جمعی از مراجع عظام تقلید به استفتایی درباره حکم شرعی تعلق گرفتن سود بانکی به سپرده‌های اولیه حجاج برای ثبت‌نام حج تمتع یا عمره مفرده و اشکالات شرعی احتمالی وارده به آن پاسخ دادند.

به گزارش ایسنا، متن سوال و پاسخ مراجع تقلید به این شرح است: سوال: همان‌گونه که مستحضرید بانک‌های دولتی جهت ثبت‌نام عمره مفرده و سابقا تمتع اقدام به اخذ مبلغ اولیه می‌کنند و متعاقب آن تا زمان سررسید اعزام به حج سود قطعی ۱۵ درصد به آن مبلغ افزوده و پس از دریافت مابقی مبلغ، تشریفات لازم برای اعزام زوار بیت‌الله‌الحرام به انجام می‌رسانند، لذا خواهشمند است نظر مبارک خود را در قالب پاسخ به دو سوال ذیل مرقوم فرمایید:۱- آیا سود متعلق به مبلغ سپرده برای اعزام به حج از نظر شرعی قابل ایراد است؟۲- آیا مبلغ سود پرداختی را تحت یکی از عقود اسلامی می‌توان برای رفتن به حج هزینه کرد؟

پاسخ آیت‌الله صافی گلپایگانی:۱- اگر در موقع گذاشتن پول، بانک را وکیل کنید که با پول شما معامله شرعی انجام دهد و قسمتی از سود را به شما بدهد و بقیه را به عنوان حق‌الوکاله بردارد، اشکال ندارد و نیز اگر در موقع گذاشتن پول قصد گرفتن اضافه نداشته‌اید و خودشان در آخر داده‌اند اشکال ندارد، ولی اگر قرض به شرط زیاده بدهید، ربا و حرام است.۲- مانعی ندارد. والله‌ العالم.

پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی: با توجه به اینکه قراردادی بین مردم و سازمان حج در مورد سود منعقد نشده و آنها با میل خود آن را می‌پردازند اشکالی ندارد و هرگاه سود را جزو هزینه حج به حساب آورند خمس نیز به‌ آن تعلق نمی‌گیرد.

پاسخ آیت‌الله موسوی اردبیلی:سود متعلق به سپرده به دو طریق حلال است:۱- به این طریق که سپرده‌گذاری در بانک جهت ثبت‌نام و نوبت گرفتن یا حفظ پول باشد، نه به غرض سود گرفتن یا به شرط داشتن سود ولی خود بانک به حسب مقررات سود بدهد، در این فرض سود اشکال ندارد.۲- با این طریق که سپردن پول تحت عنوان یکی از عقود شرعی غیر از قرض، مشروط به سود، مثل وکالت، مضاربه و شرکت با شرایط آنها که در رساله ذکر شده باشد، ولی در ضمن آن عقود شرط سود معین شود، به این صورت که بانک متعهد شود، اگر معاملاتی که با این پول صورت می‌گیرد ضرر داشت یا سهم سود سپرده‌گذار کمتر از مقدار معین باشد از مال خود جبران کند. در فرض حلیت سود، می‌توان سود را علاوه بر اصل مبلغ برای عمره و حج هزینه کند.

پاسخ آیت‌الله نوری همدانی: اگر بر اساس آنچه که در دفترچه بانکی ذکر شده است، عمل نمایند اشکال ندارد.

پاسخ آیت‌الله علوی گرگانی: در صورتی که در قالب عقود شرعی مورد قبول، این سود پرداخت شود مانعی ندارد، البته از نظر ما اگر در قالب عقد جعاله این سود پرداخت شود جایز نیست و ربا است.