ارزیابی فاز اول هدفمندی؛ زمزمه فاز دوم

عکس: president،ir آخرین خبرهای یارانه‌ای در همایش سالگرد اجرای قانون

فاز دوم هدفمندی چگونه اجرا می‌شود؟

دولتی‌ها: تعلل در اجرای فاز دوم جایز نیست

مجلسی‌ها: در سال ۹۱ آزادسازی کامل را انجام دهید

دنیای اقتصاد - زهرا واعظ - همایش اولین سالروز اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها دیروز در حالی برگزار شد که در آن اغلب سخنرانان بر اجرای فاز بعدی اجرای قانون یارانه‌ها در آینده‌ای نزدیک تاکید داشته و در عین حال توضیحاتی درباره چگونگی اجرای آن ارائه کردند.

این همایش که در محل ساختمان قدیم مجلس شورای اسلامی‌ برگزار شد علاوه بر حضور رییس‌جمهور مملو از وزرا، معاونین، مدیران و روسای سازمان‌هایی بود که هریک به نوعی در طول یک سال گذشته، سرنوشتشان با اجرای قانون و نحوه اجرای آن در زیر مجموعه‌شان گره خورده بود.

در همایش روز گذشته نمایندگان دولت بر عدم تعلل در اجرای فاز بعدی اصرار داشته و از سوی دیگر نمایندگان مجلس بر آزادسازی کامل قیمت حامل‌های انرژی از ابتدای سال ۹۱ تاکید کردند. در این میان اما رییس جمهور که خود نیز از ابتدای شروع مراسم در سالن حضور داشت، هنگامی ‌که پشت تریبون قرار گرفت به روال سفرهای استانی از حاضرین پرسید «کی خسته است؟» و جمع حاضر با صدای بلند پاسخ داد «دشمن» و به این ترتیب با نشاندن لبخندی بر لبان مستمعین، خستگی چند ساعت ابتدای برنامه را از تن حضار به درآورد.

محمود احمدی‌نژاد اگر چه قرار بود به گفته وزیر اقتصاد اخبار خوش یارانه‌ای به مردم بدهد اما در این همایش بر اجرای گام بعدی قانون یارانه‌ها با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، تاکید کرد و گفت: «در حالی که شرایط کشور خوب است، برخی اصرار دارند که بگویند شرایط بحرانی است».

وزیر اقتصاد نیز در ادامه از «لنگر زدن» به انتظارات تورمی ‌سخن گفت و با تاکید بر آمار و ارقام افزود که «تعلل» در اجرای مراحل بعدی قانون جایز نیست و باید گام بعدی را آغاز کنیم و در عین حال از بار صندوق هدفمندی یارانه‌ها با کاهش یارانه بگیران کم کنیم که در این راه باید از مرکز آمار و وزارت ارتباطات کمک گرفت.

فرزین دبیر ستاد هدفمندسازی یارانه‌ها که میزبانی اصلی همایش را بر عهده داشت با دفاع از پرداخت یارانه نقدی و شیب تند اصلاح قیمت‌ها در گام اول اعلام کرد که مطالعات نشان داده وضع «۸۰ درصد از مردم جامعه» پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها «بهتر» شده و پرداخت یارانه نقدی در گام‌های بعدی نیز باید ادامه یابد.

جمشید پژویان نیز که به عنوان تئوریسین اقتصادی دولت در این مراسم حضور یافته بود و بارها از سوی وزیر اقتصاد و فرزین مورد تمجید قرار گرفت، در سخنان خود تصریح کرد که اجرای قانون یارانه‌ها نه تنها موجب بهبود «توزیع درآمد» شده بلکه اختلاف بین شهر و روستا را کاهش داده است و به عبارتی هزینه‌های فقرا تنها حدود ۸ درصد افزایش یافته است.

رضا عبداللهی، رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس که به عنوان تنها نماینده قوه مقننه در این همایش حاضر بود، به دیدار خود با احمدی نژاد طی هفته گذشته اشاره کرد که در آن از احمدی نژاد خواسته بود در سال ۹۱ آزادسازی کامل حامل‌های انرژی را به اتمام برساند و نگران تغییر قیمت‌ها نباشد.

