ارزیابی نهاوندیان از طرح تحول

عکس: دنیای اقتصاد - حمید جانی‌پور

دنیای اقتصاد- محمد نهاوندیان طی یک سخنرانی در حضور رییس‌جمهور با اعلام اینکه وفاداری به مکانیسم عرضه و تقاضا و تاکید بر بازار رقابتی شرط توفیق طرح تحول اقتصادی خواهد بود، تصریح کرد که باید در بحث نظام بانکی و نظام پول ملی نیز همین اصل رعایت شود و استثنا جای قاعده را نگیرد.

وی پیش‌تر در حین بازدید لاریجانی از اتاق نیز گفته بود که نمی‌توان به سمت واقعی کردن قیمت‌ها حرکت کرد و همزمان از نرخ بهره دستوری و کاهش اداری نرخ ارز سخن گفت. احمدی‌نژاد در جمع فعالان اقتصادی نوید داد:

دستیابی به اقتصاد اول جهان در زمانی کوتاه

دنیای اقتصاد- محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهور یکشنبه شب به مدت ۴ساعت میزبان شماری از فعالان اقتصادی و نمایندگان اتاق‌های بازرگانی و صنف‌های گوناگون تجاری و صنعتی بود.

در ابتدای این نشست حسینی، دبیر کارگروه طرح تحول بزرگ اقتصادی، زوایای مختلف این طرح را برای جمع حاضر تشریح کرد و خواستار مشارکت و همکاری آنان با کارگروه‌های تخصصی طرح تحول اقتصادی شد.

سپس برخی از فعالان بخش خصوصی همچون محمود اسلامیان رییس اتاق بازرگانی اصفهان، محمد صدر‌هاشمی‌نژاد رییس کمیسیون بانک و بیمه اتاق بازرگانی، ابراهیم جمیلی عضو اتاق بازرگانی تهران، کریمی پور نماینده تشکل‌های صادراتی، قاسم نوده فراهانی نماینده جامعه اصناف، ریاسی نماینده بخش کشاورزی، شمس اردکانی عضو اتاق بازرگانی، محمدرضا رمضانی نماینده اتاق تعاون و‌هادی غنیمی فرد به نمایندگی از خانه صنعت و معدن و در پایان محمد نهاوندیان رییس اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران به ارائه دیدگاه‌های خود درباره طرح تحول اقتصادی پرداختند.

از جمله نکات مورد تاکید نمایندگان بخش خصوصی می‌توان به لزوم حمایت دولت از بخش تولید، اصلاح سیاست‌های بانکی، جلوگیری از حضور شبه دولتی‌ها در خصوصی سازی، ایجاد آرامش در اقتصاد، رفع معضل کمبود نقدینگی واحدهای تولیدی، ایجاد صندوق ذخیره ریالی، الزام تجدیدنظر در قانون کار، توجه به فرهنگ سازی برای اجرای طرح تحول اقتصادی، مقابله با اثرات نوسان نرخ ارز بر صنعتگران و ضرورت رایزنی بیشتر دولت با بخش خصوصی اشاره کرد. در این نشست، رییس‌جمهور هم در سخنانی با اشاره به اینکه تاکنون بسته‌ای مانند طرح تحول اقتصادی در هیچ دولتی ارائه نشده است، برخی از فشارهای داخلی و خارجی برای متوقف کردن حرکت شتابان دولت و مردم را بی‌فایده دانست.

وی همچنین با بیان اینکه مهم‌ترین مجری تحولات اقتصادی، فعالان بخش خصوصی هستند، خاطرنشان کرد: دولت حتما با همکاری و مشارکت بخش خصوصی طرح تحول اقتصادی را اجرا خواهد کرد و این مساله مورد تایید و تاکید همه اعضای هیات دولت است.

در این نشست علاوه بر فعالان بخش خصوصی، پرویز داودی معاون اول رییس‌جمهور، طهماسب مظاهری رییس کل بانک مرکزی، علی سعیدلو معاون اجرایی رییس‌جمهور، علی‌اکبر محرابیان وزیر صنایع و معادن، محمد جهرمی وزیر کار و امور اجتماعی، عبدالرضا مصری وزیر رفاه و تامین اجتماعی، مسعود میرکاظمی وزیر بازرگانی و تعداد دیگری از دولتمردان حضور داشتند.

