محمود اسلامیان*

صد سال از طرح ایده مالیات بر ارزش افزوده که توسط فون زیمنس آلمانی مطرح گردید، می‌گذرد. این طرح اولین‌بار در کشور فرانسه به اجرا درآمد و به تدریج در سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا پیاده‌سازی گردید. بررسی طرح در کشورهای مذکور نشان می‌دهد طی پروسه‌های ۱۰ و حتی ۱۵ ساله امکان اجرایی شدن فراهم گردیده است. به دلایل زیر در شرایط فعلی به نظر می‌رسد باید اجرای طرح را به تاخیر انداخت.

۱ - نداشتن زیرساخت‌های اطلاعاتی مناسب. متاسفانه در کشور فاقد یک نظام جامع اطلاعات هستیم و زیرساخت‌های لازم برای برقراری یک سیستم اطلاعاتی فراگیر به وجود نیامده است. بنابراین همچون موضوع مالیات افراد صادق متضرر می‌شوند و این عین بی‌عدالتی است.

۲ - تردیدی وجود ندارد که اقتصاد کشور با یک رکود تورمی دست و پنجه نرم می‌کند. در تمامی اقتصادهای دنیا در شرایط رکود، دولت‌ها با کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری همچون کم‌کردن مالیات و کاهش نرخ بهره، مردم را تشویق به توسعه سرمایه‌گذاری و در نتیجه خروج از رکود و حرکت به سمت رونق می‌نمایند.

اجرای طرح ارزش افزوده در این شرایط یک سیاست ضددرمانی برای اقتصاد راکد کشور است. این‌گونه طرح‌ها باید در شرایط رونق اقتصادی تجربه شوند، زیرا هزینه‌های مردم را افزایش می‌دهند.

۳ - در حالی‌که مردم اثرات افزایش قیمت منابع کشور را در زندگی خود مشاهده نمی‌نمایند، در وصول چنین مالیات‌هایی مردم بازخورد مشارکت خود را باید احساس نمایند.در اجرای چنین طرح‌هایی باید مدت‌ها، ‌آگاهی‌های بخش‌های درگیر و مردم را از طریق آموزش عمومی و خاص افزایش داد. بسیاری از این‌گونه بخش‌ها حداقل اطلاعات را دارند. طرح تجمیع عوارض که بسیار هم ساده بود، در عمل بیش از ۴۰درصد موفقیت نداشته است، آن هم پرداخت‌ها از طرف شرکت‌های بزرگ یا متوسط بوده است. حال چگونه می‌توان از طرح VAT با پیچیدگی‌هایی که دارد، انتظار موفقیت داشت.با توجه به نکات فوق پیشنهاد می‌شود به مدت دو سال طرح فوق به حالت تعلیق درآید و طی این مدت زیرساخت‌های لازم به همراه آموزش‌های مناسب فراهم شود تا بتوان انتظار موفقیت از اجرای طرح را داشت.

* رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن اصفهان