برنامه‌ریزی برای فاز بعدی

رییس‌جمهوردر اولین سالگرد اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها تصریح کرد که با اجرای این قانون فاصله طبقاتی کاهش پیدا کرد. وی با اشاره به سخنرانی وزرا‌ و مقامات مربوطه در ارتباط با آثار و تبعات هدفمند کردن یارانه‌ها اظهارکرد: این صحبت‌ها و آمار و ارقام نشان داد تقریبا تمام ایراداتی که از قبل در مورد این قانون گرفته شد، پایه درستی نداشته و البته این سخن به این معنا نیست که در اجرای این قانون گسترده، هیچ ضعف و اشکالی نبوده است.

رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه این «تازه شروع کار است و باید دست به دست هم دهیم و دیگر گام‌های طرح تحول اقتصادی را نیز اجرا کنیم»، گفت: معلوم شد که با توجه به توانمندی‌های ملت ایران می‌توان تمام قله‌ها را فتح کرد.

رییس‌جمهور با تاکید دوباره براینکه «ما در آغاز راه هستیم، و مراحل بعدی آن را باید اجرا کنیم»، گفت: برنامه‌ریزی می‌شود که با کمترین تبعات به فضل الهی این اتفاق انجام شود.

رییس‌جمهور گفت: ما باید این راه و کار را ادامه دهیم، جلسات طرح هدفمند کردن یارانه‌ها به صورت مرتب برگزار می‌شود و اطلاعات آن و گام‌های بعدی که برداشته می‌شود و چگونگی آنها به اطلاع مردم رسانده خواهد شد و مردم را در جریان تمام اقدامات خود قرار می‌دهیم.

تشکر از امام زمان(عج)

رییس جمهور در ادامه با تشکر ویژه از امام عصر(عج)، تصریح کرد: یکی از علما از من در مورد علت موفقیت اجرای این طرح پرسید که من گفتم علت اول این بود که گروهی که می‌خواستند این کار را انجام دهند، با دقت کار را جلو بردند و از طرف دیگر اعتماد بین دولت و مردم وجود داشت، اما عامل سوم که خود مسبب دو عامل اولی بود، این بود که امام زمان(عج) این کار را انجام دادند. احمدی‌نژاد تصریح کرد:‌خداوند متعال فرموده، اگر شما برای خدا کار کنید، خدا به شما کمک می‌کند و قدرت تشخیص می‌دهد و راه را به شما نشان می‌دهد اگر ملتی برای خدا کار کند، بن‌بستی برای آن ملت وجود نخواهد داشت.

درخواست ۱۰۰ کشور از ایران برای برنامه‌ریزی اقتصادی

وی با بیان ‌اینکه «خیلی‌ها دوست ندارند به توانمندی‌های مدیریتی این کشور اذعان کنند»، افزود: بیش از ۱۰۰ کشور در مراودات و رفت‌وآمدها تقاضای نظر مشورتی در این ارتباط از ما کردند و خیلی‌ها از ما خواستند که به برنامه‌ریزی اقتصادی آنها با توجه به این تجربه کمک کنیم و این طرح را در کشورشان اجرا کنیم. احمدی‌نژاد افزود: مسوولان اقتصادی کشورهای دیگر از مسوولان اقتصادی ما در این ارتباط سوال می‌کنند که ما چگونه این کار را انجام دادیم و این اتفاق بزرگی است که شایستگی ملت ایران را نشان می‌دهد.

تورم سال هدفمندی فقط ۳/۷ درصد

وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز در این همایش با تاکید بر اینکه گام بعدی هدفمندی را باید آغاز کنیم، تصریح کرد که آمار و ارقام مربوطه نشان می‌دهد که تعلل در اجرای فاز بعدی قانون درست نیست و همه باید کمک کنند تا در این کار موفق شویم. شمس‌الدین حسینی از بهبود وضعیت اقتصادی کشور پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها خبر داد و گفت: برخی‌ می‌خواستند با مطرح کردن مسائل حاشیه‌ای من را زمین بزنند که نتوانستند.

