استیضاح در تعلیق

دنیای‌اقتصاد- اقدام کم‌سابقه هیات‌رییسه مجلس هفتم در جمع‌آوری امضا از نمایندگان برای منتفی شدن استیضاح وزیر بازرگانی، آخرین تلاش عده‌ای از نمایندگان برای احیای چهره نظارتی مجلس هفتم را در آستانه شکست قرار داد. البته روز گذشته همچنان مشخص نبود که آیا بالاخره مسعود میرکاظمی به مجلس خواهد رفت یا خیر؛ چراکه از یک سو موسی قربانی، از اعضای هیات رییسه مجلس، خبر از منتفی شدن استیضاح داد و از سوی دیگر حمیدرضا حاجی‌بابایی، همکار ارشد موسی قربانی به خبرنگاران گفت که هنوز هیچ یک از استیضاح‌کنندگان امضای خود را پس نگرفته‌اند و این استیضاح در دستور کار روز چهارشنبه (امروز) مجلس قرار دارد.

در همین حال غلامحسین الهام، سخنگوی دولت هم از «احتمال منتفی شدن استیضاح وزیر بازرگانی» سخن گفت و اضافه کرد که ممکن است استیضاح مسعود میرکاظمی اصلا در دستور کار چهارشنبه مجلس نباشد.

نامه بی‌سابقه

اما جمع‌آوری امضا از نمایندگان برای «تقاضای لغو استیضاح» چاره‌اندیشی تازه‌ای بود که روز گذشته از سوی محمدرضا باهنر صورت گرفت تا یک بار دیگر طرح استیضاح مسعود میرکاظمی را عقیم کند.

روز گذشته، حسین نجابت، از اعضای هیات‌رییسه در صحن علنی مجلس می‌گشت و از نمایندگان برای یک نامه امضا جمع می‌کرد. این نامه که در نهایت توانست بیش از ۱۰۰ امضای نمایندگان را کسب کند، خطاب به استیضاح‌کنندگان وزیر بازرگانی نوشته شده بود و از آنان می‌خواست که استیضاح وزیر بازرگانی را حداقل تا مجلس هشتم به تاخیر اندازند.

کاظم جلالی، از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره این نامه به خبرنگاران گفت: به دلیل اینکه در روزهای پایانی کار مجلس هفتم هستیم، قطعا اقدام به استیضاح توام با کارشناسی دقیق نخواهد بود.

وی افزود: نمایندگان امضاکننده این نامه از طراحان استیضاح میرکاظمی خواسته‌اند تصمیم‌گیری در این زمینه را به مجلس هشتم موکول کنند.

جمع‌آوری امضا برای این نامه از سوی استیضاح‌کنندگان با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شد. هرچند شاخص‌ترین امضاکنندگان طرح استیضاح روز گذشته در میان خبرنگاران پارلمانی حاضر نشدند و احمد توکلی، الیاس نادران، رضا عبداللهی و ابوالفضل کلهر که پیش از این به شدت از طرح استیضاح حمایت می‌کردند، دیروز از حضور در میان نمایندگان رسانه‌ها سر باز زدند، اما عماد افروغ، یکی دیگر از امضاکنندگان این طرح که از نامه‌نگاری برای لغو استیضاح به شدت عصبانی بود، گفت: حتی اگر همه نمایندگان امضای خود را در این طرح پس بگیرند، افروغ امضای خود را پس نخواهد گرفت.

این اشاره افروغ، شاید نشانه آن بود که برخی از استیضاح‌کنندگان جدی روزهای گذشته، حالا به فکر تجدیدنظر در تصمیم خود افتاده‌اند. به ویژه آنکه احمد بزرگیان، نماینده سبزوار و از امضاکنندگان طرح استیضاح در هر دو مرحله نیز به خبرنگاران گفت: نامه ۱۰۰ نماینده مجلس درباره لغو استیضاح را بررسی می‌کنیم و اگر در مذاکرات به این نتیجه برسیم که خواسته استیضاح‌کنندگان بدون استیضاح هم تامین می‌شود، ممکن است طرح استیضاح را پس بگیریم.

خاطرجمعی دولت

از دیگر سو اظهار نظر مطمئن سخنگوی دولت درباره از دستور خارج شدن طرح استیضاح وزیر بازرگانی هم نشان می‌داد که تلاش‌های دولت برای ناتمام ماندن مجدد این استیضاح تا حدود زیادی موفق بوده است.

غلامحسین الهام روز گذشته در نشست خبری خود در پاسخ به سوالی درباره سیاسی بودن استیضاح گفت: برای استیضاح ۱۰ روز فرصت وجود دارد و چهارشنبه نیز فرصت ۱۰ روزه پایان نمی‌یابد. مجددا احتمال می‌دهم استیضاح وزیر بازرگانی در دستور کار نباشد و از استیضاح منصرف شوند.

سخنگوی دولت اضافه کرد: ممکن است استیضاح‌کنندگان در امضای خود در این باره تجدیدنظری کرده باشند.

وی در عین حال استیضاح را حق نمایندگان دانست و گفت: دولت از وزیر بازرگانی دفاع می‌کند و کارکرد وی مورد حمایت است و چنانچه استیضاحی انجام شود، هم رییس‌جمهور و هم وزیر بازرگانی حرف‌های زیادی برای گفتن دارند که بیان خواهند کرد.

