اولین واکنش‌ها به سخنان احمدی‌نژاد
دنیای اقتصاد- اظهارات محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور کشورمان در برنامه تلویزیونی پریشب که حاوی نکات مهمی در ارتباط با طرح تحول اقتصادی، پرداخت نقدی یارانه‌ها به دهک‌های پایین جامعه به میزان هر نفر 45 تا 70هزار تومان و موارد مختلفی راجع به مسائل کنونی جامعه ایران بود، دیروز در صحن علنی مجلس شورای اسلامی با واکنش نمایندگان روبه‌رو شد. در همین حال چند تن از کارشناسان اقتصادی نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به ارزیابی سخنان رییس‌جمهور در گفت‌وگوی تلویزیونی سه‌شنبه شب پرداخته و با تاکید بر این که دولت باید در ابتدا جزئیات اجرایی پرداخت نقدی یارانه‌ها را اعلام کند، گفتند در حالی که دولت هنوز سیاست‌های اولیه را اجرا نکرده به سراغ سیاست‌هایی رفته است که بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد.
متن نظر کارشناسان اقتصادی را در صفحه خبر ۸ بخوانید.

واکنش نمایندگان مجلس به اظهارات احمدی‌نژاد
مصباحی‌مقدم: چرا طرف تلخ طرح تحول اقتصادی مطرح نمی‌شود
دنیای‌اقتصاد- مرجان توحیدی: اظهارات رییس‌جمهور در گفت‌و‌گوی تلویزیونی خود صبح روز گذشته در مجلس با واکنش مصباحی‌مقدم، رییس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی در نطق پیش از دستور خود کلید خورد و در ادامه اما با انتقاد محتاطانه نمایندگان همراه شد.
به این ترتیب سخنان احمدی‌نژاد در گفت‌و‌گوی خود با شبکه یک که در برخی موارد مجلس را به دخالت در امور اجرایی متهم کرده و به نوعی اعلام برائت دولت از تبعات برخی از تصمیم‌ها در کشور حکایت داشت، از سمع و بصر نمایندگان مغفول ماند. علاوه بر این که آنها در اظهارنظرهای خود نیز سعی کردند جانب احتیاط را در این باره رعایت کرده و تنها به مواردی حول و حوش اعلام یکباره پرداخت نقدی یارانه از سوی احمدی‌نژاد و عدم اعلام میزان ذخیره ارزی کشور می‌چرخید، بپردازند و به قول خودشان وارد بحث سیاسی نشوند.
بر این اساس،انتقاد نمایندگان با یک محور مشترک بیشتر شامل انتقادهای توصیه‌گونه به دولت برای جلوگیری از انجام اقدام شتاب‌زده در مورد طرح تحول و حرکت در این سیر طبق توافقات مجلس و دولت بود. چراکه پیش از این و بر اساس آنچه که نمایندگان اعلام می‌کردند، بنا بود اعلام هرگونه اطلاع یا خبر یا انجام هرگونه فعالیتی در این باره بر اساس تصمیمات مشترک دولت و کمیسیون ویژه بررسی طرح اقتصادی باشد. همچنین بر اساس این توافقات و گفته‌های نمایندگان طرح تحول در بخش‌ها و بندهای متعدد به اصلاح قانون و بعضا تصویب قوانین جدیدی نیازمند است که این مساله هم تنها از معبر مجلس عبور کند و این در حالی است که نمایندگان همواره دولت را در اجرای این طرح به صبر بیشتر دعوت کرده و تبعات اجرای شتاب‌زده طرح تحول را که مهم‌ترین آن افزایش نرخ تورم به دلیل آزادسازی نرخ قیمت‌ها است، به دولت گوشزد کرده‌اند. بنابراین در حالی که پیش‌نویس لایحه هدفمند کردن یارانه (جدی‌ترین بحث طرح تحول) هنوز در دست بررسی است و هنوز به جزئیات آن یعنی چگونگی پرداخت و میزان آن اشاره‌ای نشده است، احمدی‌نژاد یک باره پرداخت 50 تا 70هزار تومان یارانه نقدی را اعلام عمومی کرد که همین مساله موجبات انتقاد مصباحی‌مقدم را در صحن علنی روز گذشته مجلس کلید زد.
