نگاه سوم- سینما در دیدگاه عموم مردم بیشتر هنر است تا صنعت اما واقعیت این است که سینما تلفیقی از هنر و صنعت است و شاید بهتر باشد آن را هنر صنعت سینما بنامیم.

هنر سینما در شاخه فرهنگ نیازمند رونق و رشد است و در آن بخش دیده می‌شود اما اینکه صنعت سینما طی سال‌های گذشته رشد داشته است و یا نه؟ و اینکه در حال حاضر چه وضعیتی را سپری می‌کند سوالی است که وجود دارد؟بر اساس برنامه چهارم توسعه، برای صنعت کشور ۲/۱۱‌درصد رشد تخمین زده شده است. و صنعت سینما نیز به عنوان شاخه مهمی‌ از صنعت کشور نیازمند رسیدن به همین میزان رشد است.

صنعت سینما با برنامه به‌سوی پیشرفت در حرکت است

محمدرضا جعفری‌جلوه معتقد است برای رونق این صنعت، باید سه برنامه فیلم‌ خوب، سالن خوب و اکران خوب را در کنار هم به اجرا گذاشت، تا صنعت سینمای کشور جانی تازه گیرد، همچنین برای جذب مخاطب به سینما، سرمایه‌گذاری‌های بزرگی درخصوص پروژه‌های بزرگ تاریخی باید انجام گیرد.معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌تصریح می‌کند که هدف ما رونق اقتصادی سینما و اعتلای فرهنگی آن است، و در این زمینه سه برنامه فیلم خوب، سالن خوب و اکران خوب را در دستور کار خود داریم، اقتصاد سینما وابستگی عمیقی به مضامین و مفاهیمی ‌که بر پرده سینما جاری می‌شود دارد، یا به تعبیری وابسته است به جذابیت‌های مفهومی‌ و بصری به صورت همزمان، یعنی صدای خوب، ریتم خوب، تصویر خوب و وجوه هنری و فنی خوب در یک فیلم و مضمون، مفهوم، موضوع متناسب و اصیل و شریف که می‌تواند در یک عرصه سینمایی به بهترین وجه باشد.وی می‌افزاید: طبیعتا برنامه فیلم خوب را در این زمینه در دستور کار خود داریم، مکمل این برنامه مساله سالن خوب و یک فضای ایمن، مناسب و جذاب است، سالنی که از لحاظ صندلی، صوت و تصویر و فضاهای مکمل و خدمات جانبی پاسخ‌گو تر و متناسب تر است، قطعا در این زمینه در جذب گسترده تر مخاطب تاثیرگذار خواهد بود و به افزایش مخاطب و رونق اقتصادی سینما منجر خواهد شد.وی درخصوص تعریف مطرح از برنامه خوب اظهار داشت: برنامه اکران خوب یعنی یک مدیریت جامع در عرصه اکران که به شکل هوشمندانه‌ای ارائه و محقق شود و موجب افزایش تعداد سالن‌های اکران‌کننده یک اثر سینمایی در حال اکران باشد و یا به تعبیری اکران همزمان و گسترده‌تر در سطح کشور انجام شود.معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ بر این باور است که بحث تحولات و تجهیزات فناوری تولید و پخش سینمای ایران است تاثیرگذار باشد.جعفری جلوه یاد آور می‌کند که در این زمینه و به خصوص در رابطه با تجهیزات پخش، طرح تحولات گسترده در دستور کار قرار گرفته، تدوین و به هیات دولت ارائه شده است، این طرح یک طرح سه ساله است تا فن‌آوری موجود سینمای کشور، ارتقا پیدا کند، که البته در رونق صنعت سینمای کشور تاثیرگذار خواهد بود.وی از سرمایه‌گذاری نیز به عنوان مقوله‌ای مهم در صنعت سینمای کشور یاد می‌کند و می‌افزاید: سرمایه‌گذاری گسترده در تولید آثار بزرگ است، آثاری که سینما را با تمامی ‌جذابیت‌ها و عظمت‌ها و خیال‌انگیزی خود بروز می‌دهد، امروز سینمای جهان، چنین آثاری را تولید و عرضه می‌کنند و مخاطبین میلیاردی دارند. این درحالی است که سرمایه‌گذاری در تولید چنین آثاری که گاه سرمایه‌‌های بزرگی را می‌طلبد به طور جدی مطرح است، معاونت سینمایی برای این موضوع نیز، طرحی را آماده و تدوین کرده است.