پیش از این نیز در نشست‌های مشترک رییس‌جمهور با مدیران رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها و همچنین ۱۰۰ اقتصاددان به تشریح طرح تحول اقتصادی تشریح و پیرامون آن بحث و گفت‌وگو شده بود.

ترس و وسواس بیش از حد

رییس‌جمهور با تاکید بر این کلمات «نمی‌شود و نمی‌توانیم» در مقابل اراده و همت بلند مردم ایران اسلامی مفهومی ندارد، گفت: می‌توانیم به سرعت و در زمان کوتاه‌تری به اقتصاد اول جهان دسترسی پیدا کنیم.

به گزارش دفتر امور رسانه‌های ریاست‌جمهوری، احمدی‌نژاد در این نشست پس از استماع سخنان شماری از فعالان اقتصادی درباره ابعاد مختلف طرح تحول بزرگ اقتصادی و شنیدن دغدغه‌ها و پیشنهادات مطرح شده در سخنانی به مباحث آنان پاسخ داد.

وی فعالان بخش‌های مختلف اقتصاد ایران را از جمله اقشاری دانست که در سخت‌ترین شرایط در مجموع بهترین عملکرد و بازدهی را داشته اند.

احمدی‌نژاد با بیان اینکه دولت به شرایط و تحولات دنیا و داخل کشور در عرصه‌های گوناگون اشراف کامل دارد، خاطر نشان کرد: به خاطر برخی نارسایی‌هایی که در عرصه اقتصادی گریبانگیر کشور است، اقشاری که به طور واقعی برای کشور زحمات بسیاری متحمل می‌شوند همواره با مشکلاتی مواجه هستند و آنهایی که زحمت چندانی نمی‌کشند به راحتی از امکانات و تسهیلات ویژه برخوردار می‌شوند. همچنین پیچ و خم‌های اداری سنگینی در برابر تولید و تجارت کشور وجود دارد که دولت درصدد است نارسایی‌ها موجود را از پیش پای مردم بردارد.

رییس‌جمهور تاکید کرد: اقشار و صنوفی که فشارهای سیاسی، بانکی، اقتصادی، هیاهوها و تهدیدها را تحمل می‌کنند و با تلاش روز افزون باعث می‌شوند آثار این گونه فشارها در جامعه محسوس نباشد، یقینا در شرایط مناسب و آرام اقتصادی می‌توانند اقتصاد کشور را به رتبه اول جهان برسانند.

احمدی‌نژاد اجرایی نشدن طرح‌های بنیادین اقتصادی در دوره‌های گذشته را دارای علل سیاسی و اجرایی دانست و گفت: عده ای تصور می‌کردند اجرای برخی تحولات موجب آشوب و بحران اجتماعی خواهد شد و از این رو از ترس تبعات احتمالی آن وارد اجرای آن نمی‌شدند. علت دوم هم از وسواس بیش از حد کارشناسی بوده است . در عین حال تاکنون چارچوب و بسته ای مانند طرح تحول اقتصادی تدوین و ارائه نشده است. وی مجموعه طرح تحول اقتصادی را یک بسته به هم پیوسته و منسجم دانست و تصریح کرد: در این طرح ۷ محور کلیدی با استدلال و پس از ۵/۲ سال بحث و بررسی کارشناسی در کنار هم قرار گرفته است که باید با هم به اجرا در آید. ضمن اینکه پس از اجرای این طرح می‌توان بسته‌ها و مجموعه‌های دیگری نیز برای رفع برخی مشکلات طراحی و تدوین کرد.

رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه در اجرای هر تغییر و تحول سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، دولت و مردم در کنار و پشتیبان هم هستند، اظهار کرد: بدون هماهنگی و همراهی یکدیگر نمی‌توان در هیچ اقدامی به موفقیت دست یافت و ما معتقد به یک دولت کوچک و کارآمد هستیم و به همین دلیل مسیر واقعی واگذاری شرکت‌ها و موسسات اقتصادی به مردم چند ۱۰ برابر پیشین شده است.