طرف تلخ مساله مطرح نمی‌شود
این‌چنین بود که رییس کمیسیون اقتصادی مجلس که همزمان رییس کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی هم هست، در نطق خود با بیان اینکه رییس‌جمهور بر اساس کدام محاسبه وعده پرداخت پول به مردم را داده است،گفت: اگر رییس‌جمهور پولی در اختیار دارد که مجلس بی‌خبر است، بدهی خود را به آموزش و پرورش و بانک‌ها بپردازد که البته این سخنان مصباحی‌مقدم با فریاد احسنت نمایندگان مواجه شد.
رییس کمیسیون ویژه سپس در ادامه افزود: اجازه داده شود طرح تحول اقتصادی همان‌طور که توافق دولت و مجلس بوده، در کمیسیون ویژه به صورت متین، کارشناسانه و بدون عجله و شتاب بررسی شود، اگر نتیجه آن توافق بر پرداخت نقدی یارانه‌ها شد، رییس‌جمهور آن را اعلام کند، والا هرگز.
مصباحی‌مقدم با بیان این‌که سخنان احمدی‌نژاد و وعده‌ای که داد، سوالاتی را برای ما طرح کرده است، گفت: نمی‌دانم براساس چه محاسباتی رییس‌جمهور وعده پرداخت پول به مردم داده است، آن هم با اعلام تقریبی اعداد. آیا رییس‌جمهور پولی در اختیار دارد که مجلس از آن بی خبر است؟ اگر دولت پولی دارد چرا بدهی‌اش به کارکنان آموزش و پرورش را نمی‌پردازد؟ چرا بدهی‌اش به بانک‌ها را نمی‌دهد و چرا بدهی‌اش را به بانک مرکزی نمی‌پردازد که آنان قدرت پرداخت تسهیلات به مردم را پیدا کنند؟
رییس کمیسیون طرح تحول اقتصادی در میان تشویق نمایندگان با عبارت «احسنت، احسنت» ادامه داد: همین جا عرض کنم اگر مقصود پرداخت نقدی یارانه‌ها باشد، آیا پرداخت نقدی نیازمند قانون نیست؟ آیا طرح پرداخت نقدی تصویب شده است؟ برای جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی خانوار ۴۰‌میلیارد تومان هزینه شده که بدون مجوز مجلس انجام شده، که خلاف قانون است.
این عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس خطاب به دولتمردان متذکر شد: تاکید دولت مبنی بر قانون‌گرا بودن اقتضا می‌کند که برای این اقدامات کسب مجوز کند، اگر بخواهند یارانه‌ها را نقد پرداخت کنند، باید پولش را از مصرف کنندگان بگیرند، آیا پیش‌بینی کرده‌اند که یکباره می‌خواهند همه یارانه‌های انرژی را آزاد کنند و یکباره قیمت‌ها را افزایش دهند؟ و از این راه چه هزینه‌هایی به مردم تحمیل خواهد شد؟
مصباحی‌مقدم اظهار داشت: طرف شیرین مساله که پرداخت نقدی پول است، بیان می‌شود ولی طرف تلخ مساله که افزایش هزینه خانوار است، مطرح نمی‌شود.
تذکر و یادآوری مصباحی‌مقدم به دولت
نماینده تهران با بیان اینکه بیشترین دغدغه‌ام وعده پرداخت نقدی یارانه به صورت ماهانه مبلغ ۵۰ تا ۷۰هزار تومان است، ادامه داد: لازم است یادآور شوم در جلسه‌ای که کمیسیون ویژه با رییس‌جمهور داشت، تاکید آقای احمدی‌نژاد و کمیسیون این بود که تعامل مثبتی در بررسی طرح تحول اقتصادی بین دولت و مجلس وجود داشته باشد و با هم این کار را پیش ببرند.
وی افزود: مقام معظم رهبری در یادداشتی که برای رییس‌جمهور فرستاده‌اند یا به صورت شفاهی، بیان کرده‌اند که این طرح باید به صورت اجماع درآید و در نشستی که با هیات دولت داشتند، ابراز خرسندی کردند که این کار بین دولت و مجلس با هم هماهنگ پیش خواهد رفت.
