خاتمی: رقابت سختی در پیش است

رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها ابراز عقیده کرد: این‌که یک سلیقه و روش بخواهد کارها را در دست بگیرد و هر که را نمی‌پسندد به هر قیمتی از صحنه خارج کند، اعمال چنین روش و سیاستی نه به نفع اقتصاد کشور است نه به نفع مصالح ملت و نه به نفع نظام. به گزارش ایسنا سیدمحمد خاتمی در دیدار با جمعی از خبرنگاران حوزه دولت در دوران دولت اصلاحات که به مناسبت روز خبرنگار صورت گرفت، با اشاره به شرایط کشور در آستانه انتخابات دور بعدی ریاست با تاکید بر ضرورت حاکمیت شیوه‌های منطقی ـ که هم به حقوق و آزادی‌های مردم پایبند است و هم پیشرفت کشور را می‌خواهد و هم به موفق شدن آن کمک می‌کند ـ خاطرنشان کرد که در چنین شرایطی انتخاباتی پرشورتر برگزار خواهد شد که منشا خیر می‌شود.

وی همچنین با بیان اینکه «گاهی هم اصول به خرافه کشیده می‌شود»، گفت: ما اصولگراییم؛ مهم این است که اصول را چه بدانیم. فروع را اصول دانستن و زیر پا گذاشتن اصول به اسم اصول درست نیست. همه ما اصولگراییم. رییس‌جمهور سابق کشورمان با طرح این پرسش که «منظور از الگوسازی چیست؟» خاطرنشان کرد: یک وجه این موضوع اخلاقی است ـ که متاسفانه خیلی کم مورد توجه قرار گرفته و گاهی بداخلاقی‌هایی می‌شود ـ امام(ره) این وجه را می‌خواست.

خاتمی وجه دیگر الگوسازی را آزادی‌های مشروع دانست و یادآور شد: قانون اساسی با رای مردم تعیین شده و برای مردم حقوق اساسی قائل شده است. قدرت متمرکز محدود شده و این خیلی مهم است. وی تفاوت نظام مردم‌سالار با غیر آن را در قدرت متمرکز عنوان و اظهار کرد: نظام مردم‌سالار تحت نظارت و کنترل مردم است؛ نقد کردن در آن نه تنها ممنوع نیست، بلکه تشویق هم می‌شود و هر وقت مردم اراده کنند بدون توسل به زور، قدرت را جابه‌جا می‌کنند، ولی در حکومت‌های غیرمردم‌سالار این‌گونه نیست و حکومت خود را در قبال مردم مسوول نمی‌داند. رییس بنیادباران اصولگرایی را از دیدگاه کسانی که دین را در زندگی موثر می‌دانند، این‌گونه تشریح کرد: اصولگرایی این است که می‌خواهیم الگویی مناسب با وضعیت امروز دنیا نشان دهیم؛ مردم در عین پایبندی به دین و اخلاق، آزادی داشته باشند، زندگی خوب و آبرومندی داشته باشند و امیدوار باشند که در جهان موقعیت مناسبی داشته باشند تا دیگر گذشته تکرار نشود که حکومت‌ها خودشان را ارباب بدانند و انتقادهای مردم را برنتابند. اینها مسائلی است که ما را از دیگران جدا و اصولگرا می‌کند و بزرگترین خدمت به دین و کشور و انقلاب، پایبندی به این اصول است.

وی با اشاره به در پیش بودن دور دهم انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: فکر می‌کنم یک دعوای سختی وجود داشته باشد که کدام دیدگاه می‌خواهد بر مردم حاکم باشد؟ باید با هوشیاری به مسائل نگریست و راه و موضع خود را مشخص کرد.

رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها هم‌چنین با اشاره به شرایط فعلی به لحاظ فاصله‌ با اهداف چشم‌انداز و وضعیت زیرساخت‌ها، در عین حال خاطرنشان کرد: همه ما توسعه می‌خواهیم، نمی‌شود بدون تولید و سرمایه‌گذاری و جذب امکانات و فن‌آوری‌های موجود در جهان و حضور در بازارهای جهانی و بهره‌گیری از نیروی انسانی کارآمد به توسعه رسید. با شعار کارها درست نمی‌شود؛ نمی‌شود روز به روز فشارها به کشور افزایش یابد و انتظار داشت که مشکلی پیش نیاید.

وی گفت: با بهانه‌های مختلف در برابر دولت قبلی چه موانعی ایجاد می‌شد؟ رسانه ملی در مقابل بود، بسیاری از جریان‌ها کارشکنی می‌کردند. امروز هم جریان تخریب از جمله در برخی دستگاه‌هایی که باید ملی باشند ـ چه به صورت تبلیغی و جنگ روانی و چه به صورت‌های دیگر ـ علیه جریانی که اصلاح‌طلب نام گرفته فعال است. اینها نشان می‌دهد که هنوز عده‌ای به این نتیجه نرسیده‌اند که متناسب با معیارهای انقلاب و اسلام و مصالح ملت و کشور، می‌شود کار و کشور را اداره کرد.