احمدی‌نژاد با ابراز خرسندی از اینکه هیچ کدام از فعالان اقتصادی در ضرورت کلیات طرح تحول بزرگ اقتصادی‌تردیدی نداشتند، اختلاف‌نظر در تفسیرها و برخی نگرانی‌ها در نحوه اجرا را امری طبیعی دانست و گفت: کارگروه‌ها و کمیته‌های مختلفی در حال بررسی و تکمیل این طرح هستند و از حضور فعالان اقتصادی در این کارگروه‌ها استقبال می‌کنیم و اگر دست به دست هم بدهیم، تبعاتی که ممکن است وجود داشته باشد به حداقل خواهد رسید.

وی در ادامه با اشاره به استعدادها و توان بالای ملت ایران، تصریح کرد: این استعداد در ایران اسلامی هست که اگر مسیری را کشورها و ملت‌های دیگر در ۳۰ سال طی می‌کنند، ملت ایران آن را در ۱۰ سال به سرانجام برساند. ایرانیان مردمی در هم تنیده و منسجم هستند که به فکر عزت و سربلندی کشور شان می‌باشند.

رییس‌جمهور، برخی فشارهای داخلی و خارجی برای متوقف کردن حرکت شتابان دولت و مردم به منظور پیشرفت کشور را بی‌فایده دانست و تاکید کرد: فشارهایی که برخی در داخل و خارج کشور قصد دارند در برابر پیشرفت مردم ایجاد کنند به هیچ وجه مانع حرکت رو به پیشرفت ملت بزرگ ایران اسلامی نخواهد شد.

طرح تحول نیازمند باز مهندسی

محمد نهاوندیان آمادگی کامل اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران را به عنوان نهاد قانونی فعالان اقتصادی کشور برای همکاری در طراحی و اجرای طرح تحولات اقتصادی کشور اعلام کرد.

به گزارش روابط عمومی اتاق ایران، محمد نهاوندیان رییس اتاق ایران در نشست فعالان بخش خصوصی با رییس‌جمهور با اشاره به لزوم آسیب شناسی بالینی طرح‌های گذشته اقتصادی گفت: باید بررسی کنیم که چرا طرح‌ها و برنامه‌های قبلی که برای رشد و توسعه اقتصادی در کشور تنظیم شده در تحقق موفق نبوده‌اند. مقدمه‌ طرح جدید تحولات اقتصادی کشور که به ضرورت این تحول می‌پردازد، حرف جدیدی نیست و در برنامه‌‌های قبلی نیز شبیه این موارد را داشته‌ایم.

وی افزود: اصلاح در مهندسی تولید برنامه یکی از ضرورت‌های موفقیت این طرح است و از اصلی‌ترین علل ضریب پایین تحقق برنامه‌ها این بوده است که برنامه‌های اقتصادی پشت درهای بسته نوشته می‌شد و دولت خود را از مشورت با فعالان اقتصادی کشور در برنامه‌نویسی بی‌نیاز می‌دانست و در پایان نیز ابلاغیه و بخشنامه‌هایی صادر می‌شد که تایید فعالان اقتصادی را هم در پی نداشت. واکنش طبیعی برخی بنگاه‌ها هم این بود که رانت‌های ابلاغیه‌ها را پیدا کنند یا راهی برای دور زدن الزامات بیابند. نهاوندیان در ادامه «رانت‌جویی» و «مقررات‌گریزی» را محصول روندهای تصمیم‌سازی اقتصادی گذشته برشمرد و طرح جدید را نیازمند باز مهندسی نحوه تعامل با فعالان اقتصادی کشور دانست.

وی توجه به مکانیسم عرضه و تقاضا برای تخصیص بهینه منابع و تاکید بر بازار رقابتی را در این طرح، نقطه قوت اصلی آن دانست و تاکید کرد که وفاداری به این اصل، شرط توفیق و هماهنگی بخش‌های مختلف آن خواهد بود و هماهنگی سیاست‌ها را تامین خواهد کرد. در این صورت در بحث نظام بانکی و نظام پول ملی نیز باید این اصل رعایت شود و استثناء‌ها جای قاعده را نگیرد.