وی ادامه داد: ضمنا نمایندگان دولت در کمیسیون ویژه از اعضا درخواست کردند که ریز اطلاعات مربوط به طرح تحول انتشار عمومی پیدا نکند تا بررسی‌ها به پایان برسد، ما نیز از دولت و سخنگوی طرح تحول خواستیم که اطلاعاتی را که به مردم ارائه می‌دهند، متوقف کنند، چون همین اطلاعات یک طرفه منتشر می‌شود و حال آن که هنوز نه چیزی به دار است و نه چیزی به بار.
وی همچنین افزود: ظاهرا رییس‌جمهور در نطق تلویزیونی شب گذشته‌اش نسبت به مصوبه مجلس شورای اسلامی در مورد افزایش تعداد دانشجویان در برخی دانشگاه‌ها واکنش نشان داده است که گمان می‌کنم جا دارد رییس جلسه در این مورد مطلبی را بیان کند، بالاخره مجلس است که قانون‌گذار است، موافق و مخالف صحبت می‌کنند، رای‌گیری می‌کنند و آنچه قانون شد را دولت باید بپذیرد و اجرا کند.
طرح تحول را با عجله زیر سوال نبریم
اظهارات مصباحی مقدم که پایان یافت، محمدرضا باهنر که ریاست جلسه روز گذشته را به دلیل شرکت لاریجانی و ابوترابی فرد در اجلاس مجالس آسیایی برعهده داشت، در نطق پیش از دستور خود با خوب و قوی خواندن اظهارات احمدی‌نژاد به طرح تحول اقتصادی اشاره کرد و با بیان این‌که بنده هم عضو کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی هستم و کار خوب و متین جلو می‌رود، تصریح کرد: اگر تحمل داشته باشیم و دولت هم تا حدودی دست بر دل خود بگذارد، ما نیز آمادگی داریم کمک کنیم تا این طرح به این عظمت را با شتابزدگی، عجله یا محاسبه غیردقیق زیر علامت سوال نبریم. باهنر با بیان این‌که انتظار ما این است که این بحث‌ها را به صورت مشترک بین دولت و مجلس به صورت کارشناسی درآوریم، گفت: مقدمات لایحه دولت فراهم شده، البته چون ویرایش، ویرایش نهایی نبوده و غیرقابل انتشار است، ما آن را بین نمایندگان توزیع نکرده‌ایم، ولی این لایحه به دست ما رسیده و منتظر هستیم تا با همکاری با دولت، در اسرع وقت لایحه جامع تحول اقتصادی را در مجلس با نظر کارشناسی داشته باشیم.
رییس جلسه همچنین اظهار کرد: مجلس حتما با نظر موافق، به این لایحه و این طرح عظیم توجه خواهد کرد و ان‌شاءا... با هم راه برویم، که هیچ‌کدام عقب نیفتیم و هیچ کدام هم جلو نرویم، تا با مشکلی روبه‌رو نشویم.
اظهار نظر رییس‌جمهور برای تاثیر بر شورای نگهبان بود
با هنر همچنین اظهارات رییس‌جمهور درباره بحث اصلاح پذیرش دانشجو را مبنی بر این که این کار در شان مجلس نیست و وضع دانشگاه‌ها را به هم می‌ریزد ، مورد اشاره قرار داد و با بیان این که تکلیف مجلس، دولت و قوای حاکم بر نظام جمهوری اسلامی در رابطه با قانون، کاملا روشن شده، افزود: مختصر بحثی در اواخر دوره مجلس هفتم، بین دولت و مجلس اتفاق افتاد و تکلیف روشن بود و با نامه مقام معظم رهبری روشن‌تر شد و آن‌ این‌که اگر قانون مراحل قانونی خود را بگذراند و به مرحله‌ اجرا برسد و به دولت ابلاغ شود، دولت موظف به اجرای آن است.
نماینده‌ تهران خاطرنشان کرد: شاید اظهارنظر رییس‌جمهور در رابطه با بحث اصلاح پذیرش داوطلبان کنکور این بوده که بتواند تاثیری بر اعضای حقوقدان و فقهای شورای نگهبان داشته باشد که البته این حق است، اما شاید بهتر این بود که رسانه‌ای نمی‌شد.
