احترام به تماشاگری که سینمایش جهانی است

نگاه سوم- رشد و پیشرفت سینما در کل جهان هر روز روندی دگرگون به خود می‌گیرد. روزگاری در حدود نیم قرن قبل مساله هنر تازه متولد شده سینما، صرفا ساختن فیلم خوب بود. همه آدم‌های حرفه‌ای سینما اعم از تهیه‌کننده و کارگردان تا فیلم‌بردار و بازیگر سعی می‌کردند به بهترین شکل ممکن کارشان را انجام دهند؛ به طوری که نتیجه کار فیلمی خوب از آب در بیاید. در سینمای آمریکا و در کارخانه رویاسازی آن، هالیوود این مساله به وضوح مشخص بود. اکثر فیلم‌ها از حداقل استانداردهای لازم برای کسب نظر تماشاگران و منتقدان برخوردار بودند. اما زمان گذشت و سینماگران به فکرها و راه‌های جدیدی اندیشیدند. این سرعت رشد شاید در هیچ هنر دیگری به اندازه سینما مشهود نباشد. این بار دیگر مساله آدم‌های سینما فقط ساختن فیلم خوب نبود، مساله این بود که حالا آن فیلم خوب در چه شرایطی دیده شود. سالن نمایش خوب، شد مساله جدید سینما. در همان کارخانه رویاسازی، این مقوله هم البته به سرعت با فضای روز رشد کرد. سالن‌های سینمای باکیفیت خوب فیلم‌هایی را مقابل چشمان بینندگانشان قرار می‌دادند که آنها را مبهوت رویای هنر هفتم می‌کرد. تماشاگران مساله اصلی‌شان هنگامی که به سالن سینما پا می‌گذاشتند، شد یک سرگرمی سالم که البته شرایط هنگام دیدن فیلم در آن دخالت مستقیم داشت. آدم‌ها دوست داشتند فیلم خوب را در شرایط خوب، روی صندلی خوب، با کیفیت صدای خوب ببینند.

از این مقدمه می‌توانیم به وضعیت سالن‌های سینما در ایران برسیم؛ سالن‌هایی که روز به روز عوض تکثیر از تعداد آنها کم می‌شود و البته آنهایی هم که زنده‌اند و مشغول کار، کیفیت‌های مناسبی ندارند. از بحث، فیلم خوب، سالن خوب، اکران خوب» که به تازگی در سینمای ایران به راه افتاده، مباحث جدیدی در این زمینه دارد طرح می‌شود. وقتی این بحث را با فرزاد موتمن کارگردان فیلم‌های شب‌های روشن و جعبه موسیقی در میان گذاشتیم، حرف‌های جالبی زد.

«من چند سال است فیلم‌های سینمای ایران را در سینما ندیده‌ام. به هر حال شرایط اکران سینما در سینمای ایران شرایطی نیست که تماشاگر بتواند احساس کند به او احترام گذاشته می‌شود. آخرین فیلمی که در سینما دیدم، فیلم «بوتیک» حمید نعمت‌ا... بود که آن هم در شب چهارشنبه‌سوری چند سال قبل رفتم. به خاطر فرار از بمب‌ها و ترقه‌های سطح شهر خودم را در سالن حبس کردم و چند سانس فیلم را دیدم. به هر حال در زمانی که آمریکا بودم، یکی از تفریحاتم رفتن به سینما بود و شاید بهترین فیلم‌های دهه شصت و هفتاد را روی پرده سالن‌های سینما دیده باشم.»

در همین محور، محمد نوری‌زاد، کارگردان دیگری از سینمای ایران به خبرگزاری فارس گفته است: طرح «فیلم خوب، سالن خوب، اکران خوب» گامی رو به جلو در حل مشکلات نمایش فیلم‌های مهجور است.

این طرح می‌تواند مشکلات موجود بر سر راه نمایش فیلم‌های خوبی را که مهجور و غریب می‌مانند، حل کند؛ اما به‌هرحال مشکلات اساسی سینمای ایران، سرجای خودش خواهد ماند.

این قضیه هم علت دارد و علتش هم این است که ما مخاطبان سینما را در طول سالیان طولانی، به دیدن فیلم‌های سطحی عادت داده‌ایم تا به دیدن این‌گونه کارها دل ببندند و برای دیدن‌شان هزینه کنند و وقت بگذارند. با این دیدگاه، مخاطب در مدار فیلم‌های خوب قرار نمی‌گیرد.