البته لازمه توفیق این مکانیسم، تقویت رقابت در بازارها و انجام وظیفه نظارتی دولت خواهد بود.

وی سپس با اشاره به ۷ محور اولویت یافته در این طرح، تاکید کرد: محورهای بسیار مهم دیگری در اقتصاد ایران وجود دارد که باید در جمع صاحبنظران اولویت گذاری شود. از آن جمله اهمیت استراتژیک بخش انرژی در اقتصاد ایران است. وی همچنین بر لحاظ کردن استراتژی صنعتی و تجاری در فضای اقتصاد جهانی در طرح تحولات اقتصادی کشور تاکید کرد و گفت: نبود مدل ریاضی ارتباط بین بخشی در طرح جدید، کاستی است که در این طرح باید برطرف شود. اقتصاد بحث کلیات نیست بلکه علم ریاضی است و قانون ظروف مرتبطه بر آن حاکم است، بنابراین اندازه‌گیری اثرات سیاست‌ها و اقدامات بر بخش‌های دیگر و همچنین شیوه اجرایی امور در مدل جدید باید قبل از اجرای آن برنامه‌ریزی و طراحی شود.

وی افزود: در طرح تحولات اقتصادی کشور باید جایگاه جدید دولت مشخص شود و اگر قرار است بخش خصوصی سکان‌دار نوآوری اقتصادی در کشور باشد، باید تشکل‌های بخش خصوصی در تمام مراحل این طرح مورد مشورت قرار بگیرند.

تولید کشور بیمار است

محمود اسلامیان، رییس اتاق بازرگانی اصفهان نیز در این جلسه، تاخیر در اجرای طرح تحولات اقتصادی در کشور را زیان‌آور دانست و گفت: عملیاتی کردن شعار عدالت را می‌توان در این طرح جست‌وجو کرد.

وی افزود: در حال حاضر ما درگیر رقابت‌های شدید اقتصادی در دنیا هستیم و همه بحث‌های اقتصادی به امر رقابت باز معطوف می‌شود، بنابراین تا چه زمانی می‌خواهیم با تعرفه ۱۰۰‌درصدی از صنعت خودرو کشور حمایت کنیم.

وی با اشاره به این مطلب که «تولید کشور بیمار است» تصریح کرد: فشارهای بین‌المللی تولید کشور را هدف قرار داده است بنابراین این وظیفه بانک مرکزی است که از تولید کشور دفاع کند.

وی در پایان حضور شرکت‌های شبه دولتی در امر خصوصی‌سازی و نوسانات نرخ یورو را از دیگر مشکلات بخش صنعت قلمداد کرد.

صندوق ذخیره برای صنعت

ابراهیم جمیلی عضو هیات‌رییسه اتاق بازرگانی ایران نیز در این نشست با تاکید بر برخورد علمی با طرح تحولات اقتصادی در کشور گفت: باید از ایجاد التهاب در جامعه جلوگیری کنیم، زیرا زمانی که با بحث‌های علمی به شکل احساسی برخورد می‌شود، مشکلات و موانع بسیاری ایجاد می‌شود.

وی در ادامه با تاکید بر اصلاح سیستم بانکداری در کشور تصریح کرد: در شرایط فعلی و با وجود فشارهای بین‌المللی که تولید کشور از کمبود LC رنج می‌برد بانک‌های داخلی نیز با سه قفله کردن اعطای اعتبارات مشکلات را دو چندان کرده‌اند.

جمیلی با ذکر این نکته که «خصوصی‌سازی به بیراهه می‌رود» یادآور شد: باید از خرید شرکت‌های دولتی توسط سازمان‌های سرمایه‌گذاری وابسته به دولت خودداری کرد. وی با اشاره به اختصاص ۵‌میلیارد دلار توسط دولت برای رونق بخش صنعت خواستار ایجاد صندوق ذخیره ریالی برای رفع مشکلات این بخش شد.

بالابردن ضریب بهره‌وری

محمود صدرهاشمی‌نژاد، رییس کمیسیون بورس، بانک و بیمه اتاق بازرگانی تهران نیز در این نشست گفت: هنوز تحول اقتصادی در کشور شکل نگرفته و شاخص‌های اقتصادی کشورمان نسبت به کشورهای پیشرفته رشد قابل قبولی نداشته است.

