نوا
اولین ساز زهی در جهان
نخستین ساز زهی جهان در سرای سعدالسلطنه قزوین رونمایی شده است؛ قرار است سرود پنج‌هزار ساله آفرینش توسط آن اجرا و نمونه‌اش به دبیرکل سازمان ملل متحد اهدا شود.
این ساز مدل یکدوم چنگ ایرانی بوده که براساس اسناد تاریخی مربوط به هزاره چهارم پیش از میلاد است که سایر سازهای سیمی جهان از آن نشات گرفته‌اند که پیشرفته‌ترین آن پیانو است. با توجه به این اسناد این ساز قدیمی‌ترین ساز زهی جهان است که از شش هزار سال پیش در ایران مورد استفاده قرار گرفته، اما هنوز به‌درستی مشخص نیست که این ساز مربوط به کدامین طایفه است. براساس همین اسناد ثابت شده است که اولین موسیقی ارکستر دنیا در ایران تشکیل و برگزار شده است.
این ساز با طرح گرافیک قو، با دارا بودن پیشرفته‌ترین مکانیزم ساختار جعبه‌های تشدید، قابلیت اجرای ۲۱ فاصله موسیقایی را داراست و توانایی اجرای تمام ملودی‌های جهان و باستانی را دارد. مدل بازسازی شده نیز از همان چوب گردویی است که در مدل‌های باستانی آن نیز به کار می‌رفته است و تاکنون برخی از نت‌های آن در لوح‌های میخی دیده شده است.
این ساز در یک تحقیقات هشت ساله توسط گروه پنج نفره در بررسی اولین سازهای ایران شناخته شده است و به‌عنوان اولین هدیه فرهنگی ایران به گفت‌وگوی تمدن‌ها به سازمان ملل متحد داده خواهد شد.
این ساز بخشی از هویت ایرانی است این گروه در حال بررسی تاریخ موسیقی ما‌قبل مکتوب جهان و مجموعه سازهای تاریخی است. این چنگ در سال ۲۰۰۹ میلادی در تخت‌جمشید در اولین المپیاد طراحی شهری به مدیر کلی مهندس رضاپور وزیری پرده‌برداری و پس از آن سرود آفرینش پنج‌هزار ساله ایرانی به وسیله این چنگ اجرا خواهد شد.
تمام تحقیقات انجام شده در رابطه با این ساز در زمینه تاریخچه و سیر تحول این ساز در تمام فرهنگ‌های مختلف تا رسیدن آن به پیانو به شکل کتابی با حمایت سازمان ملل متحد منتشر خواهد شد.
*سیف‌ا... شکری، محقق و کارشناس پژوهش موسیقی
ارسال نظر