حاشیه‌های سفر و مذاکرات جلیلی-سولانا در ژنو

رییس‌جمهور روز گذشته در اجتماع مردم شهرکرد، از برخی جزئیات مذاکرات ژنو پرده برداشت و با بیان اینکه در مذاکرات ژنو نماینده استعمار پیر (انگلیس) پای خود را بیش از گلیمش و زبانش را بیش از اندازه دراز کرد که نماینده‌ شجاع ملت ایران با منطق جوابش را داد، گفت: البته نماینده آمریکا متین سخنانش را مطرح کرد و احترام ملت ایران را نگه داشت که این یک گام مثبت بود. ساعاتی پس از این اظهارات محمود احمدی‌نژاد، خبرگزاری فارس که به همسویی و نزدیکی با دولت شناخته می‌شود، برخی حواشی نشست ژنو را منتشر کرد و نوشت: عصبانیت نماینده سیاسی انگلیس در مذاکرات از سرسختی و پیچیدگی‌های سعید جلیلی و به خنده واداشتن کودک ترکیه‌ای باز هم از سوی جلیلی از نکات حاشیه‌ای سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان به ژنو و استانبول بود.

در این گزارش با اشاره به اینکه ترکیب هیات ایرانی و هیات غربی مذاکره‌کننده از جهات گوناگون متفاوت بود، آمده است: هیات ایرانی که رسانه‌های غربی و به خصوص رسانه‌های سوئیسی آن را کم تعداد و ساده، اما تام‌الاختیار توصیف کرده بودند؛ اگر چه از جهت تعداد کوچک بود، اما از هر نظر خود را بر هیات پر تعداد، دارای تشریفات سیاسی و دیپلماتیک زیاد، پر طمطراق و پر سر و صدای غربی دیکته کرد.

در عین حال سعید جلیلی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی با یک دستگاه پراید، بدون محافظ و اسکورت به فرودگاه امام خمینی (ره) تهران رفت و به همراه علی باقری معاون سیاسی و بین‌الملل و مترجم خود با یک پرواز عادی از تهران به ژنو سفر کرد. وی حتی حاضر نشده بود در بخش ویژه هواپیما (first class) بنشیند.

خبرنگار اعزامی فارس نوشت: محل استقرار هیات ایرانی در ژنو مهمانسرای نمایندگی ایران بود که البته جای خیلی ساده و بی‌آلایشی بود و حتی در هوای نسبتا گرم این روزها کولر هم نداشت و شب که پنجره اتاق‌ها را برای خنک شدن هوا باز می‌گذاشتیم، پشه‌ها سور و ساتی بر پا می‌کردند تماشایی.

کریستین امانپور خبرنگار ایرانی‌الاصل سی.ان.ان هنگامی که جلیلی و سولانا برای حضور در مقابل عکاسان در مقابل پرچم‌ها در حال گذر از مقابل خبرنگاران بودند در حالی که صدای خود را با وسیله‌ای که در اختیارش بود از بلندگو پخش می‌کرد به زبان فارسی از جلیلی پرسید که ارزیابی شما از دور جدید مذاکرات چیست؟ که جلیلی واکنشی به آن نشان نداد. همچنین زمانی که جلیلی و سولانا در مقابل خبرنگاران دست دادند و به سمت اتاق محل مذاکره حرکت کردند خبرنگار شبکه تلویزیونی صدای آمریکا (VOA) با داد و فریاد از جلیلی خواست که بالاخره چیزی بگوید که این سر و صداها نیز با بی‌محلی جلیلی مواجه شد. جلیلی نهار را به صورت مشترک با سولانا و بدون حضور نمایندگان سیاسی کشورهای شش گانه صرف کرد.

حین برگزاری کنفرانس خبری یکی از خبرنگارانی که امکان طرح سوال یافت، همان خبرنگار شبکه تلویزیونی VOA بود. وقتی سوال وی به پایان رسید، سولانا برای دیدن واکنش و پاسخ جلیلی به طرف وی چرخید و در حالی که می‌خندید خیلی مشتاق‌تر از دیگران و حتی خبرنگاران منتظر واکنش جلیلی بود. جلیلی این بار حتی منتظر مترجم خود نماند تا سوال را به صورت کامل برای او ترجمه کند و در پاسخ خبرنگار ایرانی VOA که پرسیده بود چرا در ازای مثبت ارزیابی شدن مکرر مذاکرات ایران و غرب هیچ نتیجه مثبتی مشاهده نمی‌شود، گفت: شما ایرانی هستید. مذاکره مثل فرش ایرانی است؛ میلیمتری، دقیق و با تامل بافته می‌شود، اما نتیجه کار محصول زیبایی خواهد بود.

خبرنگار شبکه VOA نیز متاثر از عملکرد ایران در قضیه آزادسازی گروگان‌های آمریکایی از سوی ایران که دقیقا بعد از تفویض قدرت کارتر به ریگان صورت گرفته بود، مدعی بود که ایران در مناقشه اتمی به دنبال وقت کشی است تا عمر دولت فعلی آمریکا به سر آید و آنچه از عملکرد پرزیدنت بوش باقی می‌ماند جنگ و کشتار و بن بست در تعامل با کشورهایی همچون ایران در مناقشه اتمی باشد.

بعد از مذاکرات، جلیلی به همراه محافظان سوئیسی خود برای دقایقی و جهت پیاده‌روی به بیرون از محل مهمانسرا رفت و در بازگشت محافظان را به داخل دعوت کرد و شخصا از ایشان با میوه پذیرایی کرد که این اقدام جلیلی برای افسران پلیس حفاظت سوئیس جالب توجه بود. جلیلی در بازگشت نیز با یک پرواز عادی و دوباره در بخش عادی هواپیمای خطوط هوایی ترکیه به استانبول رفت تا پس از دیدار و گفتگو با «باباجان» وزیر امور خارجه ترکیه به ایران بازگردد. خبرگزاری فارس در ادامه نوشت: در سفر جلیلی از ژنو به استانبول یک زن و مرد ترکیه‌ای با کودکشان در صندلی‌های ردیف کناری دکتر جلیلی نشسته بودند و جلیلی در چند نوبت به اظهار محبت نسبت به آن پسر بچه پرداخت و او را به خنده انداخت. این رفتار جلیلی مرا به یاد سخنان یکی از خبرنگاران انگلیسی زبان حاضر در جریان مذاکرات انداخت که تعریف می‌کرد هنگام خروج اعضای هیات‌های مذاکره کننده برای نهار، نماینده سیاسی انگلیس با صدای بلند با یکی از همراهان خود گلایه می‌کرد که «ما دیگر چه کار کنیم که هر چه می‌کنیم این ایرانی‌ها (احتمالا خطاب به جلیلی به عنوان طرف مذاکرات آنها) این قدر پیچیده و سرسخت هستند» آن پیچیدگی و سرسختی در مقابل دیپلمات‌های طراز اول قدرت‌های جهانی و این گونه برخورد با یک کودک و خنداندن او!