جالب آنکه شجاع‌الدین بازرگانی، معاون پارلمانی وزیر بازرگانی نیز که دیروز برای رایزنی با نمایندگان در مجلس حاضر شده بود، بعد از پایان جلسه علنی، اگرچه به هیچ یک از سوالات خبرنگاران درباره منتفی شدن استیضاح پاسخ نداد، ولی شادمانه با نمایندگان خوش و بش می‌کرد که شاید بتوان این را به عنوان نشانه پیروزی او در رایزنی برای لغو استیضاح وزیر متبوعش تعبیر کرد.

بازرگانی به خبرنگاران گفت که مسعود میرکاظمی آمادگی کامل خود برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان را اعلام کرده است، ولی به این سوال که آیا جلسه دیگری برای اقناع نمایندگان استیضاح‌کننده ترتیب یافته، پاسخی نداد.

تداوم تعلیق

به هر حال معلوم نیست که آیا امروز مسعود میرکاظمی به مجلس خواهد رفت یا خیر.

اظهارات منشی اول هیات‌رییسه از در دستور کار بودن این استیضاح خبر می‌دهد و طبق روال قانونی و دستور هفتگی چاپ شده مجلس نیز، میرکاظمی امروز باید میهمان صحن علنی مجلس باشد. به گفته حاجی‌بابایی، تا پایان جلسه علنی دیروز تمام ۲۵ امضاکننده طرح استیضاح بر خواست خود پافشاری کرده و هیچ یک از آنها امضای خود را پس نگرفته بودند؛ اما از دیگر سو، موسی قربانی با لحنی که مشخص نبود شوخی است، یا جدی، به خبرنگاران گفت که «طرفین سر عقل آمده‌اند و با هم کنار آمده‌اند، بنابراین استیضاحی در کار نیست.» قربانی اضافه کرد که «اصلا استیضاح از قبل منتفی بود.»

البته جدی گرفتن سخنان دیروز قربانی تا حدودی مشکل است؛ چراکه اگر امضاکنندگان طرح استیضاح به نظر خود برای پاسخگویی میرکاظمی اصرار داشته باشند، هیچ راه قانونی برای ممانعت از مطرح شدن استیضاح وجود ندارد؛ وزیر بازرگانی فقط می‌تواند تقاضا کند که از تمام فرصت ۱۰روزه خود برای پاسخگویی به استیضاح‌کنندگان استفاده کند و جلسه استیضاح را به شنبه، چهارم خرداد (پایان مهلت ۱۰روزه بعد از اعلام وصول طرح در مجلس) موکول کند تا شاید در این سه روز فرجی حاصل شود.

از این نظر، شاید بتوان گفت که موضوع استیضاح وزیر بازرگانی به یک داستان پر از تعلیق تبدیل شده است که مجلس هفتم هر روز خبر تازه‌ای از پیگیری یا لغو آن به جامعه می‌فرستد، تا ثابت کند در روزهای پایانی عمر خود به فکر نشان دادن نقش نظارتی بر دولت است.

گو اینکه به اعتقاد برخی منتقدان مجلس، حتی صورت گرفتن این استیضاح نیز نمی‌تواند، ضعف مجلس هفتم را در نقش نظارتی خود جبران کند؛ چراکه این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که طی چهار سال گذشته مجلس از بسیاری مسائل چشم پوشید و از سوی دیگر مشکلات اقتصادی موجود را که بهانه استیضاح‌ شده است نمی‌توان تنها متوجه وزیر بازرگانی کرد؛ بلکه به اذعان برخی نمایندگان، کلیت دولت و نیز مجلس در این نتایج سهیم هستند.

جمهوریت نظام در خطر

عماد افروغ با بیان این‌که ما نسبت به جمع‌آوری نامه برخی نمایندگان که خواستار بازپس‌گیری امضاهای استیضاح وزیر بازرگانی شدند، اعتراض داریم، گفت: نمی‌دانم منافع چه کسانی به خطر می‌افتد و درگیر این قضیه استیضاح است، که این طور برای ممانعت از آن تلاش می‌کنند.

وی با بیان این‌که تا کنون هیچ‌یک از استیضاح‌کنندگان امضایشان را پس نگرفته‌اند، تاکید کرد: اگر همه ۲۵ نفر هم امضایشان را پس بگیرند مطمئن باشید که افروغ پس نمی‌گیرد. افروغ اضافه کرد: می‌شود حدس زد ارتباط و تعاملاتی پشت پرده بوده که چند نفر از اعضای هیات رییسه این امضاها را برای لغو استیضاح جمع کرده‌اند. این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، با تاکید بر این‌که نمایندگانی که از ابتدا مصر به استیضاح بودند باید این مساله را دنبال کنند، گفت: استیضاح یعنی وزیری بیاید و توضیحاتی را در رابطه با ابهاماتی که وجود دارد بدهد. ما یک سری سوالاتی داریم و می‌خواهیم یک سری پاسخ‌ها را بشنویم و استیضاح هم الزاما به رای عدم اعتماد نمی‌انجامد. اگر قانع شدیم رای اعتماد هم می‌دهیم. نماینده مردم تهران افزود: مایه تاسف است. من برای جمهوریت، مردم‌سالاری، حق و رای مردم و برای مصالح کشور احساس خطر می‌کنم. عده‌ای خیلی راحت هر کاری که می‌خواهند انجام می‌دهند. امروز یک حرفی می‌زنند، فردا کار دیگری می‌کنند. ظاهرا به تدریج هم در بعد حقانیت و هم در بعد مقبولیت دچار بحران مشروعیت می‌شویم.