نقاش صلح چهره ندارد

رهام وزیری

تصور کنید صبح از خواب بلند می‌شوید و می‌بینید انبوهی از جمعیت رو‌به‌روی خانه شما ایستاده‌اند و با حیرت به دیوار خانه نگاه می‌کنند. شما هم بیرون می‌آیید و به خیل جمعیت می‌پیوندید. در کمال تعجب می‌بینید که نقاشی بزرگی شبانه بر دیوار خانه شما کشیده شده است. بی‌درنگ به فکر می‌افتید به هر وسیله که شده است این نقاشی را پاک کنید و آرامش را دوباره به محیط زندگی خود بازگردانید.

اما یک نام که در گوشه این نقاشی به صورت امضا خودنمایی می‌کند شما را از این کار باز می‌دارد. یک امضای ساده: Banksy!

اگر این نقاشی را پاک کنید شاید یکی از شاهکارهای هنری قرن بیست و یکم را پاک کرده باشید. و البته خیلی‌ها حاضر هستند هزاران دلار به شما پرداخت کنند تا این نقاشی روی دیوار خانه شما برای همیشه باقی بماند.

بنکسی نام یک نقاش انگلیسی است که مکانی بهتر از دیوارخانه‌های مردم و یا دیوار ساختمان‌ها و سازه‌های معروف را برای نقاشی کشیدن پیدا نکرده است. اما بنکسی یک ویژگی دیگر نیز دارد. او ناشناس است. تاکنون هیچ کس چهره او را ندیده است. او با خبرنگاران و هوادارانش تنها از طریق پست الکترونیکی ارتباط دارد. البته هنری برون هایم خبرنگار مجله تایم در سال ۲۰۰۵ ادعا کرد که تلفنی با او صحبت کرده است.

بنکسی در سال ۱۹۷۴ در حومه شهر بریستول انگلیس به دنیا آمد. تنها ۱۸ سال داشت که خلق نقاشی دیواری را به طور ناشناس آغاز کرد. در ابتدا نقاشی‌های او معمولا به وسیله صاحب خانه‌ها و یا شهرداری بریستول و دیگر نقاط بریتانیا پاک می‌شدند. در سال ۱۹۹۴ اندک اندک او در محدوده زندگی خود شناخته شد. هرچند تا شهرت راه طولانی در پیش داشت. بنکسی از سال‌های پایانی قرن بیستم سفرهای خود را آغاز کرد. در نیویورک بود که اندک اندک شناخته شد. نقاشی او روی دیوار موزه متروپولیتن نیویورک بنکسی را به جهان معرفی کرد.

او اکنون در عین گمنامی مشهورترین نقاشی گرافیتی دنیا است. این اصطلاح از طرح‌های یونان باستان که روی سنگ برجای گذاشته می‌شد گرفته شده است. نقاشی‌های او چیزی میان نقاشی خیابانی و نقاشی‌های وندالیستی به حساب می‌آیند. او در طراحی‌های خود از شابلون و عکس نیز بهره می‌گیرد. شابلون‌های از پیش آماده شده و اسپری رنگ به او امکان می‌دهند تا در کمترین زمان ممکن و پیش از دیده شدن، کار خود را به پایان رسانده، محل نقاشی را ترک کند. او در برخی کارهای خود از ترکیب عکس و نقاشی استفاده می‌کند.

موضوع نقاشی‌های او عموما علیه نژاد‌پرستی، جنگ‌های بی‌هدف و سیاست‌های غرب است. تاکنون در هیچ نقاشی او عناصر ضدانسانی و غیراخلاقی دیده نشده است.

از این‌رو هیچ‌کس تمایلی ندارد نقاشی‌های او را از دیوار خانه‌اش پاک کند و یا او را تحت پیگرد قانونی قرار دهد. آثار او خریداران مشهوری دارد. هنرپیشگانی همچون برادپیت و ویل اسمیت آثار او را چند صدهزار دلار خریداری کرده‌اند. هرچند آنها نمی‌توانند این آثار را خریداری کرده و به خانه خود ببرند! شهرت بنکسی اکنون به جایی رسیده است که هر روز نقاشی‌های گرافیتی جدیدی در گوشه گوشه دنیا به نام او نقش می‌شوند.

اما بنکسی شاهکار خود را در سال ۲۰۰۵ خلق کرد. زمانی که هفت نقاشی گرافیتی را روی دیوار حائل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین نقش کرد. بنکسی این کار را در اعتراض به ساخته شدن این دیوار انجام داد و در سایت اینترنتی خود آن را نماد نژادپرستی و شرم‌آور توصیف کرد.

مشهورترین نقاشی او دو کودک فلسطینی را نشان می‌دهد که دیوار حائل را سوراخ کرده‌اند و از آن به منظره‌ای خرم لبخند می‌زنند.