واکنش‌های متفاوت بر اکران فیلم فرهنگی
فیلم فرهنگی یعنی فیلم کم فروش!
نگاه سوم-طراح اکران فیلم‌های فرهنگی در هفته گذشته واکنش‌های متفاوتی را برانگیخته است. تهیه‌کنندگانی که این فیلم‌ها را تهیه کرده‌اند، قاعدتا باید با این طرح موافق باشند، چون به شکل تافته جدا بافته‌ای با آنها برخورد می‌شود و قطعا از امتیازهای این طرح برخوردار می‌شوند. اما با نگاهی به رقم فروش فیلم‌های فرهنگی در اکران ماه‌های قبل مفید بودن یا نبودن این طرح بیشتر رخ می‌نماید. ضمن این که هیات اسلامی هنرمندان هم با انتشار یادداشتی از طرح اکران فیلم‌های فرهنگی انتقاد کرد. فیلم‌های فرهنگی چقدر فروختند؟
در اکران تابستان نمایش فیلم‌های مستقل و پشت خط مانده اکران در گروه سینمای آزاد آغاز شد و تا پایان سه ماه دوم سال چهار فیلم در این گروه به نمایش درآمد. ضمن این که با تعریفی که از سینمای فرهنگی می‌شود، بعضی فیلم‌های دیگری که در گروه‌های سینمایی به نمایش در می‌آید نیز شامل این طرح می‌شوند.
«فرزند خاک» به عنوان بهترین فیلم جشن خانه سینما و بهترین فیلم از نگاه ملی در جشنواره فجر قطعا در برداشت اول اکران این‌گونه فیلم است. این فیلم در اکران خود پس از ۵۷ روز نمایش رقمی بالغ بر ۱۱۱میلیون تومان، فروش داشته است که برای این فیلم با تبلیغات گسترده و تیزرهای تلویزیونی متعدد نمی‌تواند رقم بالایی باشد. «دیوار» فیلم دیگری است که به مساله اجتماعی می‌پردازد و البته قصه‌اش کمی جسورانه است. این فیلم پس از ۶۲ روز نمایش حدود ۱۳۶میلیون تومان فروش کرد. در ادامه اکران فیلم‌های فرهنگی که هنوز ملاک‌ها و معیارهای مشخصی برای آن لحاظ نشده است و هر فیلمی که فروش کمی داشته باشد در زمره فیلم‌های فرهنگی قرار می‌گیرد، فیلم شاخص پرچم‌های قلعه کاوه قرار دارد که پس از ۲۷ روز حدود ۵میلیون تومان فروخته است.«خاک سرد» فیلم دیگری است که اساسا با توجه به داشتن تهیه‌کننده خصوصی در ظاهر به لحاظ فرم و کیفیت کارگردانی نگاهش به گیشه نبوده است. این فیلم پس از ۲۶ روز نمایش ۲۱میلیون تومان فروش کرد.
در اکران آزاد تابستان نیز «مینای شهر خاموش»، «سربلند»، «حقیقت گمشده» و «روز برمی‌آید» قرار داشتند که ساختار این فیلم‌های فرهنگی را شکل می‌دادند. این فیلم‌ها در گیشه ناموفق عمل کردند. مینای «شهر خاموش» پس از ۴۷ روز ۶۵میلیون تومان فروش کرد. سربلند پس از ۴۰ روز ۶۱میلیون تومان نصیب گیشه کرد. «حقیقت گمشده» که از سی‌ام مرداد اکران شد، پس از ۳۰ روز ۲۳میلیون تومان فروخت و «روز برمی‌آید» نیز پس از ۱۹ روز نمایش ۵/۱۲میلیون تومان فروش کرد. با این اوصاف می‌شود فرض کرد که فیلم فرهنگی یعنی فیلمی که با مخاطب ارتباط برقرار نمی‌کند یا فیلمی که نمی‌فروشد و چرخه اقتصادی سینما را از چرخش بازمی‌دارد.
نامه تند هیات اسلامی هنرمندان
پایگاه اطلاع‌رسانی هیات اسلامی هنرمندان با انتشار یادداشتی از طرح اکران فیلم‌های فرهنگی انتقاد کرد.