خاتمی درباره تصمیم خود برای شرکت یا عدم شرکت در انتخابات نیز گفت: به هر حال وضعیت چندان روشن نیست؛ گرچه همه ما در مقابل ایران و انقلاب مسوولیم و باید وظیفه خود را انجام دهیم. من در مورد خودم از وضعی که دارم ناراضی نیستم؛ اعتقاداتی دارم و تشخیص‌هایی که نمی‌توانم از آنها دست بردارم. امروز هم می‌کوشم در حد توان اندکم از آن اسلام و اندیشه‌ای که درست می‌دانم ـ چه در داخل و چه در خارج ـ دفاع کنم. ممکن است صدای ما خیلی بلند نباشد، ولی اینها وظیفه را از دوش ما بر نمی‌دارد. وی تاکید کرد: دفاع از اسلام منطق، اسلام آزادی و اسلام انسان در برابر ننگ‌، ریا و گرایش‌های افراطی به نام اسلام ـ که بیشترین بهانه را به دشمنان برای تسلط بر دنیای اسلام و سرکوب ملت‌ها داده است ـ امر مهمی است که برای آن همه تلاش خود را کرده و می‌کنم. در دفاع از صلح و اخلاق و نقد افراط و خشونت و نیز دفاع از حرمت و حیثیت ملت بزرگوار ایران هرچه از دستم برآید، کوتاهی نخواهم کرد. ابدا هم ناراضی نیستم و وقتی انسان از کاری راضی است، داغی ندارد که آن را رها کند. خاتمی اظهار کرد: دولت‌هایی که به مردم متکی نیستند، یا کمتر متکی هستند، از آزادی هراس دارند. البته گاهی هم این هراس بیجا نیست، مانند کشور ما که خطرات بیگانه در آن زیاد است و جنبه‌های دموکراسی هنوز در جامعه کاملا پایدار نشده است. بیگانگان ممکن است نفوذ کنند و ضربه بزنند؛ این را نادیده نگیریم و مطلق نگاه نکنیم. چه بسا برخی محدود کردن‌ها با نیت صادقانه‌ و برای جلوگیری از نفوذ برخی تهدیدها باشد. وی با اشاره به اینکه «آزادی هیچ وقت نمی‌تواند محدودیت ایجاد کند»، تصریح کرد: این تصور غلطی است؛ هیچ وقت آزادی خطر ایجاد نمی‌کند. بلکه محدودیت است که می‌تواند برای نفوذ دشمن بستر ایجاد کند. رییس بنیاد باران خاطرنشان کرد: اگر فضایی ایجاد شود که مردم نتوانند حرف‌شان را بزنند، ذهن آنها ـ به خصوص نخبگان ـ عوض نمی‌شود. ممکن است به ملاحظات حرف نزنند، آن حرف‌ها زیرزمینی می‌شود و زمینه برای نفوذ بیگانه که از آن نگران بودیم، ایجاد می‌شود و بیگانه به جای آنکه از فضای آزاد استفاده کند، سوار بر موج نارضایتی شود که بر اثر کمبود آزادی زیاد شده است.

خاتمی با تشریح وضعیت آرمانی برای رسانه‌های کشور، به حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش، آزادی و آزادی رسانه‌ها به عنوان وسیله بیان نظریات و بالابردن اطلاعات و آگاهی اشاره کرد و گفت: مهم‌تر از همه در نقد قدرت اهداف مشروطیت و نهضت ملی و نیز انقلاب اسلامی است؛ زیرا برای تضمین مردم‌سالاری و مهار قدرت، باید آن را نقد کنیم. اینکه من بر آزادی تکیه می‌کنم برای همین است و متاسفانه برخلاف دشمنان آزادی ـ که این‌گونه القا می‌کنند که منظور از آزادی، ولنگاری و از بین بردن ارزش‌های فرهنگی و دینی جامعه است ـ اصلا این‌گونه نیست. در همین حال سید محمد خاتمی رییس‌جمهور سابق کشورمان در گفت‌وگوی مکتوب با پایگاه خبری تابناک در پاسخ به پرسشی درباره تعامل خود با رهبر انقلاب در دوران ریاست‌جمهوری با بیان این‌که در موارد مختلف، بحث و گفت‌وگوی آزاد و بی‌تکلف وجود داشت، به تعهد خود با رهبر انقلاب اشاره کرد و گفت: در این مورد یا تفاهم حاصل بود یا اگر اختلاف نظری باقی می‌ماند، بر اساس تعهدی که وجود داشت، ملاک عمل، نظر رهبری بود. فکر نمی‌کنم از این جهت مشکلی فیمابین وجود داشته باشد.وی در پاسخ به این پرسش که آیا فرصت تغییر استراتژیک در گفتمان اصلاح‌طلبی و تبدیل آن به یک حرکت ملی و نه صرفا جناحی را احساس نمی‌کنید، اظهار کرد: رهبران اصلاح گر و روشن‌بین و راستین کسانی هستند که با درک شرایط زمان و مکان و نیازهای مبرم و خواست و مصلحت جامعه، مطلبی را بیان و تبیین می‌کنند و جامعه به آن می‌گراید یا احساس می‌کند که حرف دل او زده می‌شود.

رییس‌جمهور سابق کشورمان در پاسخ به پرسشی درباره تعامل خود با رهبر انقلاب و مخالفت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان افراطی با این رابطه اظهار کرد: شاید برخی‌ها توقع بیجا داشتند و عده‌ای نیز می‌خواستند القا کنند که رهبری از دولت و مواضع آن ناراضی‌اند که هر دو بیجا است. صرف نظر از جنبه‌های شخصی ارتباط که همواره خوب بوده است. رهبری دارای جایگاه ویژه‌ای در نظام هستند.