وی ادامه داد: در هر صورت منتظر هستیم تا شورای نگهبان نظر نهایی خود را در رابطه با این مصوبه به مجلس اعلام کند و وقتی قانون نهایی شد، در اسرع وقت جهت اجرا به دولت ابلاغ کنیم و انتظار هم داریم مثل گذشته، دولت قانون را دقیق اجرا کند.
مجلس را در حد یک گروهک پایین نیاوریم
اظهار نظر احمدی‌نژاد در مصاحبه مطبوعاتی‌اش پیش از آن که به نیویورک سفر کند، در مورد سهمیه‌بندی بنزین که در آن مجلس را به براندازی دولت متهم کرده بود، نیز روز گذشته با انتقاد داریوش قنبری، عضو فراکسیون اقلیت مواجه شد.
جالب آن که احمدی‌نژاد در حالی تصویب طرح سهمیه‌بندی بنزین را حرکتی در جهت زمین زدن دولت از سوی مجلس معرفی کرد که این بحث در قانون برنامه چهارم توسعه بوده است. چه به گفته ادیانی راد، از اعضای کمیسیون انرژی مجلس، سهمیه‌بندی بنزین ریشه در برنامه چهارم توسعه دارد که در جلسات با این محور دولت و مجلس مکلف شده‌اند که نسبت به مدیریت سوخت در کشور و استفاده بهینه از حامل‌های انرژی برنامه راهبردی تدوین کنند تا مدیریت صحیح مصرف سوخت را شاهد باشیم.
داریوش قنبری با اشاره به این موضوع در جلسه روز گذشته ابراز کرد که رییس‌جمهور با صحبت‌های خود مجلس را در حد یک گروهک تنزل داد که به دنبال براندازی دولت است.
وی در تذکری با استناد به بند 11 ماده 23 آیین نامه داخلی مجلس گفت: چندی پیش آقای رییس‌‏جمهور راجع به یکی از مصوبات مجلس اظهار نظری داشتند و دیشب هم این صحبت‌‏ها باز هم تکرار شد.
نماینده ایلام افزود: اگر قبلا هیات رییسه در مورد اظهار نظرهای گذشته آقای رییس‌‏جمهور موضع‌‏گیری می‌‏کرد، اظهارنظرهای دیشب دوباره تکرار نمی‌‏شد.
وی اظهار کرد: ایشان راجع به قانون مصوب مجلس در رابطه با بحث بنزین عنوان کردند که مجلس با این قانون به دنبال زمین زدن دولت بود و قصد براندازی داشت.
قنبری افزود: این صحبت رییس‌جمهور، مجلس را درحد یک گروهکی تنزل داد که دنبال براندازی دولت است. ایشان توهینی هم به شورای نگهبان کردند که مصوبه مجلس را تایید کرده است.
وی اظهار کرد: قانون وقتی قانون می‌‏شود که به تایید شورای نگهبان رسیده باشد.
قنبری افزود: در حالی که انتخابات ریاست‌جمهوری در پیش است، آقای رییس‌جمهور می‌‏خواهد گناه برخی کارها را به گردن مجلس انداخته و به صورت تبلیغاتی و انتخاباتی مجلس را متهم کند.نماینده ایلام تصریح کرد: خواهش ما از هیات رییسه این است که در مقابل این اظهار نظرها سکوت نکند، چون سکوت هیات رییسه باعث می‌‏شود که این صحبت‌‏ها دوباره تکرار شود و شان و جایگاه واقعی و قانونی مجلس تنزل پیدا کند.
باهنر، هم درپاسخ گفت: این تذکر ربطی به دستور جلسه علنی نداشت.
وی اظهار کرد: نظارت بر عدم اجرای قانون از طریق مجلس راه‌‏های دیگری دارد. این هم که آقای رییس‌‏جمهور از نیت قانونگذار بحثی کردند مثلا مجلس قصد زمین گیر کردن دولت را داشت، سخت است که کسی برود به دنبال نیت خوانی و این طور چیزی را کشف بکند.