حسینی با تاکید بر اینکه توانستیم انتظارات تورمی‌ را «لنگر» بزنیم، گفت: نرخ تورم ۱۲ ماه منتهی به آبان ۱۳۸۹، معادل ۵/۱۲ درصد بود که تورم ۱۲ ماه منتهی به آبان سال جاری به ۸/۱۹ درصد رسیده یعنی تورم سال هدفمندی یارانه‌ها تنها ۳/۷ درصد بوده که البته همه این تورم ناشی از هدفمندی یارانه‌ها نیست.

وی تاکید کرد: از طرفی قیمت هر تن کالای وارداتی طی یک‌سال گذشته براثر تورم جهانی ۲۰ درصد افزایش یافته و بخشی از تورم ناشی از تورم وارداتی است.

رکود اقتصادی رخ نداد

وی تاکید کرد: رکود اقتصادی که برخی منتقدان آن را نهیب می‌زدند در اقتصاد کشور رخ نداد و رشد اقتصادی سال ۸۹ به مراتب بهتر از سال ۸۸ خواهد بود و عملکرد رشد اقتصادی ۹۰ نیز در نیمه نخست معادل دوره مشابه سال قبل خواهد بود. وزیر امور اقتصادی و دارایی در مورد آثار اجتماعی هدفمندی یارانه‌ها گفت: پیش‌بینی می‌شد وضع ۶ دهک جامعه بهتر شود که عملکرد یکساله هدفمندی یارانه‌ها نشان داد در حال حاضر وضع ۸ دهک درآمدی جامعه بهتر شده است و منطق اقتصادی نشان می‌دهد رشد هزینه‌ها بین طبقات فقیر کمتر از رشد هزینه در طبقات ثروتمند جامعه بوده است. وی تاکید کرد: قانون هدفمندی یارانه‌ها اجرا شد اما نه آشوب اجتماعی در کشور پدید آمد و نه رییس دولت به زمین خورد و نه حتی توانستند وزیر اقتصادی را برکنار کنند و نه تورم ۷۰ درصدی ایجاد شد.

زمان اجرای فاز دوم اعلام نمی‌شود

وزیر اقتصاد همچنین در جمع خبرنگاران با بیان اینکه به دلیل قابلیت ذخیره‌سازی حامل‌های انرژی زمان اجرای مرحله دوم افزایش قیمت‌ها را اعلام نمی‌کنیم، گفت: جزو ۵ درصد ثروتمند جامعه نیستم اما یارانه نقدی نمی‌گیرم. وی در حاشیه همایش هدفمند‌کردن یارانه‌ها در جمع‌ خبرنگاران با بیان اینکه بنده شخصا از اجرای قانون نفعی نمی‌برم، بیان کرد: بنده یارانه دریافت نمی‌کنم اما شامل ۵ درصد ثروتمند جامعه که آقای پژویان مطرح کردند هم نیستم ولی جزو ۲۰ درصد هستم.

وزیر اقتصاد در پاسخ به سوالی در خصوص تغییر زندگی مردم با اجرای قانون هدفمند‌کردن یارانه‌ها افزود: براساس مطالعات، بازتوزیع یارانه‌ها هزینه‌های ۸۰ درصد خانوارها را پوشش داده است.

حسینی در خصوص اجرای فاز دوم اجرای قانون هدفمند یارانه‌ها گفت: با مطالعاتی که در دبیرخانه طرح تحول اقتصادی و کار گروه انجام می‌شود به این نتیجه رسیدیم که سال اول نباید قیمت‌ها تغییر داده شود و تاکنون هم به این تصمیم پایبند بوده‌ایم.وزیر اقتصاد

خاطرنشان‌کرد: برای ارزیابی چالش‌ها و نقاط ضعف و قوت طرح امکان افزایش مجدد قیمت‌ها در یک سال وجود ندارد.

وی افزود: سناریو‌های مختلفی در حال بررسی است که اصلاح قیمت، بازتوزیع درآمدها و شیوه اجرا در آن مورد بررسی قرار می‌گیرد، اما با توجه به قابلیت ذخیره‌سازی این حامل‌های انرژی اصولا زمان اجرای فاز دوم را اعلام نمی‌کنیم.