وی با اشاره به تصمیم دولت برای نظام مند کردن یارانه‌ها در کشور تصریح کرد: نظام یارانه، یعنی حمایت پولی که دولت به دلایل معینی در جای خود و یا در غیر از جای خود پرداخت می‌کند که این حمایت‌ها در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد ولی اگر نظام بانکی کشور درگیر مساله یارانه شود این ابهام به وجود می‌آید که اعطای یارانه در نظام بانکی وظیفه دولت است یا ملت.

صدرهاشمی‌نژاد سپس بالا بردن ضریب بهره وری در کشور را وظیفه بنگاه‌های اقتصادی دانست و یادآور شد: ضریب بهره وری یک ملت به بنگاه‌های اقتصادی در کشور مربوط می‌شود که کار مردم است و بحث تحول اقتصادی نیز براساس اقتصاد آزاد رقابتی ایجاد می‌شود که مجریان و نقش آفرینان آن مردم هستند، نه اقتصاد دستوری و بخشنامه‌ای.

محمدحسین کریمی‌پور، رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران نیز با تاکید بر تعامل بین وزارت کشاورزی و اتاق بازرگانی گفت: طرح تحولات اقتصادی کشور یک نظام به هم پیوسته است که باید توازن داشته باشد. وی افزود: توسعه اقتصادی در کشور به توازن نیاز دارد نه معجزه بنابراین باید با تعامل بیشتر بین بخش‌های دولتی و خصوصی این توازن ایجاد شود.

مشکلات تولیدکنندگان کشاورزی

احمد ریاسی نیز بخش کشاورزی را در ارتباط مستقیم با امنیت غذایی کشور دانست و گفت: در خصوص هدفمند کردن یارانه‌ها در نهاده‌های کشاورزی نگرانی‌هایی وجود دارد و ممکن است تولید کنندگان کشاورزی را با مشکل مواجه کند.

وی در ادامه با اشاره به عملکرد بانک کشاورزی خاطرنشان کرد: بانک کشاورزی در اعطای تسهیلات به کشاورزان مانند بانک‌های دیگر عمل می‌کند و انتظار داریم که در طرح تحولات اقتصادی بانک کشاورزی به شکل واقعی تبدیل به بانکی برای کشاورزان شود.

یک طرح انگلیسی

علی شمس اردکانی، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران نیز اعطای دو سوم از یارانه‌ها را نادرست خواند و گفت: این میزان از نظر عددی در حدود ۹۰هزار میلیارد تومان است که ۲۰درصد GNP را تشکیل می‌دهد و می‌توان یک میلیون شغل با این پول ایجاد کرد.

وی افزود: طرح قیمت‌گذاری یکسان و ارزان انرژی یک طرح انگلیسی بود که از ۶۰ سال گذشته اقتصاد ما را به این مرحله کشانده است و این کجی در اعطای یارانه‌ها را در کشور ایجاد کرده است. شمس اردکانی قرن ۲۱ را قرن گاز دانست و یادآور شد: گاز از دید اقتصاد انرژی از جنس نفت نیست و یک متر مکعب گاز در خلیج فارس ۵ سنت و در خلیج توکیو ۱ دلار ارزش دارد که می‌توان از این ارزش افزوده برای ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی استفاده کرد.

در تاریکی قدم بر نداریم

هادی غنیمی‌فرد، رییس خانه صنعت و معدن ایران نیز در این نشست طرح تحولات اقتصادی ایران را مربوط به یک دولت یا شخص ندانست و این طرح را عامل توسعه اقتصادی کشور در آینده قلمداد کرد و گفت: برای ایجاد تحول نیاز به فرهنگ سازی داریم و امر فرهنگ سازی باید در اولویت کاری قرار بگیرد.

وی در ادامه با تاکید بر نقش سازمان‌های آمار دهنده در کشور گفت: برای آنکه در تاریکی قدم بر نداریم نیاز به اطلاعات و آمار صحیح داریم اما متاسفانه مراکز آمار ما معمولا آمار را به نفع خودشان اعلام می‌کنند.