انتقاد خباز از اظهارات رییس‌جمهور
همچنین مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس در تذکری نسبت به مصاحبه شب گذشته رییس‌جمهور و اعلام رقم پرداختی یارانه‌ها به مردم از سوی وی در طرح تحول اقتصادی انتقاد کرد.
محمدرضا خباز، نماینده کاشمر در تذکری آیین نامه‌ای با استناد به ماده 23 آیین نامه داخلی مجلس گفت:‌ ‌به نظر می‌رسد قصدی در کار است تا مجلس را در مقابل عمل انجام شده قرار دهد. رییس‌جمهور در مصاحبه دیشب عدد و رقمی مبنی بر حداقل 45هزار تومان و حداکثر 70هزار تومان به مردم گفتند، در حالی که هنوز اصل لایحه به مجلس نیامده است و این به جز آنکه توقعات مردم را بالا ببرد و مردم را در مقابل مجلس قرار دهد، خاصیت دیگری نخواهد داشت.
خباز گفت: از کجا معلوم است که مجلس به این لایحه رای دهد؟ مگر می‌شود بدون اجازه مجلس مواد سوختی را افزایش داد، زیرا افزایش قیمت مواد سوختی و بنزین حتما باید مجوز قانونی داشته باشد. مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: مگر می‌شود پول را بدون مجوز مجلس به حساب مردم ریخت؟ مجلس باید اجازه دهد تا بودجه عمومی به حساب مردم برود.
وی از هیات رییسه خواست تا در دفاع از حیثیت مجلس وارد عمل شود و گفت: یقینا اگر این لایحه بیاید و در مجلس تصویب شود، سپس ارائه گزارش آن به مردم پسندیده خواهد بود، اما پیش‌بینی قبل از تصویب لایحه مجلس را در مقابل مردم قرار خواهد داد.
باهنر نیز در پاسخ گفت: حرف شما قابل بررسی و تامل است، اما این تذکر به جلسه علنی مربوط نیست و این موارد باید در کانال‌های قانونی خود مطرح شود.
همراهی توکلی با احمدی‌نژاد
توکلی همچنین در پاسخ به سوال دیگری که به سخنان رییس‌جمهور مبنی بر غیرقانونی بودن طرح افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های ممتاز اشاره داشت، گفت: در بحث کنکور و اصلاح اشتباه احتمالی، موضع رییس‌جمهور را کارشناسی‌تر‌ می‌دانم تا نظرات نمایندگان را، من هم به این طرح رای ندادم.
این نماینده تهران در مجلس در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که رییس‌جمهور اعلام کرد برداشت از حساب ذخیره ارزی بدون اجازه مجلس امکان‌پذیر نیست، اما مجلس قبلا چند بار نسبت به برداشت از حساب بدون اجازه مجلس اعتراض کرد، گفت:‌ بدون مصوبه مجلس امکان برداشت از حساب ذخیره ارزی وجود ندارد، اما باید توجه داشت درباره اضافه بر واردات بنزین و گازوئیل از سوی دولت برداشتی از حساب ذخیره ارزی نشده، اما دولت از منابع داخلی وزارت نفت برداشت‌های داشت که خلاف قانون بود.
توکلی افزود:‌ حرف رییس‌جمهور مبنی بر این‌که دولت بدون اجازه مجلس از حساب ذخیره ارزی برداشت نمی‌کند، حرف درستی است.
توکلی در پاسخ به این سوال که رییس‌جمهور اعلام کرد موجودی حساب ذخیره ارزی محرمانه است و اعلام نمی‌کند، اظهار داشت: منظور این نبوده که به مجلس اعلام نمی‌کند، بلکه منظور این است اعلام عمومی‌نمی‌شود، چرا که معمولا دولت‌ها جهت مقابله با مسائل برای این‌که میزان قدرتشان توسط دشمنان قابل ارزیابی نباشد، این اطلاعات را فقط به مراجع ذی ربط ارائه می‌کنند و یا بعد از مدت زمان معینی این اطلاعات را انتشار می‌کنند.
وی گفت:‌ این‌که رییس‌جمهور اعلام می‌کند نمی‌تواند همیشه میزان ذخیره ارزی را اعلام کند، حرف درستی است.
