دو کشور داغ است. مقام‌های ایرانی همواره خواهان انجام گفت‌و‌گو بدون پیش‌شرط با همتایان آمریکایی خود بوده‌اند، اما چند روز پیش یکی از مشاوران رییس‌جمهور شروطی از جمله خروج نیروهای آمریکایی از عراق را برای آغاز مذاکرات طرح کرد. در اردوگاه مقابل نیز نظرهای متفاوتی برای چگونگی انجام مذاکرات وجود دارد، دولت کنونی آمریکا چند روز گذشته تازه‌ترین موضع خود مبنی‌بر آغاز مذاکرات به شرط تعلیق غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران را از زبان کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه خود مطرح کرد. باراک اوباما و جان مک‌کین کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نیز پیش‌شرط‌هایی برای این گفت‌و‌گوها از جمله سطح مذاکره پیش کشیده‌اند.

در همین چارچوب روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال در تحلیلی با اشاره به شعار باراک اوباما نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مبنی‌بر گفت‌و‌گوی بدون پیش‌شرط با ایران نوشت: ایران پیش‌شرط‌هایی دارد که برای دیپلماسی موردنظر اوباما سنگین است. روزنامه وال استریت ژورنال در شماره دیروز خود در این باره با عنوان «پیش‌شرط‌های ایران» نوشت: اظهارات باراک اوباما درباره این که اگر به ریاست‌جمهوری آمریکا انتخاب شود، تمایل دارد بدون هیچ‌گونه پیش‌شرطی با ایران مذاکره کند، به‌طور گسترده‌ای در میان آمریکایی‌ها مورد بحث قرار گرفته است. این روزنامه افزود: یکی از تفاوت‌های مهم میان اوباما و جان مک‌کین نامزد حزب جمهوری‌خواه نیز در همین امر است، چرا که مک‌کین گفت‌وگوی بدون پیش‌شرط با ایران را رد کرده است.

وال استریت ژورنال با اشاره به طرح دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران درباره این موضوع می‌نویسد: اما جمهوری اسلامی ایران چه می‌اندیشد؟ اگر به گزارش‌های تازه خبری در ایران با مقام‌های عالیرتبه این کشور توجه شود، معلوم خواهد شد که ایران نیز به نوبه خود پیش‌شرط‌هایی برای آمریکا دارد.

به نوشته این روزنامه، پیش‌شرط‌های ایران به گونه‌ای است که نمی‌توان انتظار پیشرفت ناگهانی در این رابطه یا حتی برگزاری نشست سران دو کشور در آینده نزدیک را داشت.

در این گزارش با اشاره به اظهارات مهدی کلهر، مشاور رییس‌جمهور در امور رسانه‌‌ای آمده است که از نظر ایران، آمریکا قبل از برگزاری این گفت‌وگو باید به دو پیش‌شرط جامه عمل بپوشاند. به گفته کلهر، آمریکا باید نیروهایش را از خاورمیانه و کشورهایی مانند عراق، قطر، ترکیه و دیگر اماکنی که نیروهایش در آن مستقر هستند، خارج سازد. دوم این که آمریکا باید از حمایت خود از رژیم صهیونیستی دست بردارد.

به گزارش خبرگزاری فارس، وال‌استریت ژورنال این شروط را سنگین توصیف می‌کند و می‌نویسد: موضوع ایران یکی از موضوع‌های سخت و فوری برای دولت آتی آمریکا خواهد بود. اگر اوباما در ۲۰ ژانویه کار خود را در کاخ ریاست‌جمهوری آغاز کند، ممکن است به این نتیجه برسد که حل مساله تنها از راه گفت‌‌وگوی بدون پیش‌شرط امکان‌‌پذیر نخواهد بود.

این درحالی است که تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند: چه باراک اوباما پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باشد، چه جان مک‌کین، دولت بعدی آمریکا مذکرات با ایران، کره‌شمالی و دیگر کشورهای ضد آمریکایی را دنبال خواهد کرد.

به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری فرانسه، تحلیلگران می‌گویند: مطمئنا اوباما، در مقایسه با مک‌کین تمایل بیشتری به گفت‌وگو با ایران دارد، اما مسیر چنین مذاکره‌ای روشن است، زیرا جورج بوش رییس جمهور آمریکا خود پس از برخورد با محدودیت قدرت آمریکا در عراق و شکستن تابویی که ایجاد کرده بود، مسیر را تغییر داده است. بوش در سخنرانی سالانه‌ خود در سال ۲۰۰۲،‌ ایران، عراق و کره شمالی را «محور شرارت» خواند. این بخشی از سیاست نئومحافظه‌کاران آمریکایی برای ارتقای دموکراسی حامی آمریکایی از طریق اعمال فشار علیه این کشورها تا زمانی بود که از هم فرو بپاشند.

پیتر بنیارت، تحلیلگر مسائل سیاسی به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: حقیقت این است که دیدگاه دولت بوش مبنی بر عدم مذاکره با این کشورها از بین رفته است. ایرانی‌ها مذاکره می‌کنند، مک‌کین مذاکره خواهد کرد، اوباما نیز مذاکره خواهد کرد، اما مساله این خواهد بود که دولت مک‌کین یا اوباما در چه سطحی مذاکرات را انجام خواهد داد.

اوباما، کاندیدای ۴۷ ساله انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا که امیدوار است اولین رییس جمهور آفریقایی _ آمریکایی باشد، می‌گوید که تمایل دارد از «دام» خودداری بوش از گفت‌وگو «با مقام‌هایی که دوستشان نداریم» رها شود، اما با انتقاد شدید راست‌ها از جمله مک‌کین، رقیب جمهوری‌خواه ۷۲ ساله‌ خود روبه‌رو است که به رای دهندگان هشدار داده است. اوباما قصد دارد نشست‌هایی در سطح رییس‌جمهور با بدترین دیکتاتورها داشته باشد.

از نظر مک‌کین که کهنه‌کار کنگره و از کهنه سربازان جنگ ویتنام است، این گشایش اوباما نشان دهنده سادگی خطرناک و بی‌تجربگی‌اش در امور خارجی‌ است.

از همین رو، تحلیلگران می‌گویند که این انتقاد باعث شده است اوباما مواضعش را برای گفت‌وگو در سطح ریاست‌جمهوری با کشورهای نظیر ایران با تاکید بر آماده شدن مقدمات مناسب تعدیل کند. در هر حال حتی مک‌کین هم از خودداری از گفت‌وگو با دشمنان حذر دارد.

بنیارت می‌گوید که مک‌کین درباره ایران بیشتر به آغاز مذاکرات در سطح پایین و کاری تمایل دارد و ترجیح می‌دهد به هویج‌ها پایبند باشد.

در همین حال توماس کاروترز، یک تحلیلگر دیگر، مک‌کین را مذاکره کننده‌ای «مردد» می‌خواند. وی که تحلیلگر ارشد موسسه بین‌المللی صلح کارنگی است، به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: قطعا او یک واقع‌گرای سنتی نیست، ایدئولوژیست آتشین هم نیست. بنیارت، می‌گوید: دولت اوباما اجماعی گسترده‌تر برای انجام چنین کارهایی خواهد داد.