دفاع از پرداخت یارانه نقدی

دبیر ستاد هدفمندی یارانه‌ها نیز در این همایش با دفاع از پرداخت یارانه نقدی در گام اول اجرای قانون یارانه‌ها از تداوم این روش در گام‌های بعدی نیز خبر داد و گفت: وضعیت رفاهی ۸۰ درصد جامعه پس از اجرای این قانون بهتر شده و برای کاهش ضریب جینی باید پرداخت یارانه نقدی ادامه یابد. محمدرضا فرزین با اشاره به اینکه در زمان اجرای طرح بیش از ۸۰ سناریوی اصلاح قیمت مورد بررسی قرار گرفت، تصریح کرد: با استفاده از روشی که هم‌اکنون در حال اجرا است، قیمت‌های نسبی تغییر خاصی نکرده است، در عین حال میزان صرفه‌جویی‌ها در بنزین ۶ درصد، نفت و گاز ۱۰ درصد و نفت کوره ۳۶ درصد بوده است؛ یعنی در فرآورده‌های مذکور با این میزان کاهش مصرف مواجه بوده ایم.

دبیر ستاد هدفمندی یارانه‌ها در مورد آثار توزیع مساوی یارانه نقدی گفت: در این خصوص تلاش داشتیم که دهک‌های بالا در دریافت یارانه نقدی حذف شوند، بنابراین به سراغ خوداظهاری آمدیم که بر اساس آن، ۱۰ میلیون نفر حذف شدند که در مرحله بعدی تعداد آنها افزایش یافت. پرداخت مساوی یارانه‌ها در مجموع مثبت ارزیابی می‌شود.

وی با دفاع از پرداخت یارانه نقدی اعلام کرد: زمانی که اصلاح انرژی صورت می‌گیرد باید حمایت‌ها مستمر و سریع باشد در غیر این صورت تمام دهک‌های پایینی جامعه دچار مشکل می‌شوند.

فرزین گفت: پرداخت یارانه به صورت نقدی از روش‌های ارجح حمایتی بود. در گام‌های بعدی نیز اگر اجرای هدفمندی یارانه‌ها ادامه داشته باشد باید روش نقدی را ادامه دهیم، در غیر این صورت بهبودی در ضریب جینی نخواهیم داشت.

پیش‌بینی تورم ۲۱ درصدی تا پایان سال

فرزین با توجه به پیش‌بینی مدل‌های تورمی‌تصریح کرد: درزمان آغاز اجرای این طرح، تورم نقطه به نقطه ۱۰ درصد بود و تا اواسط خرداد این روند افزایشی بود و پس از آن تورم نقطه به نقطه دچار نوسانات فصلی شد و شوک‌هایی مثل وضعیت بازار ارز در آن تاثیرگذار است، به عبارت دیگر در اواسط خرداد ماه تورم ناشی از اجرای طرح خود را خالی کرد.

دبیر ستاد هدفمندی یارانه‌ها تصریح کرد: تورم آبان معادل ۸/۱۹ درصد است که اگر شوک جدیدی به اقتصاد وارد نشود در پایان سال پیش‌بینی می‌شود که به ۶/۲۱ درصد برسد. وی گفت: شوک دیگری که به اقتصاد کشور و تجارت خارجی وارد شد، افزایش قیمت واردات بود که با افزایش ۳۶ درصدی همراه شد که آثار تورمی ‌در اقتصاد کشور دارد و در عین حال ارزش واردات ایران نیز ۲/۶ درصد رشد کرده است.

نگران گرانی نباشید

رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم که به نمایندگی از مجلس در این همایش حضور یافته بود در ابتدای سخنان خود به جلسه چندی پیش با رییس‌جمهور اشاره کرد و گفت: به رییس جمهور پیشنهاد کردیم و خواستار شدیم که در سال ۹۱ آزادسازی کامل قیمت حامل‌های انرژی را انجام دهد.

رضا عبداللهی اضافه کرد: نباید نگران تغییر قیمت‌ها، گرانی و تورم بود چراکه تا زمانی که قدرت خرید مردم حفظ شود مشکل تورم را می‌پوشاند. وی در عین حال از رییس جمهور خواهش کرد از قیمت‌گذاری پرهیز کند و بگذارد قیمت‌ها علامت‌های خود را بدهند. عبداللهی یکی از دلایل گران اداره شدن کشور را عاملیت و دخالت‌های هزینه بر دولت‌ها دانست. عبداللهی تاکید کرد: برای لایحه بودجه ۹۱ باید قیمت حامل‌های انرژی براساس هدفمندی یارانه‌ها تنظیم شود و بین ۲۰ تا ۳۰ درصد مالیات از حامل‌های انرژی گرفته شود که با این درآمد بخش‌های دیگر اداره شود.