در این زمینه امروز سینمادارها جایگاهی برای خودشان دارند و صاحب رای هستند که این قضیه شاید به نوعی مانع پیش روی مسوولان سینمایی برای اکران فیلم بدل شده است. جواد رضویان هم که البته بازی او را بیشتر بر روی پرده نقره‌ای و در کارهای طنز و کمدی شاهد بوده‌ایم، هم به این موضوع در قالبی تازه پاسخ داده است.

سینمای ایران با سالن خوب و فیلم خوب زنده خواهد ماند، بنابراین اگر می‌خواهیم سالن های نمایش کشور همیشه پر از مخاطب باشد، باید علاوه بر توجه به ساختار و محتوای آثار سینمایی، به بازسازی سینماها هم توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

مدیران فرهنگی، دست اندرکاران و مالکان سینما باید در کنار ساخت و بازسازی اساسی سینماها به افزایش سالن‌های نمایش هم توجه کنند. پیش از این ظرفیت صندلی سینماها بالا بود، در صورتی که با افزایش جمعیت کشور باید تعداد صندلی‌ها کاهش یابد و در عوض تعداد سالن‌های نمایش افزایش یابد.

البته چند سالنه کردن سینماهای کشور و ساخت مجتمع های سینمایی به مخاطب حق انتخاب می‌دهد. چند سالنه کردن سینماها باعث خواهد شد تا کارکنان سالن‌های نمایش هم سرویس بهتری به مخاطب بدهند و مخاطبان هم می‌توانند از امکانات رفاهی سینما نظیر گیشه، بوفه، سرویس‌های بهداشتی، در‌های ورودی و خروجی و... به راحتی استفاده کنند.

بدون شک خانواده‌ها با برنامه‌ریزی قبلی و شناختی که از امکانات رفاهی سینمای مورد نظر دارند به سینما می‌روند، بنابراین سینماداران باید به این باور برسند که بازسازی سالن‌های نمایش باعث جذب مخاطب خواهد شد.

و در نهایت محمدعلی کشاورز پیش‌کسوت بازیگری سینمای ایران با بیان این که مردم ایران بسیار سینمادوست هستند و طرح بازسازی سینماها و اکران فیلم‌های خوب به هنرمندان و مخاطبان انگیزه می‌دهد، در خصوص طرح معاونت سینمایی با عنوان «فیلم خوب، سالن خوب، اکران خوب»، فیلم خوب و سالن خوب را دو عامل بسیار مهم در جهت بهبود اقتصاد سینمای ایران برشمرد و گفت: مخاطب دیگر دوست ندارد بر روی یک صندلی کهنه و قدیمی بنشیند و با صدا و تصویر غیراستاندارد فیلم مورد نظر خود را ببیند، بلکه باید بهترین امکانات رفاهی و نمایش فیلم برای او فراهم باشد.

با توجه به قدمت سینماهای کشور که اکثرا کهنه و فرسوده شده‌اند، باید بازسازی سالن‌های نمایش را در نقاط مختلف کشور امری ضروری و مهم بدانیم. دست‌اندرکاران سینمای ایران از جمله فیلمنامه‌نویسان و کارگردانان باید تلاش کنند با سوژه‌یابی و استفاده درست از ابزار سینما آثاری را خلق کنند تا مخاطبان را بیش از پیش به سمت سینماها سوق بدهند.

در این میان کهنگی و عدم امکانات رفاهی سینماها باعث خواهد شد تا مخاطبان از سینما فاصله بگیرند، خوب است تا بتوانیم شرایط لازم را برای آنها در سالن‌های نمایش فراهم آوریم.

بهسازی سینماهای کشور باعث می‌شود تا هنرمندان و دست‌اندرکاران سینمای ایران با انگیزه و روحیه بیشتری در این عرصه فعالیت کنند.

به هر حال این مساله بعد تازه‌ای از جریان ساخت سالن و بازسازی سالن‌های سینما را مطرح می‌کند.

در حالی که همین کنار گوش ما در کشوری مثل امارات جشنواره‌ای برگزار می‌شود که حجم هزینه تبلیغات آن چند برابر بودجه جشنواره فجر است که ۲۶ سال از عمر آن می‌گذرد، در زمانی که در همان شهر دبی سالن‌های مدرن سینما در اختیار تماشاگرانی است که فیلم‌های خوب سینمای جهان را اصلا نمی‌روند ببینند. ما با این پتانسیل بالقوه در جذب تماشاگر بهتر است فکری ریشه‌ای برای احترام به مخاطب سینمای ایران بکنیم. سینمایی که در حال حاضر جهانیان را تحت تاثیر خود قرار داده است.