به گزارش ایلنا، متن این یادداشت به شرح زیر است:
در سالیان اول انقلاب که یک سلیقه خاص بر مدیریت سینمای کشور حاکم بود، تمام حمایت‌های دولتی از نوع به خصوصی از فیلم‌ها و همچنین تبلیغات رسانه‌ها و جشنواره‌های داخلی فیلمسازان کشور را که بخشی از آنها شامل فیلمسازان پیش از انقلاب می‌شوند و بخشی دیگر، فیلمسازان جوان را ترغیب کرد فیلم‌هایی بسازند که از پیام و محتوا لبریز باشند که پس از چند سال همین فیلمسازان به دو گروه تقسیم شدند، برخی به سمت تولید فیلم‌های تبلیغاتی به اصطلاح شعاری روی آوردند و آن دسته فیلمسازانی را شامل می‌شدند که از کمک‌های نقدی و وام‌های بلاعوض بهره‌مند بودند و گروه دوم فیلمسازانی بودند که آنها به جنبه‌های هنری و فرهنگی سینما بیش از یک مساله ساده، سراغ معادلات پیچیده نخواهیم داشت و تجربه‌های ناموفق را دوباره تکرار نخواهیم کرد.
آنها به کارکردهای تبلیغاتی آن اهمیت می‌دادند و به سمت ساخت فیلم‌هایی گرایش پیدا کردند که دارای زبانی پیچیده بود و پیام‌های عمیق فلسفی را به مخاطب تقدیم کند. اما هر دو گروه از این فیلم‌ها و فیلمسازان با یک مشکل اساسی مواجه بودند و آن فقدان جذابیت برای مخاطب بود که باعث شد در کمتر از دو دهه، تماشاچی ۲۰میلیونی سال‌های اول انقلاب به مخاطب کمتر از یک میلیون تنزل یافته و نهایتا منجر شود که در سال‌های اخیر فیلمسازان به سمت هنجارشکنی برای جذب مخاطب روی آورند.
در حالی که سینما یک فرمول ساده دارد که اگر روش‌های حل آن را مثل معادلات ریاضی فرا بگیریم، هیچگاه مثل مدیران سینمایی در سال‌های اخیر در ضرب و تقسیم‌های بی‌حاصل گرفتار نخواهیم شد و برای حل یک مساله ساده، سراغ معادلات پیچیده نخواهیم رفت و تجربه‌های ناموفق را دوباره تکرار نخواهیم کرد.
اکران فیلم‌های فرهنگی یکی از همین تدابیر شکست خورده‌ای است که در سال‌های اخیر با اسامی مختلف و به شکل‌های گوناگون مراحل آزمون و خطا را پشت سرگذاشت و اینک در آغاز یک مرحله دیگر قرار دارد.
اینکه برخی سینماهای شهر را اختصاص بدهیم به اکران فیلم‌هایی که اگر با اهدای بلیت رایگان هم شهروندان را به دیدن آنها تشویق کنیم، امیدی به استقبال مردم از آنها نخواهیم داشت، نه تنها توجیه اقتصادی و نفعی برای صنعت سینما ندارد، بلکه افتخاری نیز برای سینمای فرهنگی محسوب نخواهد شد. در هیچ کجای دنیا سالن‌های خالی نمی توانند برای سینمای آن کشور امتیاز تلقی شوند، پس به جای اینکه بخواهیم به لطایف‌الحیل و عناوین جذابی مثل «سینمای خاص»، «سینمای هنری»، «سینمای جشنواره‌ای»، «فیلم روشنفکری»، «اکران آسمان باز» و این آخری هم «اکران فیلم‌های فرهنگی» و توزیع بلیت‌‌های رایگان و نیمه بها بین کارمندان دولت و کارگران کارخانجات این سینمای بی‌رمق را سرپا نگهداریم، بیایید با واقع نگری و شناخت ماهیت سینما در سیاست‌های سینمایی خود تجدید نظر کرده و از این هنر- صنعت مهم، با نفوذ و تأثیرگذار که انسان عصر معاصر در سیطره جادوی آن گرفتار شده است، در جهت اهداف فرهنگی کشور استفاده کنیم.
ارسال نظر