از تولید حمایت کردیم

از سوی دیگر وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در این همایش با اعلام اینکه وزارتخانه‌اش از تولید پس از هدفمندی یارانه‌ها حمایت کرده است، گفت: طی یک سال اخیر ۲/۸ میلیون بازرسی، ۴۴۰ هزار گزارش مردمی ‌و ۶۴۰ هزار پرونده تخلف در راستای کنترل بازار صورت گرفته است. مهدی غضنفری با اشاره به شرایط خاص کشور در سال گذشته گفت: مهم‌ترین وظیفه این وزارتخانه مراقبت و صیانت از تولید و نظارت و کنترل بازار بود که با کمک تولید‌کنندگان و اصناف این اقدام صورت گرفت.

غضنفری اقدام دیگر برای کنترل قیمت‌ها را اجرای نهضت کاهش قیمت تمام شده عنوان کرد و افزود: راهکارهای متعددی برای کاهش هزینه تمام شده وجود دارد و به همین دلیل به‌رغم سهم بالای انرژی در تولید کالا با این اقدامات توانستیم هزینه‌ها را کنترل کنیم.

طی شدن راه ۲۰ ساله در۴ سال

وزیر جهاد کشاورزی نیز در همایش اولین سالگرد اجرای هدفمندی یارانه‌ها با تاکید بر ضرورت سرمایه‌گذاری در این بخش و بهینه‌سازی مصرف انرژی تصریح کرد:در بهره‌وری کشاورزی راهی که باید ۲۰ ساله طی می‌شد با اجرای هدفمندی یارانه‌ها ظرف ۳ تا ۴ سال طی خواهد شد.

صادق خلیلیان گفت: در ۸ ماه سال جاری واردات انواع محصولات با ۱۸ درصد کاهش مواجه شد و نیاز کشور از محل محصولات داخلی تامین شد. خلیلیان افزود: با شروع هدفمندی یارانه‌های بخش کشاورزی به سمت افزایش بهره‌وری حرکت کرد. وی اظهار کرد: با افزایش صادرات محصولات کشاورزی درآمد کشاورزان افزایش یافته و تولید ناخالص داخلی بهبود می‌یابد.

روایت پژویان از افزایش هزینه ثروتمندان

جمشیدپژویان رییس شورای رقابت که با ارائه یک پژوهش در زمینه «بررسی اجمالی نتایج هدفمندی یارانه‌ها در سبد خانوار» سخنرانی خود در همایش سالروز هدفمندی یارانه‌ها را آغاز کرد، گفت که بررسی‌ها نشان می‌دهد در جریان هدفمندی یارانه‌ها هزینه اقشار ثروتمند ۱۱۷ هزار تومان و اقشار کم‌درآمد بیش از ۷ هزار تومان افزایش یافته است.

به گفته وی، بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه سرانه اقشار ضعیف و کم‌درآمد در جریان هدفمندی یارانه‌ها چیزی بیش از ۷ هزار تومان افزایش یافته که این میزان بیشتر مربوط به افزایش قیمت حامل‌های انرژی است.وی همچنین از افزایش ۱۱۷ هزار تومانی هزینه ۵ درصد اقشار ثروتمند جامعه خبر داد و افزود: این انتظار وجود دارد که به تدریج هزینه‌های گروه‌های کم درآمد کاهش یابد و تعدیل شود.

پژویان با اشاره به افزایش ۳۹ درصدی هزینه‌های ۵ درصد ثروتمند جامعه، این میزان را برای اقشار ضعیف حداکثر ۸ درصد اعلام کرد و گفت: اقشار متوسط حدود ۱۲ درصد افزایش هزینه داشته‌اند و این در حالی است که با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، توزیع درآمد بهبود یافته و این طرح توانسته است بخشی از یارانه‌ها را از جیب شهرنشینان به جیب روستائیان منتقل کند و به صورت کلی ۵۰ درصد روستائیان در قالب این طرح افزایش درآمد داشته‌اند.

عکس: ایرنا