حسن روحانی: چه کسی مسوول شوک به اقتصاد ایران است

اعلام خطر کرده بودیم، اکنون چه کسی پاسخگو است؟

بی محابا ازحساب ذخیره ارزی برداشته شد. رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به «اعلام خطر»های قبلی افراد مطلع و دلسوز درباره برداشت‌های مکرر از ذخایر ارزی و آثار زیان‌بخش سیاست‌های اقتصادی دولت نهم، تاکید کرد: امروز چه کسی مسوول این فشارها بر مردم و شوک به اقتصاد ایران است؟ چه کسی مسوول بی‌توجهی به تجربیات گذشته است؟ از یک سوراخ چند بار باید گزیده شویم؟ تا کی باید شاهد فرصت‌سوزی بود؟

به گزارش خبرگزاری مهر حسن روحانی که دیروز در نشست تخصصی «بحران اقتصاد جهانی و تاثیر آن بر اقتصاد ایران» در مرکز تحقیقات استراتژیک سخن می‌گفت، با اشاره به اظهارات کارشناسان تاکید کرد: عده‌ای معتقدند که به علت ارتباط ضعیف بازارهای پولی و مالی ایران با بازارهای بین‌المللی، تاثیرات بحران جهانی فعلی بر بازارهای پولی و مالی ایران زیاد نخواهد بود، اما تقریبا میان تمام صاحب‌نظران این اشتراک نظر وجود دارد که اثرات منفی بحران اقتصادی جهان بر درآمدهای نفتی ایران غیرقابل انکار است.

وی یادآور شد: می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که رکود در اقتصاد جهانی، موجب کاهش تقاضای انرژی و نفت و نهایتا منجر به افت قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی خواهد شد که طبیعتا کاهش درآمدهای نفتی ایران را در پی خواهد داشت. به طوری که از همین آغاز ظهور رکود جهانی، قیمت نفت در چند ماه گذشته به نصف تقلیل یافته و درآمد نفتی کشور نیز رو به کاهش گذاشته است. دیروز از رسانه‌های جمعی خبر پیش‌بینی رییس کل بانک مرکزی را دریافت کردیم که با ادامه روند نزولی قیمت در بازارهای جهانی، بیش از ۵۴‌میلیارد‌دلار از درآمدهای نفتی کشور تا پایان سال محقق نخواهد شد.

نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: افت ناگهانی قیمت نفت و متعاقب آن کاهش درآمدهای نفتی، موضوع و پدیده تازه‌ای در اقتصاد ایران نیست. در چند دهه گذشته به کرات شاهد نوسان قیمت نفت و ایجاد شوک در اقتصاد وابسته به نفتِ ایران بوده‌ایم. به همین دلیل و برای پیشگیری از شوک‌های نفتی ضمن بهره‌گیری از تجربیات برنامه‌های قبلی توسعه، در ماده ٦٠ برنامه سوم توسعه و با هدف ایجاد ثبات در درآمدهای ارزی و ریالی کشور، «حساب ذخیره ارزی» پیش‌بینی شد و همه مسوولین قانونا متعهد شدند که برای مصون ماندن اقتصاد کشور و محفوظ ماندن مردم از شوک‌های نفتی بیش از مقدار لازم که متناسب با ظرفیت اقتصادی کشور است از درآمدهای نفتی استفاده نشود و مازاد درآمدها در حساب ذخیره ارزی برای روزهای سخت نگهداری شود. روحانی اضافه کرد: هر چند همیشه برداشت از حساب ذخیره ارزی برای دولت‌ها وسوسه‌انگیز بوده، اما با توجه به تجربیات تلخی که از افت قیمت نفت وجود داشت، همیشه برداشت از حساب ذخیره ارزی با احتیاط صورت می‌گرفت. چون افراد با تجربه می‌دانستند که به آرامش بازار نفت و افزایش قیمت آن هرگز نمی‌توان دلخوش بود.

وی در ادامه با اشاره به عملکرد دولت نهم گفت: اگر دولت طبق قانون برنامه چهارم از درآمد ارزی استفاده می‌کرد، امروز باید در حساب ذخیره ارزی ١٥٠‌میلیارد‌دلار پول ذخیره می‌شد. در حالی که سایر کشورهای اوپک هر کدام به فراخور شرایط خود، مقدار قابل توجهی از درآمد نفت خود را ذخیره کردند.

