انتقال پایتخت منتفی می‌شود؟

دنیای اقتصاد - پایتخت منتقل می‌شود یا نمی‌شود؟ این سوالی است که هنوز پاسخ روشنی از سوی مسوولان به آن داده نشده است. در تازه‌ترین اظهارات، استاندار تهران گفته است که با انتقال پایتخت مخالف است و این موضوع در دستور کار نیست. مخالفت‌ها و موافقت‌ها با انتقال پایتخت در شرایطی مطرح می‌شود که مجمع تشخیص مصلحت نظام در آبان ماه سال ۸۸ طی مصوبه‌ای اعلام کرد که پایتخت سیاسی کشور تا پایان دوره چشم‌انداز (سال ۱۴۰۴) باید تغییر کند. اما روند فعالیت دولت دهم چنین می‌نمایاند که تمرکز اراده‌ها بیشتر بر سبک سازی پایتخت بوده است تا انتقال آن. مرتضی تمدن، استاندار تهران هم در اظهارات اخیرش در این باره تصریح کرده است که «ما در بحث کوچک کردن تهران، انتقال شرکت‌ها و وزارتخانه‌ها و انتقال کارکنان پیگیر هستیم و اگر این اقدامات ادامه داشته باشد دیگر نیازی به انتقال پایتخت نیست.»

اظهارات جدید تمدن در شرایطی مطرح می‌شود که تاکنون و به ویژه در دولت دهم عزم مسوولان بیشتر درباره مواردی بوده است که ناظر به انتقال جمعیت و کارمندان و دورکاری در پایتخت مطرح بوده تا انتقال آن. با این وجود انتقال پایتخت سیاسی کشور مصوبه قانونی مجمع تشخیص است و این موضوع تا پایان دوره چشم‌انداز (سال ۱۴۰۴) باید تغییر کند.

دولت نهم هم در اواسط عمر خود به صورت مقطعی این موضوع را در دست بررسی قرار داد. بر این اساس محمد جهرمی، وزیر وقت کار و عضو شورای عالی مسکن در دی ماه سال ۸۶، از تشکیل کمیته کارشناسی برای پیگیری این موضوع خبر داد. کمیته کارشناسی انتقال پایتخت در دولت نهم به این نتیجه رسیده بود که قبل از اقدام به انتقال باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که جمعیت پایتخت جدید از ۲۵۰هزار نفر تجاوز نکند و دولت باید فقط از ناحیه هسته اصلی و مرکزی منتقل شود. البته بحث انتقال پایتخت در آن مقطع پا را از این فراتر نگذاشت و در همان نقطه مسکوت ماند.

پس از آن و به ویژه پس از سخنان محمود احمدی نژاد در فروردین ۸۹ مبنی بر لزوم خروج ۵ میلیون از جمعیت تهران از شهر به دلیل احتمال وقوع زلزله، مسوولان ذی ربط دیگر از انتقال پایتخت سخن نگفتند و حجم بیشتر اظهارات را سبک‌سازی پایتخت به خود اختصاص داد. اینچنین بود که طرح انتقال کارمندان از تهران و به موازات آن طرح دورکاری در دولت کلید خورد. مصطفی محمدنجار، وزیر کشور هم در اظهاراتی مشابه درخصوص طرح انتقال پایتخت گفته بود که کارگروهی از امروز مطالعات خود را روی انتقال جمعیت تهران آغاز کردند، هم اکنون جمعیت تهران بیش از ظرفیت است. برای کاهش جمعیت تهران باید جذابیت‌هایی در دیگر استان‌ها ایجاد شده و تسهیلاتی برای افرادی که از تهران خارج می‌شوند، در نظر گرفته شود.

لطف‌الله فروزنده، معاونت انسانی رییس جمهور اما اوایل تابستان سال جاری در تازه‌ترین اظهارات در این باره از مطالعه انتقال مرکزیت کشور در دولت خبر داده و گفته بود که در بحث انتقال از تهران سه مطالعه انتقال پایتخت، مدیریت واحد شهری و حرکت در راستای توسعه متوازن مورد هدف قرار دارد. به گفته وی، بحث انتقال و ادغام سازمان‌ها و الکترونیک کردن و تمرکززدایی جزو برنامه‌های انتقال است.

کلید خوردن دوباره بحث انتقال پایتخت از سوی یک مقام دولتی آن هم در شرایطی که تا پیش از آن چنین بحثی منتفی تلقی می‌شد، این موضوع را متبادر می‌کرد که دولت پس از آزمایش دورکاری و انتقال کارمندان، دوباره به همان تصمیم مجمع و تلاش برای اجرایی شدن آن گرفته است.

چندی پیش معاون استاندار تهران هم اعلام کرده بود که «انتقال پایتخت» طرح ستاد زلزله است که امسال به شکل تازه مجددا مورد توجه قرار گرفته است. به گفته وی، موضوع انتقال پایتخت در قالب پروژه مطالعاتی به یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور واگذار شده تا بعد از نتیجه‌گیری کارشناسی در دولت درباره آن تصمیم‌گیری شود. محمودی در این باره گفته بود که برای بررسی امکان انتقال پایتخت کارگروهی تشکیل و مسوولیت مطالعه ابعاد کارشناسی موضوع به یکی از دانشگاه‌ها سپرده شده که نتایج آن به زودی مشخص می‌شود.

سبک‌سازی پایتخت با انتقال وزارتخانه‌ها و شرکت‌ها

روز گذشته اما تاکید دوباره استاندار تهران درباره منتفی بودن انتقال پایتخت، باز هم توجهات را بر سبک‌سازی تهران این بار با انتقال وزارتخانه‌ها متمرکز کرد. تمدن، استاندار تهران در پاسخ به اینکه کارشناسان اعلام کرده‌اند وضعیت تهران در زمان زلزله و بحران بسیار خطرناک بوده و باید پایتخت منتقل شود، گفت: من موافق انتقال پایتخت نیستم. بنده معتقدم در امر مدیریت پایتخت می‌توانیم از روش‌هایی استفاده کنیم که نیازی به انتقال پایتخت نباشد. ما باید تعدادی از کلانشهرها را در راهبری کشور دخالت دهیم.

به گزارش مهر، تمدن اظهار کرد: باید طرح آمایشی در این موضوع تعریف شود تا لزوما تمام وزارتخانه‌ها در تهران متمرکز نشوند، زیرا برخی از وزارتخانه‌ها و شرکت‌ها می‌توانند به بیرون از تهران منتقل شوند.

وی گفت: با سبک‌سازی مدیریتی بار تهران موافقم، ولی با انتقال پایتخت موافق نیستم و در دستور کار ما نیست. البته این را هم باید اضافه کرد که ۱۴۰ شرکت در این چند ساله از تهران منتقل شدند و تعداد زیادی از کارمندان هم منتقل شدند.

استاندار تهران تاکید کرد: ما در بحث کوچک کردن تهران، انتقال شرکت‌ها و وزارتخانه‌ها و انتقال کارکنان پیگیر هستیم و اگر این اقدامات ادامه داشته باشد دیگر نیازی به انتقال پایتخت نیست.

از این اظهارات باز هم این سوال طرح می‌شود که پایتخت منتقل می‌شود یا نمی‌شود؟ سوالی که هر بار پاسخی به آن داده می‌شود و هنوز معلوم نیست که عزم مسوولان در این باره به چه سمتی خواهد رفت، انتقال و عمل به مصوبه مجمع یا سبک سازی؟