گزارش جهرمی از نشست

وزیر کار و امور اجتماعی خواسته فعالان اقتصادی را در دیدار با رییس جمهور اجرای دقیق، حساب شده و همراه با اولویت بندی طرح تحول اقتصادی عنوان کرد.

محمد جهرمی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، در مورد جلسه فعالان اقتصادی با رییس جمهور افزود: بیش از ۳۰۰ نفر از فعالان بخش اقتصادی تولیدکنندگان، بازرگانان، صادرکنندگان و فعالان بخش تعاون در جلسه با رییس جمهور حضور داشتند که اکثریت آنها بر ضرورت انجام تحول در اقتصاد تاکید کردند. وی افزود: نقطه مشترک صحبت این افراد تاکید بر ضرورت تحول اقتصادی، رفع مشکل ساختار اقتصاد و نیز تاکید بر این نکته که در کنار ضرورت تحول اولویت‌بندی شده و بر حفظ تولید داخل و سرمایه‌گذاری مولد حمایت از اشتغال موجود و توسعه فرصت‌های شغلی جدید تاکید کردند. جهرمی همچنین افزود: فعالان اقتصادی یکی از مشکلات تولید را شبکه بانکی و مشکل سرمایه در گردش واحدهای تولیدی دانستند و درخواست آنها این بود که در جلسات کارشناسی دولت نمایندگانی از فعالان اقتصادی حاضر شوند.

وزیر کار و امور اجتماعی ادامه داد:‌احمدی نژاد رییس جمهور نیز در صحبت‌هایش از فعالان اقتصادی خواست که به ارائه نقطه نظرات و دیدگاه‌های خود در کارگروه‌های هفتگانه طرح تحول اقتصادی بپردازند و در جلسه کارشناسی حضور داشته باشند. وزیر کار و امور اجتماعی در مورد عمده مشکلات فعالان اقتصادی گفت بیشتر مشکلاتشان با سیستم بانکی و نیز مابه‌التفاوت‌ نرخ ارز یورو با دلار به ویژه در سه چهار سال گذشته که مرتب ارزش دلار کاهش داشته،بوده و برای سرمایه‌گذاران هزینه‌بر بوده است.

جهرمی افزود:‌ حمایت از تولید داخل و صادرات راهکار اساسی و ریشه‌ای در اقتصاد کشور است که مورد تاکید فعالان قرار گرفته. همچنین فعالان اقتصادی خواستار استفاده از مزیت‌های کشور در منابع غنی گازی و انرژی برای تولید بودند. وزیر کار و امور اجتماعی افزود: در این جلسه نمایندگان بخش خصوصی از دولت به خاطر قطع کردن گاز بنگاه‌های تولیدی در زمستان به خاطر سرما و قطعی برق در تابستان گلایه داشتند و معتقد بودند دولت به جای اولویت‌بخشی به مصرف به جهت جذب ارزش افزوده بیشتر در شرایطی که ناچار به قطع گاز یا برق است، در بخش مصرف این کار را انجام دهد.

وی افزود: از مزیت انرژی باید به نحو احسن در جهت ارزش افزوده بیشتر و تولید مولد استفاده کرد.

جهرمی افزود: فعالان اقتصادی اعلان آمادگی کردند در فعالیت‌های اقتصادی و مولد و نیز به دست گرفتن تصدی‌های قابل واگذاری دولت فعالانه شرکت کنند. وزیر کار و امور اجتماعی در مورد قانون اجرایی سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و نظر فعالان اقتصادی گفت‌: آنها معتقد بودند این قانون که در مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسیده، هرچه سریعتر ابلاغ شود و دولت نیز آماده است بعد از ابلاغ به سرعت برای اجرا پیش رود؛ همان‌گونه که در واگذاری تصدی‌های دولتی سرعت عمل به خرج داد.

جهرمی افزود: تاکید بیشتر حاضران جلسه بر تدبیر و اولویت‌بندی و زمان بندی اجرای تحول اقتصادی بود که به تولید و اشتغال لطمه‌ای وارد نشده و حفظ شود.