رییس کمیسیون سیاسی - دفاعی مجمع تشخیص مصلحت نظام با یادآوری حساسیت‌های مجالس گذشته و احتیاط‌های دولت‌های قبلی در برداشت از حساب ذخیره ارزی تاکید کرد: متاسفانه در چند سال اخیر بدون توجه به تکانه‌های شدید ناشی از نوسانات قیمت نفت و بر اساس این تحلیل نادرست که قیمت نفت در سال‌های آتی سیر صعودی خواهد داشت و حتی می‌گفتند در بدبینانه‌ترین شرایط هیچ‌گاه از ١٠٠‌دلار پایین‌تر نخواهد آمد، بی‌محابا از حساب ذخیره ارزی برداشت شد. به طوری که در سال ۱۳۸۴ از حدود ١٣‌میلیارد‌دلار مبلغ واریز شده به حساب ذخیره ارزی بیش از ۸/۱۱‌میلیارد‌دلار از طریق متمم‌‌های بودجه و در سال ۱۳۸۵ از ۶/۲۱‌میلیارد‌دلار مبلغ واریزی به این حساب حدود ۸/۱۷‌میلیارد‌دلار و در سال ۱۳۸۶ هم مبلغ ۸/۱۶‌میلیارد‌دلار یعنی در سه سال گذشته مجموعا ۴/۴۶‌میلیارد‌دلار بیش از ارقام ارزی بودجه سالانه از حساب ذخیره ارزی برداشت شده است.

روحانی تصریح کرد: این برداشت ۴/۴۶‌میلیارد‌دلاری از حساب ذخیره ارزی طی سال‌های ۸۴ تا ۸۶ نه تنها موجب خالی شدن این حساب شد، بلکه هزینه آن نیز افزایش نقدینگی و تورم را در اقتصاد ایران در پی داشت. به این ترتیب در سایه تورم و کاهش قدرت خرید اقشار کم درآمد و حقوق‌بگیر، فشار شدیدی به این اقشار وارد آمد. چون عملا فروش این مبالغ ارزی به بخش خصوصی ممکن نبود، بانک مرکزی اقدام به خرید می‌کرد که این امر موجب افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی و پایه پولی و نهایتا افزایش نقدینگی و تورم شد.

نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی اضافه کرد: به ‌رغم تذکر دلسوزان نظام باز هم لایحه به مجلس برده می‌شود که از حساب ذخیره ارزی برداشت شود که خوشبختانه نمایندگان ملت تاکنون موافقت نکرده‌اند.

روحانی با تاکید بر این پرسش که «امروز چه کسی مسوول این فشارها بر مردم و شوک به اقتصاد ایران است»،گفت: آیا عدم تحقق ۵۴‌میلیارد‌دلار درآمد ارزی در کمتر از شش ماه، اقتصاد ایران و مردم را با مشکل مواجه نخواهد کرد؟ چه کسی امروز مسوول بی‌توجهی به تجربیات گذشته است؟ مگر برای جلوگیری از شوک‌های اقتصادی نتیجه تجربیات گذشته این نبود که باید با حساب ذخیره ارزی این نوسانات را کنترل کرد؟ چرا به تجربه‌های گذشته بی‌توجهی می‌شود؟ از یک سوراخ چند بار باید گزیده شویم؟

دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: مگر افراد مطلع و دلسوز نسبت به برداشت‌های مکرر از ذخایر ارزی و آثار زیان‌بخش جاروکردن صندوق ارزی اعلام خطر نکرده بودند؟ مگر می‌شود همیشه با آزمون و خطا کشور را اداره کرد؟ بدتر از همه آن است که تجربه‌های تلخ و سیاست‌های شکست‌ خورده و نادرست گذشته دوباره تکرار شود. تا کی باید شاهد فرصت‌سوزی بود؟

عضو هیات رییسه مجلس خبرگان رهبری در عین حال تاکید کرد: به ‌رغم از دست دادن فرصت‌های کم‌نظیر چند سال گذشته، باز هم می‌توان با تدبیر و همفکری تلاش کرد و با پذیرش توصیه‌های مشفقانه صاحب‌نظران و احترام به پیشنهادهای اقتصاددانان آگاه و دلسوز ضمن پرهیز از برداشت مبالغ باقی‌مانده در حساب ذخیره ارزی و اجتناب از تکرار سیاست‌های غلط و غیرعلمی و دوری از لجاجت و تک‌روی، اقتصاد ایران را نجات داد. چون آثار این بحران رفته‌رفته بیشتر اقتصاد ایران را متاثر خواهد کرد.

روحانی در پایان تاکید کرد که مسوولان باید «متواضعانه و با اجتناب از توهم و خودمحوری»، راهنمایی و توصیه‌های ارزشمند صاحبنظران را که سرمایه‌های ارزشمند ملی هستند، برای مصون ماندن کشور و زندگی مردم به کار بندند.