پرداخت نقدی یارانه‌ منجر به افزایش هزینه می‌شود
همچنین مخبر کمیسیون طرح تحول نیز در جمع خبرنگاران درباره اظهار نظر رییس‌جمهور مبنی بر پرداخت یارانه نقدی به مردم گفت: هنوز کمیسیون در این زمینه به نتیجه نهایی نرسیده و آثار و تبعات آن هم هنوز برای کمیسیون و نه برای دولت مشخص نیست. دلخوش همچنین در پاسخ به دنیای اقتصاد مبنی بر اینکه ارزیابی‌اش از سخنان رییس‌جمهور و اعلام یکباره پرداخت نقدی یارانه‌ها چیست، گفت: ما معتقدیم باید کار گروه تحولات اقتصادی گزارشات روزانه خود را به رییس‌جمهور ارائه کند و پیگیری‌هایی که هم اکنون در کمیسیون انجام می‌شود حضور خود دولت هم در آن پررنگ است و آنها هم در جلسات حضور پیدا می‌کنند، اما هنوز به آن نقطه‌ای نرسیده ایم که بتوانیم دقیق بر آورد کنیم که اگر بنا باشد انرژی‌ها و حامل‌های انرژی آزادسازی شود، از محل این انرژی یارانه‌هایش چه میزان به مردم تعلق می‌گیرد و به چه میزان هزینه همین کالاها و کالاهای دیگر به تبع آن افزایش پیدا می‌کند.
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: در شرایط فعلی دیدگاه کمیسیون این است که هزینه‌های مردم از درآمد بالا خواهد زد و این هم اکنون مشکلاتی را ایجاد می‌کند وباید بررسی شود، اما در کل کار ما در این زمینه هنوز تکمیل نشده است. دلخوش درباره این گفته رییس‌جمهور که مجلس هفتم و هشتم در امور اجرایی دخالت کرده‌اند، عنوان کرد: مجلس براساس قانون اساسی وظایفی دارد و قوه مجریه هم دارای وظایفی است، اما در کل مجلس تا به امروز تا جایی که توانسته به قوه مجریه کمک کرده به ویژه مجلس هفتم یک مجلس کاملا همراه دولت بود.
وی گفت: در بعضی از بخش‌ها نباید حساسیت به خرج دهیم که مجلس یا دولت به چه صورت تاکنون وارد مسائل شده است، برخی مسائل کوچک قابل حل است، اما در کل مجلس به دولت کمک کرده است.
صحبت دولت قابل قبول نیست
همچنین غلامرضا مصباحی مقدم در گفت‌وگوی خود با دنیای اقتصاد با اشاره به این موضوع که گفته شده دولت تصمیم گرفته یارانه نقدی پرداخت کند، هرگز قابل قبول نیست، باید بدون شتاب در این زمینه پیش رفت. وی البته در پاسخ به این که ارزیابی‌اش از این اقدام دولت بدون مشورت با مجلس چیست و اینکه این یک اقدام پیش‌دستانه است، گفت که مایل نیستم بحث را سیاسی کنیم.
وی در عین حال تاکید کرد که این رقم 50 تا 70هزار تومان در پیش‌نویس لایحه هدفمند کردن یارانه مجلس وجود ندارد، چرا که در پیش‌نویس لوایح اعداد و ارقام وجود ندارد، بلکه حاوی سیاست‌های کلی است.
اجرای طرح تحول باید با نظر مجلس باشد
میر تاج‌الدینی در گفت‌وگوی خود با دنیای اقتصاد با اشاره به سخنان رییس‌جمهور مبنی بر این که طرح تحول نیاز به تصویب مجلس ندارد و در برنامه‌ای کلان باید آن را دنبال کرد، گفت: این صحبت به نظر من در جای خودش نیست، از نظر روند اجرایی شدن، این طرح باید در قالب برنامه اجرایی شود وانگهی چون طرح تحول دارای اجزا، آثار و تبعات گوناگونی است،باید با نظر مجلس باشد تا تبعات آن به حداقل برسد. وی افزود: اعلان طرح قبل از تصویب در مجلس یک سری انتظارات را در جامعه ایجاد می‌کند که شاید نتوان همه آنها را برآورده کرد.