صنعت سینما نیازمند جذب سرمایه است

سیروس تسلیمی‌ تهیه‌کننده سینما نیز معتقد است صنعت سینمای ما نیازمند افزایش کیفیت است و کیفیت از سرمایه‌گذاری به‌وجود می‌آید، اگر بخواهیم بهترین لوکیشن و یا بهترین صنعت‌گران را در عرصه سینما داشته باشید، نیاز به سرمایه دارد، این سرمایه‌‌ها به خاطر اینکه بازگشت سرمایه در یک فضای مه‌آلود و گنگی وجود دارد، کمتر جذب صنعت سینما می‌شود.وی معتقد است فیلم‌‌هایی هم که دولت سرمایه‌گذاری می‌کند به خاطر اینکه بیشتر یک خطوط ایدئولوژیکی دارد مردم خیلی استقبال نمی‌کنند، بخش خصوصی نیز توان یک سرمایه‌گذاری عظیم را برای چنین سینمایی با محدودیت‌های شناخته شده‌ای آن ندارد و همین امر صنعت سینمای ما را دچار مشکل می‌کند.وی تاکید دارد که ما مشکل فیلم‌‌برداری به روز سینمایی و یا مشکل صدا‌گذاری مناسب را داریم، این مشکلات وقتی وجود دارد نمی‌توانیم یک فیلم مدرن در سطح سینمای اروپا و یا آمریکا داشته باشیم و صنعت سینما را رشد دهیم.وی تصریح کرد: حضور دولت هم از رشد صنعت سینما جلوگیری کرده است، دولت یک تاجر خوب نیست، چرا که سطح دستمزد را بالا می‌‌برد و فضا را برای بخش‌خصوصی تنگ می‌کند، و این بخش نمی‌‌تواند سرمایه‌گذاری کند، به نظر من دولت اگر هم فکر و ایده‌ای دارد باید آن را در اختیار بخش توانمند خصوصی قرار دهد و با تهیه‌کننده‌هایی که این همه سال کار کرده‌اند همکاری کنند، اما متاسفانه ما شاهد آن هستیم که معمولا بودجه در اختیار بخش ناشناخته‌ از عواملی قرار می‌‌گیرد که سینما این افراد را نمی‌شناسد، و این ناشناختگی، باعث می‌شود که سینماگران شود.

صنعت نیمه‌دولتی سینما

علی معلم، سخنگوی خانه سینما معتقد است که اقتصاد سینمای ایران را باید از دو جهت مختلف، تولید و نمایش بررسی کرد، در بخش تولید، ایران جز ۱۵ کشور دنیا است. بنابراین صاحب صنعت تولید فیلم است، اما در بخش نمایش، به دلایلی متفاوت مانند نبود زمینه لازم برای نمایش مناسب فیلم، عدم امنیت سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی و مهجور قرار گرفتن سینما از سوی مدیران فرهنگی باعث شده است تا در بخش نمایش، سینمای ایران صنعتی ضعیف و غیر قابل توجه داشته باشیم، که در این میان وجود مافیای نمایش نیز بی‌تاثیر نیست.وی گفت: صنعت فیلم در ایران یک صنعت نیمه‌دولتی است و تا زمانی که امنیتی از جهت بازگشت سرمایه ایجاد نشود، این صنعت باید نیمه‌دولتی باقی بماند.وی یادآوری می‌کند سینمای ایران، دو سویه دارد، یک سویه در صنعت تولید فیلم و دیگری در بخش نمایش است، ایران، در بخش تولید فیلم، جزو کشورهای صاحب صنعت سینما محسوب می‌شود، در کشور ما متوسط و معدل تولید فیلم در آن از ۷۰ فیلم بالاتر است، بنابراین جزو ۱۵ کشور دنیا است که صاحب صنعت تولید فیلم است.وی اظهار داشت: اگر بخواهیم سینمای ایران را از جایگاه نمایش و صنعت آن و میزان ترنور مالی بخش نمایش بخواهیم مقایسه کنیم، بسیار بسیار ضعیف‌تر از دیگر کشورهای منطقه است، به عنوان مثال کشوری مانند امارات را در نظر گیریم، تعداد پرده‌های سینما و میزان ترنور مالی در صنعت نمایش شاید چند برابر ایران است، این کمبود در ایران به دلیل نبود سالن‌های سینما و عدم سرمایه‌گذاری در بخش نمایش در ایران است، بنابراین صنعت فیلم در ایران تقریبا یک صنعت نیمه دولتی است که بخشی از آن با یارانه‌های دولتی تامین می‌شود و بخشی از آن از امکانات نمایشی موجود استفاده می‌کند، البته این به آن معنا نیست که سینمای ایران فاقد تهیه‌کنندگان خصوصی یا بخش‌خصوصی است، اما در واقع به دلیل آنکه میزان کافی برای تولید نمایش وجود ندارد، تنها راه برای زنده نگه داشتن این صنعت در حال حاضر دولتی نگه داشتن آن است.

وی اعلام کرد: متاسفانه سینمای ایران وضعیت مناسبی از نظر اقتصادی ندارد و شاید بدترین وضعیت را نسبت به موقعیت تولیدی خود داشته باشد و این موضوع یکی از دلایلی است که سینمای ایران دچار بحران است.

معلم گفت: در بخش فیلم یک انحصار وجود دارد، اما به شکل دیگری مردم فیلم می‌‌بینند به همین ترنور مالی آن ضعیف است و بخش نمایش جوابگوی تولیدات را نمی‌دهد، به همین دلیل به طور طبیعی وابسته است و زمانی که وابسته است، بسته به میزان سرمایه‌گذاری دولتی شکوفایی و عدم شکوفایی دارد.